|
HAKİM el-Müstedrek |
BUYU’ |
|
943- Rehin, Rehin Alanın Elinde (Kurtarılamayacak
Şekilde) Bırakılmaz. Menfaati de Ona Aittir, Külfeti de Ona Aittir |
2362- * ... Bize Süfyan
b. Uyeyne, Ziyad b. Sad’dan tahdis etti. O ezZühri'den, o Said b. Museyyeb'den,
o Ebu Hureyre (r.a)'den şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) şöyle buyurdu: "Rehin (bırakılan mal rehin alanın elinde
kurtarılamayacak şekilde) alıkonulamaz. Onun nimeti de ona aittir, külfeti de
onadır."
Bu Buhari ve Müslim'in
şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte ezZühri'nin ashabına (hadisi
kendisinden rivayet edenlere) muhalefetler dolayısıyla bunu tahriç
etmemişlerdir. Malik, İbn Ebi Zi'b, Süleyman b. Ebi Davud el-Harrani, Muhammed
b. el-Velid ez-Zebidi ve Ma'mer b. Raşid ona (Ziyad b. Sad'a) bu rivayete
mutabaatta bulunmuşlardır.
Diğer Tahric: İbn
Hibban, Sahih, 5934; Darakutni, Sünen, III, 32; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, VI,
39; İbn Mace, 2441. İbn Mace'de sonunda: "Nimeti de ona aittir, külfeti de
ona aittir" kısmı yoktur. Bir sonraki hadise de bakınız. [Hadisin
açıklaması ve fıkhi bakımdan farklı görüşler için bk. el-Münavi, Peyzu'l-Kadir,
Beyrut, 1415/1994, VI, 584 -Çeviren-]
2363- Malik'in
rivayetiyle hadisi bize Ebu Ali ve Ebu Muhammed elMeraği tahdis edip dediler
ki: ... Bize [...] Malik b. Enes'ten tahdis etti, o ezZühri'den deyip hadisi
senediyle buna yakın olarak zikretti.
Diğer Tahric: Temmam,
Pevaid, 696, 967, İbn Adiy, III, 333; Tahavi, Müşkilu'l-Asar, IV, 100;
Abdurrezzak, Musannef, VIII, 237; İmam Malik, Muvatta, III, 728; İbn Hibban,
Sahih, 1123. Hadisi mevsul ve mürsel olarak rivayet etmişlerdir. Hafız İbn
Hacer, Telhis'de şöyle demektedir: "Ebu Davud, Bezzar, Darakutni ve
İbnu'I-Kattan hadisin mürsel rivayetinin Sahih olduğunu söylemişlerdir. Hadisin
Darakutni ve Beyhaki'de hepsi de zayıf olan muhtelif rivayet yolları vardır.
İbn Abdilberr ve Abdulhak ise mevsul rivayetinin Sahih olduğunu
söylemişlerdir." (III, 36)
2364- Hadisin İbn Ebi
Zi'b yoluyla gelen rivayetini bize Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yakub tahdis etti.
.. Bize İsmail b. Ayyaş, İbn Ebi Zi'b'den tahdis etti. O ez-Zühri'den, o Said
b. el-Müseyyeb'den, o Ebu Hureyre (r.a)'den şöyle dediğini nakletti: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Rehin (rehin alan kişi
tarafından rehin bırakanın faydalanmasına karşı) engellenemez (alıkonulamaz).
Onun menfaati de sahibine aittir, külfeti de onadır."
2365- *Bu hadis İbn Ebi
Zi'b'den, o ez-Zühri'den, o Said ve Ebu Seleme'den, o Ebu Hureyre (r.a)'den
diye de rivayet edilmiştir. Bunu bize Hafız Ebu Ali haber verdi ... Bize Şebabe
tahdis etti, bize İbn Ebi Zi'b, ez-Zühri'den tahdis etti. O Said b. el-Museyyeb
ve Ebu Seleme'den, ikisi Ebu Hureyre (r.a)'den şöyle dediğini nakletmişlerdir:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Rehin (rehin alan
kişi tarafından rehin bırakanın yararlanmasına karşı) alıkonulamaz
(engellenemez). Rehin onu rehin bırakan kimseye ait olup, onun külfeti de onun
tarafından karşılanır."
2366- Hadisin Süleyman
b. Ebi Davud yoluyla gelen rivayetini de bize el-Huseyn b. Ali tahdis etti ...
Bize Süleyman b. Ebi Davud, ez-Zühri'den tahdis etti. O Said b.
el-Müseyyeb'den, o Ebu Hureyre (r.a.)'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den bunu nakletti: "Rehnin nimeti de sana, külfeti de sana ait
olmadıkça alıkonulamaz (menfaati engellenemez)."
2367- *Hadisin Muhammed
b. el-Velid ez-Zebidi yoluyla gelen rivayetini bize Ebu İshak İbrahim b.
Muhammed b. Yahya tahdis etti ... Bize İsmail b. Ayyaş tahdis etti, bize
ez-Zebidi, ez-Zühri'den tahdis etti. O Said b. el-Museyyeb'den, o Ebu Hureyre
(r.a)'den şöyle buyurduğunu nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
buyurdu ki: "Rehin (sahibinden) alıkonulamaz. Menfaati de ona aittir,
külfeti de ona aittir."
2368- Hadisin Ma'mer b.
Raşid yoluyla gelen rivayetini bize Ebu Bekr Muhammed b. Abdullah el- Hafid
tahdis etti ... Bize Ma'mer,
ez-Zühri'den tahdis etti. O Said b. el-Museyyeb'den, o Ebu Hureyre (r.a.)'den
şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Rehin engellenemez. Onun faydası da senindir, külfeti de
sanadır."
Bir grup hafız bu
hadisin Said'den mürsel rivayetinin Sahih olduğunu kabul etmiştir. Ebu Davud,
Bezzar, Darakutni ve İbnu'l-Kattan bunlar arasındadır. Ayrıca bk. Nasbu'r-Ra'ye,
IV, 319; Telhisu'l-Habir, III, 36 ve daha önce geçen kaynaklaL
2369- .. , Bize Ebu
Hemmam Muhammed b. ez-Zibrikan tahdis etti, bize Ebu Hayyan et-Temimi
babasından tahdis etti. O Ebu Hureyre (r.a.)'den şöyle dediğini nakletti:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Allah buyuruyor
ki: İki ortağın biri diğer arkadaşına hainlik etmediği sürece, iki ortağın
üçüncüsü benim. Biri (diğerine) hainlik ettiği takdirde ben de aralarından
çıkarım."
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Diğer Tahric: Ebu
Davud, 3383, Zerkeşi, Tahricu Ahadisi'r-Rafii'de diyor ki: Hakim bu hadisin
Sahih olduğunu belirtmiş, İbnu'l-Kattan ise Ebu Hayyan'ın babası olan Said b.
Hayyan'ın durumunun meçhuloluşu sebebiyle illetli kabul etmiştir. Çünkü onun
durumunun ne olduğu bi!inmediği gibi, oğlu dışında da ondan hadis rivayet eden
olmamıştıL İbn Hacer dedi ki: İbn Hibban onu sika raviler arasında zikretmiştir
ve kendisinden el-Haris b. Yezid'in de hadis rivayet ettiğini zikretmiştir.
Avnu'l-Mabud, IX, 170'te böyle denilmektedir.
2370- *Bize Ebu İshak b.
Muhammed b. Halid el-Haşimi KUfe'de tahdis etti. .. Bize Hanzala b. Ebi Süfyan
tahdis edip dedi ki: Ben Salim b. Abdullah'ı, İbn Ömer (r.a)'den tahdis ederken
dinledim. O Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu nakletti:
"Kim bir hibede (bağışta) bulunacak olursa ondan dolayı kendisine bir
karşılık verilmediği sürece o hibe edilende kendisi daha bir hak
sahibidir."
Bu Buhari ve Müslim'in
şartına göre sahih olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir. Şu kadar var ki
bu hususta biz sorumluluğu hocamıza havale ediyoruz.
Bu hadisin aslı
kendisinden ve İbn Abbas'tan birkaç hadis önce geçmiş idi. Ancak onda bu lafız
bulunmamaktadır. Muvatta hadisi buna yakın olarak Ömer (II, 754)'de mevkuf
olarak rivayet etmiştir. Hakim burada hocasının zayıf oluşuna değinmiş
bulunmaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
944- Hibe Eğer
Nikahlanması Haram Olan Bir Akrabaya Yapılmış ise Ondan Geri Dönmez