|
AL-İ İMRAN 11 |
كَدَأْبِ
آلِ فِرْعَوْنَ
وَالَّذِينَ
مِن
قَبْلِهِمْ
كَذَّبُواْ
بِآيَاتِنَا
فَأَخَذَهُمُ
اللّهُ
بِذُنُوبِهِمْ وَاللّهُ
شَدِيدُ
الْعِقَابِ |
11. Tıpkı Firavun
hanedanının ve onlardan öncekilerin gidişi gibi. Onlar ayetlerimizi
yalanladılar da, Allah da günahlarından dolayı onları yakalayıverdi. Allah'ın
azabı çok çetindir.
"De'b (mealde:
gidiş)": Adet ve durum demektir. Kişi çalışıp çabaladığı takdirde onun bu
durumunu ifade etmek üzere bu kökten gelen kelimeler kullanılır. Deve binicisi
tarafından yorulacak olursa yine bu kelime kullanılır. Gece ve gündüze de
"ed-daiban" adı verilir. (Çünkü adetleri üzere sürekli olarak devam
eder, giderler). Ebu Hatim der ki: Ben Yakub'un "Gidişi gibi"
kelimesini hemzeyi üstün olarak okuduğunu ve ben küçük bir çocukken bana şöyle
söylediğini hatırlıyorum: (...) diye okumak, neye göre doğru olur? Ben ona:
Sanırım: (...) kökünden gelirse böyle söylemek doğru olur dedim. Benim bu
açıklamamı kabul etti ve küçüklüğüme rağmen çok iyi bir değerlendirmede
bulunduğumdan dolayı hayret etti. Bense böyle söylenip söylenemeyeceğini
bilmiyordum.
en-Nehhas der ki:
"Böyle bir söz yanlıştır. Hiçbir zaman: (...) denilmez.
Aksine (...)
denilebilir. Nahivciler böyle nakletmektedir ki, bunlardan birisi de
el-Ferra'dır. Bu söyleyişi ''el-Mesadir'' adlı kitabında nakletmektedir.
Nitekim İmruu'l-Kays şöyle demektedir: "Ondan önce ümm el-Hureyris'ten de
gördüğün gibi Ve Me'sel'de komşusu olan ümm er-Rebab'dan gördüğün gibi."
"Deeb"
söyleyişi de caizdir. Nitekim (...) da söylenebilir. Çünkü bunda boğaz
harflerinden bir harf vardır."
Ayet-i kerimenin
başındaki "kaf" harfi hakkında (dilciler) farklı görüşlere sahiptir.
Bunun şu takdirde ref' mahallinde olduğu söylenmiştir: Onların gidişi Firavun
hanedanının gidişi gibidir. Yani kafirlerin sana karşı yaptıkları, Firavun
hanedanının Musa'ya yaptıklarına benzer.
el-Ferra ise şu anlama geldiğini
iddia etmiştir: Firavun hanedanının kafir oluşu gibi, Araplar da kafir oldular.
en-Nehhas ise der ki: Burada "kef" harfinin "kafir
oldular"a taalluk etmesi caiz değildir. Çünkü "kafir oldular"
kelimesin cümlenin sılasına dahildir. Bir diğer görüşe göre buradaki
"kef" harfi "Allah .... onları yakalayıverdi" buyruğuna
taalluk etmektedir. Yani Allah onları Firavun hanedanını azapla yakaladığı gibi
yakaladı.
Yine bir diğer görüşe
göre bu buyruk: "Mallarının. ve çocuklarının Allah'a karşı kendilerine hiçbir
faydası olmaz" buyruğu ile alakalıdır. Yani mallarının ve çocuklarının
Firavun hanedanına fayda vermediği gibi, kendilerine de mal ve çocuklarının
faydası olmayacaktır. Bu buyruk ise, "cihaddan geri kalıp bizi mallarımız
ve çoluk çocuğumuz oyaladı" diyenlere bir cevaptır.
Bunda "veküd
(yakıt)" dan türeyen mukadder bir fiilin amel etmesi, bu durumda
benzetmenin yanmanın kendisi hakkında olması da mümkündür.
Bu anlamı Yüce Allah'ın
şu buyruklarıda desteklemektedir: "Firavun hanedanının ise kötü azap
ateştir. Onlar sabah akşam ona arzolunurlar.
Kıyametin kopacağı
günde: Firavun hanedanını azabın en şiddetlisine sokun (diyecekler)".
(el-Mu'min, 45-46) Bununla birlikte birinci görüş daha tercihe değerdir. İlim
adamlarından birden çok kişi de o görüşü tercih etmişlerdir.
İbn Arefe der ki:
"Tıpkı Firavun hanedanı ... gidişi gibi" buyruğu Firavun hanedanının
adeti gibi; anlamındadır. Şöyle demek istiyor: Firavun hanedanı peygamberlere
zorluk çıkarmayı adet haline getirdikleri gibi; bunlar da inkarı ve Peygamber
(s.a.v.)'a zorluk çıkarmayı adet haline getirmişlerdir. el-Ezheri de bu anlamda
açıklamalarda bulunmuştur. el-Enfal Süresi'nde yer alan "Firavun
hanedanının gidişigibi" (el-Enfal, 52) buyruğuna gelince; bunun da anlamı
şudur: İşte Firavun hanedanı suda boğulmak ve helak edilmekle cezalandırıldığı
gibi, bunlar da öldürülmekle ve esir edilmekle cezalandırıldı.
Yüce Allah'ın:
"Onlar ayetlerimizi yalanladılar" buyruğunda "okunan
ayetler"i kastetmesi muhtemel olduğu gibi, Allah'ın vahdaniyetine delalet
etmek üzere dikilmiş bulunan ayetleri de kastetmiş olması muhtemeldir.
"...Allah da günahlarından dolayı onları yakalayıverdi. Allah'ın azabı çok
çetindir."
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN