|
HAKİM el-Müstedrek |
TEFSİR-2 Sened Sahih Olduğu
halde NEBİ (s.a.v.)'in Buhari ve Müslimde Olmayan Kraatleri |
|
1209- Bineğe Binerken Yapılacak Dua |
3058- ... Bize Hammad b.
Seleme, Ebu'z-Zubeyr’den tahdis etti. O Ali b. Abdullah el- Barıki’den, o İbn
Ömer (r.a)’den rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
yolculuğa çıkacağı sırada bineğine bindi mi üç defa Allahu Ekber dedikten
sonra: "Subhanellezi sahhara lena haza ve ma kunna lehu mukrinin ve inna
ila Rabbina le munkalibun: Bunları bizlere musahhar kılan, eksikliklerden
münezzehtir. Yoksa bizim bunlara gücümüz yetmezdi ve esasen biz muhakkak
Rabbimize döneceğiz." (ez-Zuhruf, 13- 14) derdi.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir .
Diğer Tahric: Tirmizi,
3447; İmam Ahmed, Müsned, II, 144; Darimi, II, 285; İbn Hibban, Sahih, 2695;
Nesai, Amelu'I-Yevmi ve'I-Leyle, 548; Beyhaki, es-Sünenu'I-Kübra, V, 217. Sahih
bir hadistir.
3059- ... Bize Haşim
oğullarının azatlısı Muaviye b. Ebi Müzerrid tahdis etti, bana amcam Ebu'l-
Hubab Said b. Yesar, Ebu Hureyre (r.a.)’den tahdis etti. O Rasulullah (s.artan
şöyle buyurduğunu nakletti: "Şüphesiz ki Allah mahlukatı yaratıp, onları
yaratmayı bitirince, Rahim kalkıp: Benim bu duruşum (akrabalık) bağını
koparmaktan sana sığınanın duruşudurdedi. (Yüce Allah) şöyle buyurdu: Evet,
senin bağını bitiştireni, benim de bitiştirmeme, senin bağını koparanı, benim
de koparmama razı olmaz mısın! Rahim:
Olurum deyince (yüce
Allah): Bunu sana verdim buyurdu." (Ebu Hureyre) dedi ki: Sonra Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Dilerseniz: "Sizden
beklenen yönetimi ele alırsanız yeryüzünde fesat çıkarmak ve akrabalık
bağlarınızı paramparça etmek değil midir ki?" (Muhammed, 47/22) buyruğundan
itibaren: "Yoksa kalpler(i) üzerinde kilitler mi var?" (Muhammed,
47/24) buyruğuna kadar okudu.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir .
Diğer Tahric: Bu
Müslim'in 2554'teki lafzıdır. Bir kısmı da Buhari, 7063'te yer almaktadır.
Hadis ile ilgili değerlendirmesinde Hakim yanılmıştır.
3060- * ... Bize Hamza
b. el-Kasım, Ebu'l-Heysem Said b. elHakem'den tahdis etti. O Nufeyr, Ebu
Davud'dan, o Ubeydullah b. Muğaffel (r.a)’dan şöyle dediğini nakletti: Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'i: "Sizden beklenen yönetimi ele alırsanız yeryüzünde
fesat çıkarmak ... değil midir kH" (Muhammed, 47/22) buyruğunu okurken
dinledim.
Diğer Tahric:
ed-Durru'l-Mensur, VI, 49'da yalnızca Hakim tarafından rivayet edildiği belirtilmektedir.
3061 - * ... Bize
Muhammed b. İsa el- Mukri tahdis etti, bize Ebu Nuaym ve Kabisa tahdis edip
dediler ki: Bize Süfyan, Ebu'z-Zubeyr’den tahdis etti. O Cabir b.Abdullah
(r.a)'tan şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Artık sen hatırlat, sen ancak bir hatırlatıcısın. Üzerlerine musaHat olan
bir zorba değilsin." (el-Gaşiye, 88/21-22) buyruğunu (musaytır: musallat
olan bir zorba) sad ile okudu."Fakat kim yüz çevirip inkar ederse o
müstesnadır." (el-Gaşiye, 88/23) diye okudu.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Diğer Tahric:
ed-Durru'l-Mensur, VI, 575'te yalnızca Hakim tarafından rivayet edildiğini
belirtmektedir. Zehebi de: Hadis Müslim'in şartına uygundur demektedir. (Bi
musaytır lafzındaki sad harfi yerine) sin harfi ile okuyuş İkrime, Mücahid,
Katade ye başkalarının da okuyuşudur.
3062- * ... Bize Ebu
Mutarrif, Süfyan b. Huseyn’den tahdis etti. O ezZühri’den, o Ebu Seleme b.
Abdurrahman’dan, o babası (r.a)’dan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "(Hayır) bilakis siz yetime ikramda bulunmazsınız ...
Pek çok seversiniz." (Fecr, 17-20) Te harfi ile (üçüncü şahıs olarak
şöylece) okurdu: Hayır, onlar yetime ikramda bulunmazlar, yoksula yedirmek için
de birbirlerini teşvik etmezler. .. yerler ve severler.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Ravileri sikadırlar.
Ancak Süfyan b. Huseyn özellikle ez-Zühri'den rivayetinde zayıftır. Bu şekildeki
kıraat ise bütün Basrahların kıraatidir.
3063- ... Bize Abdullah
b. el-Mubarek, Halid el-Hazza’dan tahdis etti. O Ebu Kilabe’den, o Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın kendisine okutmuş olduğu bir (sahabi) den:
"(Artık o günde onun azabı gibi hiçbir kimse azap yapamaz, onun bağladığı
gibi de kimse bağlayamaz." (el-Pecr, 89/25=-26) buyruğundaki fiilleri
meçhul kip okuyarak); "Artık o günde onun azabı gibi hiçbir kimseye azap
yapılmaz, onun bağlandığı gibi hiçbir kimse de bağlanmaz" diye okuduğunu
nakletmiştir.
Bu Buhari ve Müslim'in
şartına göre sahih bir hadistir. Bir isnatta adını vermediği sahabiyi bir
başkası adının, Malik b. el-Huveyris olduğunu belirtmektedir.
Diğer Tahric:
ed-Durru'l-Mensur, VI, 589'da: Hadisi Said b. Mansur, Abd b. Humeyd, Ebu Nuaym,
İbn Merduye ve İbn Cerir'in tahriç ettiği belirtilmektedir. Ayrıca Ebu Davud,
3996, 3997 sahih bir hadistir.
3064- * ... Bize Humeyd
b. Hammad Ebu'l-Cehm tahdis etti. Bize Aiz b. Şureyh şöyle tahdis etti: Enes b.
Malik (r.a)'ı şöyle derken dinledim: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
önünde bir taş bulunuyorken şöyle buyurdu: "Eğer zorluk gelip de bu taşın
içine girecek olsa hiç şüphesiz kolaylık gelip onun bulunduğu yere girip onu
çıkartır" buyurdu. (Enes) dedi ki: Bunun üzerine yüce Allah da:
"Çünkü gerçekten güçlükle beraber kolaylık vardır. Evet, gerçekten
güçlükle beraber kolaylık vardır." (el-İnşirah, 94/5-6) buyruğunu indirdi.
Bu acib (hayret
verici) bir hadistir. Ancak Buhari ve Müslim, Aiz b. Şureyh'in rivayetini delil
göstermemişlerdir.
Diğer Tahric:
(Bezzar'ın) Muhtasar'ında belirtildiği gibi Bezzar, Müsned, 1534; Taberani,
Evsat, 1548; ed-Durru'l-Mensur, VI, 616'da belirtildiği üzere Beyhaki,
Şuabu'l-İman'da İbn Merduye ve İbn Ebi Hatim rivayet etmişlerdir. Ayrıca
Enes'ten başkasından bu hadisin şahitlerinin bulunduğunu da zikretmektedir.
Enes'ten bu hadis sabit değildir. Çünkü senedinde Aiz b. Şureyh vardır ki
zayıfbir ravidir. Nitekim Heysemi, Mecmau'z-Zevaid, VII, 139'da buna dikkat
çekmiştir. Bundan önce ise Zehebi Telhis'inde bunu dile getirmiş, aynı şekilde
ondan rivayeti nakleden Humeyd b. Hammad ile de illetli olduğunu belirtmiştir.
Zehebi her ikisi hakkında: Hadisi münkerdir demiştir. İkisinden de önce Bezzar,
Aiz sebebiyle bu hadisin zayıf olduğunu söylemiş, Hakim de zayıf olduğuna
işaret etmiş ve haberin sahih olduğunu söylemeyip, aksine hayret verici bir
hadistir demiştir.
3065- ... Bize Muhammed
b. Yezid b. Sinan er-Ruhavı tahdis etti. Bize Ma'kil b. Ubeydullah, İkrime b.
Halid’den bildirdi. O Said b. Cubeyr’den, o İbn Abbas (r.a)’dan, o Ubey b. Ka'b
(r.a)’dan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ubey'e:
"Ben sana bir sureyi okumayı öğreteceğim." buyurdu. Ubey kendisine:
Babam sana feda olsun sana bu emir olarak verildi mi? deyince, Allah Rasulü:
"Evet" deyip: "Kitap ehlinden ve müşriklerden kafir olanlar
kendilerine apaçık delil gelinceye kadar (güya küfürlerinden)
ayrılmayacaklardı. Tertemiz sahifeleri okuyup duran Allah tarafından
gönderilmiş bir rasuldür (o)" (el-Beyyine, 98/1-2) suresini okudu.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Diğer Tahric: Tirmizi,
3894. Bazı farklılıklarla ve 3849'da muhtasar olarak zikretmiştir.
Mecmau'z-Zevaid, VII, 140'da belirtildiği üzere İmam Ahmed'in Müsned'inde
buradakinden daha eksiksiz olarak rivayet edilmiştir. Hadis Buhari ve Müslim'de
Enes tarafından rivayet edilmektedir: Buhari, 3598; Müslim, 799. Zehebi de:
Darakutni, Muhammed'in zayıf olduğunu söylemiştir demektedir.
3066- ... Bize Yahya b.
Ebi Süleyman, Said el-Makburi’den tahdis etti. O Ebu Hureyre (r.a.)’den şöyle
dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şu: "O gün
(yer) bütün haberlerini anlatacaktır." (ez-Zilzal, 99/4) ayetini okudu ve:
"Haberlerinin ne demek olduğunu biliyor musunuz?" buyurdu. Onlar
Allah ve Rasulü daha iyi bilir deyince, o şöyle dedi: "Onun haberleri
üzerinde her erkek ve kadın kulun yaptıklarına dair şahitlik ederek filan günde
şu işi yaptı diye söylemesidir. İşte yerin haber vermesi bu olacaktır."
Bu Buhari ve Müslim'in
şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir.
Diğer Tahric: Tirmizi,
3350; İmam Ahmed, Müsned, II, 374; Hakim, Müstedrek, II, 532 (4018 numaralı
hadis); Nesai, es-Sünenu'l-Kübra, 11693; İbn Hibban, Sahih, 7360. Tirmizi
hasen, Sahih, garibtir demiş, Zehebi burada hadis hakkında bir şey söylememiş
ama öteki yerde: Yahya b. Ebi Süleyman hakkında Buhari hadisi münkerdir
demiştir diye eklemiştir. Derim ki: Hadis bununla birlikte bütün kaynaklarda
onun yoluyla rivayet edilmiştir. Bu sebeple haber sübut derecesine ulaşamaz ama
muhtemelen Tirmizi bu hadisi şahitleriyle birlikte has en kabul etmiştir. Çünkü
bunun Enes'ten ve başkalarından gelen şahidi de bulunmaktadır. Ayrıca bk.
ed-Durru'l-Mensur, VI, 380
3067- Bize Süfyan
es-Sevri, Muhammed b. el-Münkedir’den tahdis etti. O Cabir b.Abdullah
(r.a.)'tan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Malının gerçekten kendisine ebedi hayat verdiğini sanır."
(el-Hümeze, 104/3) buyruğu(ndaki "yahsebu: sanır" lafzını) sin harfi
kesreli ile (yahsibu şeklinde) okumuştur.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Diğer Tahric: Ebu
Davud, 3995. Zehebi, Abdulmelik dolayısıyla zayıf olduğunu belirttiği gibi el-Münziri
de aynı şekilde ondan ötürü zayıf olduğunu söylemiştir.
3068- * ... Bize
Abdulhamid b. Behram, Şehr b. Havşeb’den tahdis etti.
O Yezid kızı Esma
(r.anha)’dan şöyle dediğini nakletti: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı:
"Kureyş'in güvenlik ve esenliği için kış ve yaz yolculuklarında
kendilerini güvenlik ve esenliğe kavuşturduğu için." (Kureyş, 1-2)
(suresin)i okurken dinledim.
Bu, bu hususta garib
ve ali (isnadlı) bir hadistir. Buhari ve Müslim ise Şehr b. Havşeb'in
rivayetini delil göstermemişlerdir.
Diğer Tahric:
ed-Durru'l-Mensur, VI, 676'da belirtildiği üzere hadisi İbn Cerir, el-firyabi,
Taberi ve başkaları bazı farklılıklarla birlikte tahriç etmişlerdir. Hakim'in
hadis hakkında "garibtir" demesi ise ona göre de zayıf olduğu izlenimini
vermektedir. Şehr (b. Havşeb)'in özelolarak kıraatlerin rivayetinde zayıf
olduğunu, diğer rivayetlerde ise hakkında görüş ayrılığı bulunduğunu önceden
zikretmiş bulunmaktayız. Ayrıca bk. Mecmau'z-Zevaid, VII, 143 ve Heysemi'nin
hadisin Ahmed ve Taberani tarafından zikredildiğini belirttikten sonraki
açıklamaları.
3069- * ... Bize
Abdulvaris b. Said, Amr’dan tahdis etti. O el- Huseyn’den, o annesinden, o Ümmü
Seleme (r.anha)’dan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Şüphe yok ki biz sana Kevser'i verdik." (Kevser, 1) (suresin)i
okudu.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Diğer Tahric:
ed-Durru'l-Mensur, VI, 687'de belirtildiği üzere hadisi Taberani ve İbn Merduye
rivayet etmişlerdir. Zehebi: Hayır, Amr b. Ubeyd vahi bir ravidir diyerek zayıf
olduğunu belirtmiştir.
3070- ... Bize Ebu Enes
Muhammed b. Enes tahdis etti, bize el-A'meş, Talha ve Zubeyd’den tahdis etti.
İkisi Said b. Abdurrahman b. Ebza’dan, o babasından, o Ubey b. Ka'b (r.a)’dan
şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O en
yüce Rabbinin ismini tesbih et." (el-A'la, 87/1); "Deki ey
kafirler" (Kafirun, 1) ve: "Deki: O Allah'tır, bir tektir."
(el-İhlas, 11211) surelerini okuyarak vitir namazını kılardı.
Bu senedi sahih bir
hadistir.
Diğer Tahric: Ebu
Davud, 1423; Nesai, III, 235; İbn Mace, 1171,1182. Zehebi dedi ki: Muhammed (b.
Enes) er-Razi nispetli olup, birtakım hadisleri münferid olarak rivayet etmiş
birisidir. Derim ki bk. Müstedrek, I, 305 (1184 numaralı hadis)
3071 - * ... Bize Şu'be
tahdis etti, bana Amr b. Murre haber verdi. Ben Ebu'l- Bahteri'yi, Ebu Said el-
Hudri (r.a)’dan şöyle dedi diye tahdis ederken dinledim: Şu: "Allah'ın
yardımı ve fetih geldiğinde" (en-Nasr, 1) suresi nazil olunca Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu sureyi bitirinceye kadar okudu sonra:
"Ben ve ashabım bir hayırız. İnsanlar da bir hayırdır. Fetihten sonra da
hicret yoktur" buyurdu.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Diğer Tahric:
ed-Durru'l-Mensur, VI, 697'de belirtildiği gibi hadisi Ebu Davud et-Tayalisi
Müsned'inde, İmam Ahmed Müsned'inde, İbn Ebi Şeybe Musannefinde, Taberani ve
İbn Merduye tahriç etmişlerdir. Senedi ceyyiddir. Ahmed'de: "Hayr"
yerine "hayyiz" şeklindedir. "Pevatu'n-Nihaye" adlı
eserimde buna dikkat çekmiş bulunmaktayım.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
1210- Fatiha
Suresinin Tefsiri, Fazileti: Ondan Önceki Kitaplarda Onun Benzeri
indirilmemiştir