|
BAKARA 138 |
صِبْغَةَ
اللّهِ
وَمَنْ
أَحْسَنُ
مِنَ اللّهِ
صِبْغَةً
وَنَحْنُ
لَهُ عَابِدونَ |
138. Allah'ın boyası
... boyası Allah'tan daha güzel kim olabilir!
Biz O'na ibadet
edenleriz.
Bu buyruğa dair
açıklamalarımızı iki başlık halinde sunacağız:
1- Allah'ın Boyası: Allah'ın Dini:
2- Müslüman Olanın Gusletme Gereği:
1- Allah'ın Boyası:
Allah'ın Dini:
"Allah'ın
boyası", el-Ahfeş ve başkaları Allah'ın dini demektir, demişlerdir. Bu
buyruk (daha önce, 135. ayette geçen): "İbrahim'in dinine"
buyruğundan bedeldir. (Yani Allah'ın dinine uyarız).
el-Kisai der ki: Bu,
"tabi olunuz" emri takdir edilerek nasbedilmiştir. Ya da bağlı
kalınız, ondan ayrılmayınız anlamını ifade edecek şekilde iğra' olmak üzere
nasbedilmiştir.
Bu buyruk, merfu olarak
okunsa da caizdir. O, Allah'ın boyasıdır, demek olur. Şeyban, Katade'nin şöyle
dediğini rivayet etmektedir: Yahudiler kendi çocuklarını yahudi olarak
boyarlar, hıristiyanlar da çocuklarını hıristiyan olarak boyarlar. Allah'ın
boyası ise İslam'dır.
ez-Zeccac der ki: Bunun
bu anlamda olduğunu, "boya" kelimesinin (daha önceden geçen)
"millet (din)" kelimesinden bedel olduğunu göstermektedir. Mücahid de
der ki: (Allah'ın boyası demek), Allah'ın insanları üzerinde yaratmış olduğu
fıtratıdır. Ebu İshak ez-Zeccac der ki: Mücahid'in bu açıklaması nihayet
Allah'ın boyasının İslam olduğu anlamına gelir. Çünkü fıtrat yaratmanın
başlangıcıdır. İnsanların üzerinde ilk olarak yaratıldıkları fıtrı din ise
İslam'dır.
Mücahid'den, el-Hasen,
Ebu'l-Aliye ve Katade'den: Boya dindir, dedikleri rivayet edilmiştir. Bunun
aslı ise şudur: Hıristiyanlar çocuklarını suya boyuyorlardı (batırıyorlardı.)
İşte onların vaftiz dedikleri şey budur. Bu işi yaparak; işte bu çocuklarımız
için bir temizlemedir, derlerdi. İbn Abbas der ki:
Hıristiyanların bir
çocukları olduğu zaman onun üzerinden yedi gün geçti mi onu vaftiz suyu adı
verilen bir suya daldırıyorlar ve sünnet olmak yerine bu su ile temizlemek
kastıyla böyle yapıyorlardı. Çünkü sünnet de bir temizliktir. Onlar bu işi
yaptıkları kimse için: İşte şimdi gerçek bir hıristiyan oldu, diyorlardı. Yüce
Allah ise: "Allah'ın boyası" diye buyurarak onların bu kanaatlerini
reddetmektedir. Yani Allah'ın boyası en güzel boyadır ki o da İslam'dır.
Burada Yüce Allah'ın
"dine" boya adını vermesi istiare ve mecaz yoluyladır. Çünkü boyanın
etkisi kumaşta nasıl ortaya çıkıyor ise dinin öngördüğü ameller ve
belirginlikler de o dine bağlı olan kimseler üzerinde öylece görülür.
Hemdan hükümdarlarının
şairlerinden birisi de şöyle demektedir: "Her kesim insanın kendilerine
göre bir boyası vardır. Hemdanlıların boyası ise en iyi boyadır. Biz
çocuklarımızı buna göre boyadık Boyalar arasında bizim boyamız ne
güzeldir!"
Şöyle de açıklanmıştır:
Boyanmak İslam'a girmek isteyen kimse için hıristiyanların vaftizi yerine
gusletmek demektir. Bu açıklamayı da el-Maverdi yapmıştır.
Bu açıklamaya göre
müslüman olan kafirin gusletmesi bir ibadet ve vacip olur. Bu ise bir sonraki
başlıkta ele alınacaktır.
2- Müslüman Olanın
Gusletme Gereği:
Çünkü bu açıklamaya göre
"Allah'ın boyası" Allah'ın emrettiği gusul demek olur. Yani İslam'a
girdiğiniz takdirde Allah'ın sizin için farz kıldığı şekilde guslediniz.
Nitekim Kays b. Asım ile Sumame b. Usal, İslam'a girdiklerinde Hz. Peygamber'in
sünneti ile sabit olduğuna göre verilen emir bunu ifade etmektedir. Ebu Hatim el-Busti
Sahih Müsnedinde Ebu Hureyre (r.a)'dan şunu rivayet etmektedir: Hanife
oğullarından olan Sumame (b. Usal) esir alındı. Peygamber (s.a.v.) bir gün onun
yanından geçti, o da İslam'a girdi. Hz. Peygamber onu Ebu Talha'nın etrafı
duvar ile çevrili olan bahçesine gönderdi ve ona gusletmesini emretti. O da
gusledip iki rek'at namaz kıldı. Resülullah (s.a.v.) bunun üzerine şöyle
buyurdu: "Sizin bu adamınızın İslam'a bağlılığı güzel bir şekilde
olmuştur" diye buyurdu.
Yine Kays b. Asım'dan da
rivayet edildiğine göre Kays İslam'a girince Peygamber (s.a.v.) ona sidr
karıştırılmış su ile yıkanmasını emretmiştir. Bunu enNesai zikretmiş ve Ebu
Muhammed Abdülhak da bunun sahih olduğunu belirtmiştir.
Yüce Allah'a
yaklaştırıcı bir ibadete de "sıbğa" adının ,'erileceği de
söylenmiştir. Bunu İbnu'l Faris, el-Mücmelinde kaydeder. el-Cevheri de der ki:
"Allah'ın
boyası" Allah'ın dini demektir. Boyanın sünnet olmak demek olduğu da
söylenmiştir. Hz. İbrahim sünnet olmuş ve hıristiyanlar çocuklarını suya
bandırdıkları için bu boya sünnet olmak hakkında kullanılır olmuştur. Bu
açıklama el-Ferra'ya aittir.
"Biz O'na ibadet
edenleriz" buyruğu mübteda ve haberdir.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN