HAKİM el-Müstedrek

TEFSİR-2 Sened Sahih Olduğu halde NEBİ (s.a.v.)'in Buhari ve Müslimde Olmayan Kraatleri

1348- Hac Suresi VE "Bunlar Rableri Hakkında Davalaşan iki Hasımdıriar" (Hac, 19) Ayetinin Tefsiri

3502- Bize Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yakub tahdis etti, bize Muhammed b. İshak es-Sağfmi tahdis etti, bize el- Hasen b. Musa el- Eşyeb tahdis etti. Bize Süfyan b. Abdurrahman, Katade’den tahdis etti. es-Sağani dedi ki: Bize Ravh b. UbSağani de de tahdis etti. Bize Said b. Ebi Arılbe, Katade'den tahdis etti. O el-Hasen'den, o İmran b. Husayn (r.a)’dan rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) seferlerinden birisinde ashabı arasında yol alış ta farklılık da olmuşken şu iki ayeti yüksek sesle okudu: "Ey insanlar! Rabbinizden sakının çünkü kıyametin sarsıntısı büyük bir şeydir. Onu göreceğiniz gün bütün emzikliler emzirdiklerini unuturlar. Her hamile (karnındaki) yükünü bırakır. Sen insanları sarhoş görürsün halbuki onlar sarhoş değillerdir. Fakat Allah'ın azabı pek şiddetlidir." (Hac, 12) Ashabı bunu işitince bineklerini daha hızlıca sürdüler ve onun söyleyecek bir takım sözlerinin olduğunu anladılar. Onun etrafını sarıp halka haline geldiklerinde: "O sözü edilen günün hangi gün olduğunu biliyor musunuz?" buyurdu. Onlar Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Şöyle buyurdu: "O gün Adem (a.s)'a seslenilecektir. Rabbi ona seslenecek: Ey Adem! Ateşe gidecek olan kafileyi çıkarıp gönder diyecek. Adem: Rabbim ateşe gidecek kafile ne demektir? diyecek, yüce Allah: Her bin kişiden 999 kişi ateşte, bir kişi de cennette olacaktır buyuracak." (İmran devamla) dedi ki: Bundan ötürü öyle ümitsizliğe düştüler ki tebessüm etti diye kimsenin dişini görmek mümkün olmadı. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu hali görünce şöyle buyurdu: "Siz amel ediniz ve size müjdeler olsun. Muhammed'in canı elinde olana yemin ederim ki sizler öyle iki tür yaratık ile birlikte olacaksınız ki onlar her ne ile birlikte olurlarsa mutlaka onun sayısını çoğaltacaklardır. Bunlar Yecuc ve Mecuc ile Ademoğullarından ve İblisin oğullarından helak olmuş olanlardır." (İmran) dedi ki: Bu hal ashabı rahatlattı, üzüntülerini dağıttı. Sonra şöyle buyurdu: "Amel ediniz ve size müjdeler olsun. Muhammed'in nefsi elinde olana yemin ederim ki sizler insanlar arasında bir atın bacağındaki tüy bitmeyen ben (seki) yahutta devenin böğründeki bir ben gibisiniz."

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir. Basra imamlarının çoğunluğu el-Hasen'in İmran'dan hadis dinlediği kanaati olmakla birlikte Buhari ve Müslim bu hadisi tahriç etmemişlerdir.

Daha önce 297ı numaralı hadis olarak geçti.

3503- ." Bize el-Hakem b. Abdulmelik, Katade’den tahdis etti. O el-Hasen'den, o İmran b. Husayn (r.a)’dan şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sen insanları sarhoş görürsün.Halbuki onlar sarhoş değillerdir. Fakat Allah'ın azabı pek şiddetlidir." (Hac, 2) diye okurdu.

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: Tirmizi, 2941; Temmam, Fevaid, 1385; Taberani, el-Kebir, XVIII, 141; el-Hakem zayıf bir ravidir. el-Hasen ise İbn Main ve başkalarının dedilderine göre İmran'dan hadis dinlememiştir. el-İlel, II, 440'da belirtildiği üzere Ebu Zur'a bu rivayeti illetli kabul etmiştir. Bu lafız bu metinde burada Hafs'ın, Asım'dan rivayeti olan kıraatimize göre sabittir, Muhtemelen bu hadiste varid olan şekil (sükara: sarhoşlar kelimesinin) atşa vezninde sekra şeklinde varid olmuştur. Bir önceki hadise de bakınız.

3504- * ... Bize Amr b. Ebi Kays, Simak’dan tahdis etti. O İkrime’den, o İbn Abbas (r.a)'dan: "Şekli belli belirsiz" (Hac, 5) buyruğu hakkında şöyle dediğini nakletmektedir: "Belli" den kasıt canlı olan "Belirsiz" den maksat ise doğmadan önce düşendir.

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: ed-Durru'l-Mensur, IV, 261'de kaynak olarak yalnızca Hakim ve İbn Ebi Hatim gösterilmiştir. Senedi pek kuvvetli değildir.

3505- ... Bize Süfyan, Ebu İshak'tan tahdis etti. O et-Teym!’den, o İbn Abbas (r.a)’dan yüce Allah'ın: "Allah'ın ona yardım etmeyeceğini sanan kimse" buyruğu hakkında şöyle dediğini nakletmektedir: Yani Allah'ın Muhammed (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'a yardım etmeyeceğini sanan kimse.

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: ed-Durru'l-Mensur, IV, 625'te belirtildiği üzere İbn Cerir, Abd b. Humeyd, el-Piryabi, İbn Ebi Hatim, İbnu'l- Münzir ve İbn Merduye rivayet etmişlerdir. Ravileri sikadır.

*****************************************************************

"Bunlar Rableri Hakkında Davalaşan iki Hasımdıriar" (Hac, 19) Ayetinin Tefsiri

*****************************************************************

3506- ... Bana Süfyan b. Said es-Sevri, Ebu Haşim el-Vasıti’den tahdis etti. Zannederim o Ebi Miclez’den, o Kays b.Abbad’dan, o Ali b. Ebi Talib (r.a)’dan şöyle dediğini nakletti: "Bunlar Rableri hakkında davalaşan iki Hasımdır." (el-Hac, 22119) (buyruğunu okuyup) dedi ki: Bu bizlerle Bedir günü bizimle teke tek çarpışan Utbe, Şeybe ve el-Velid hakkında nazil olmuştur.

Bu Ali (r.a)’den gelen senedi sahih bir hadistir. Buhari ve Müslim bu hadisi es-Sevri’den gelen bir rivayet olarak ittifakla tahriç etmişlerdir. Nitekim bunu bize Ebu Zekeriya el-Anberi tahdis etti, bize Muhammed b. Abdusselam tahdis etti, bize İshak tahdis etti, bize Veki bildirdi, bize Süfyan, Ebu Haşim er-Rummani, Yahya b. Dinar el-Vasıti'den tahdis etti. O Ebu Miclez Lahik b. Humeyd es-Sedusi’den, o Kays b.Abbad’dan şöyle dediğini nakletti: Ebu Zerr'i yemin ederek (şöyle derken) dinledim: Andolsun bu ayet Bedir günü şu altı kişi hakkında inmiştir. Ali, Hamza ve Ubeyde ile Rabia'nın iki oğlu Şeybe ve Utbe ve el-Velid b. Utbe (hakkında) inmiştir. Sözkonusu ayet"Bunlar Rableri hakkında davalaşan iki hasımdırlar." (Hac, 19) buyruğundan itibaren "Biz ona pek acıklı azabı tattırırız" (Hac, 25) buyruğuna kadar.

Süleyman et-Teymi de Ebu Miclez’den, onun Kays’dan, onun Ali’den diye birincisindeki gibi rivayeti hususunda Ebu Haşim'e muta,baatta bulunmuştur:

Evet Kays'ın, Ali'den diye rivayet ettiği hadis Buhari, 4467'de aynı şekilde (Hakim'in biraz sonra işaret edeceği) Ebu Zerr'in hadisi de Buhari, 4466; Müslim, 3033'te yer almıştır ki bu da Müslim'in Sahih'inin son hadisidir. Ayrıca İbn Mace, 2835'te de yer almaktadır. Bk. Fethu'l-Bari, VIII, 336. (Hadis ile ilgili değerlendirmesinde) Hakim yanılmış bulunmaktadır.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

1349- Kıyamet Gününde Davalaşmak için ilk Diz Çökecek Kişi Ali (r.a)'dır