|
HAKİM el-Müstedrek |
BUYU’ |
|
888- Haraç Daman iledir (Nimet ile Külfet Birbirini
Dengeler) |
2222- ... Bize Müslim b.
Halid, Hişam b. Urve'den tahdis etti. O babasından, onun Aişe'den rivayet
ettiğine göre bir adam bir başkasından Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
zamanında bir köle satın almıştı. Köle onun yanında Allah'ın dilediği kadar bir
süre kaldıktan sonra onda bulduğu bir kusurdan dolayı geri çevirdi. Köleyi
kendisine geri verdiği vakit adam: Ey Allah'ın Rasulü o benim kölemdi,
çalışmasından yanımda bulunduğu süreden beri istifade ettim deyince, Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Nimet ile külfet birbirini dengeler"
buyurdu.
Diğer Tahric: Temmam,
Fevaid, 292; Ebu Davud et-Tayalisi, Müsned, 1464; İmam Ahmed, Müsned, VI, 49, 161,208,237; Nesai, es-Sünenu'I-Kübra, 4490; Ebu Ya'la,
Müsned, 4537; Tahavi, Müşkilu'lAsar, IV, 21; İbn Hibban, Sahih, 1125;
Darakutni, Sünen, III, 53; Ebu Davud, 3510; İbn Mace, 2241; Tirmizi, 1285.
Hepsi de İbn Ebi Zibb yoluyla böylece yahutta bir başka yoldan ez-Zinci'den
böylece rivayet etmişlerdir. el-Ukayli, Ebu Hatim, İbn
Hazm, Buhari, Ebu Davud ve başkaları bu hadisin iki rivayet yolundan birisinde
ez-Zinci, diğerinde de Mahled bulunduğundan ötürü zayıfkabul etmişlerdir.
Tirmizi ve Beğavi ise hadisin hasen olduğunu söylemektedir. Derim ki: Her iki
rivayet yoluyla hadisin has en kabul edilmesi uzak bir ihtimal değildir.
Özellikle de hadisin Tirmizi, 1286'da bunların dışında rivayet yolları da
bulunmaktadır. Tirmizi, İlel, 1, 514'te belirtildiği üzere Buhari hadisin zayıf
olduğunu belirtmiştir. Ayrıca Hatib, VIII, 297'de oldukça vahi dördüncü bir
rivayet yolu daha bulunmaktadır. Telhis'te belirtildiği üzere (III, 22'de)
İbnu'l-Kattan hadisin Sahih olduğunu söylemiş ise de delilolarak gösterilmeye
elverişli bulunmakla birlikte hadis sıhhat derecesine ulaşmamaktadır. Doğrusunu
en iyi bilen Allah'tır.
2223- Bunu bize Ebu
Abdullah Muhammed b. Yakub tahdis etti ... Bize Müslim b. Halid, Hişam b.
Urve'den tahdis etti. O babasından, onun Aişe'den rivayet ettiğine göre bir
adam Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) döneminde bir köle satın almıştı. Köle
de kendisinin bilmediği bir kusur da vardı. Onu bir süre çalıştıktan sonra
kusuru öğrendi ve onu geri verdi. Eski sahibi bunu Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'ye şikayet ederek: Ey Allah'ın Rasulü o bunu bir süreden beri
çalıştırdı deyince, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"(Çalıştırması neticesinde) elde ettiği gelir külfete (kölenin
ihtiyaçlarını karşılamasına) karşılıktır" buyurdu.
Bu senedi sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Bu hadisi İbn Ebi Zi'b
de Mahled b. Hufaftan, o Urve'den, o Aişe'den muhtasar olarak rivayet etmiş
bulunmaktadır.
2224- Bunu bize
Abdurrahman b. Hamdan el-Cellah haber verdi, bize Muhammed b. el-Cehm tahdis
etti, bize Yezid b. Harun tahdis etti, bize İbn Ebi Zi'b bildirdi. Bize Ebu
Bekr b. İshak da haber verdi, bize Muhammed b. Eyyub ve el-Hasan b. Ali b.
Ziyad da bildirip dediler ki: Bize Ahmed b. Yunus tahdis etti, bize İbn Ebi
Zi'b tahdis etti. Bize Ahmed b. Yakub es-Sakafi de haber verdi. Bize Ömer b.
Cafer es-Sedusi tahdis etti. Bize Asım b. Ali tahdis etti, bize İbn Ebi Zi'b
tahdis etti.
Bana Abdullah b.
Muhammed b. Musa da haber verdi. Bize Muhammed b. Eyyub tahdis etti, bize Ali
b. el-Cadd bildirdi, bize İbn Ebi Zi'b, Mahled b. Hufaf'den tahdis etti. O
Urve'den, o Aişe (r.anha)'den dedi ki: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Şüphesiz nimet külfete karşılıktır (nimet ile külfet birbirini
dengeler)" buyurdu.
Hadisin Asım yoluyla
gelen rivayetinde: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nimetin külfete
karşılık olduğuna dair hüküm verdi, şeklindedir. Bunu da es-Sevri,
İbnu'l-Mubarek ve Yahya b. Said, İbn Ebi Zi'b'den rivayet etmişlerdir.
2225- Hadisin es-Sevri
yoluyla gelen rivayetinibize Bukeyr b. Muhammed haber verdi. .. Bize Süfyan
tahdis etti.
Bize Ebu Abdullah
es-Saffar da tahdis etti. .. Bize Süfyan, İbn Ebi Zi'b'den tahdis etti. O
Mahled b. Hufaf'den, o Urve'den, onun Aişe'den rivayet ettiğine göre Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) nimetin külfete karşılık olduğuna hüküm
vermiştir.
2226- Hadisin
İbnu'l-Mubarek yoluyla gelen rivayetini de bize el-Hasan b. Hakim haber verdi.
.. Bize Abdan tahdis etti, bize Abdullah b. Ebi Zi'b, Mahled b. Hufaf’dan
bildirdi. O Urve'den, o Aişe'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Nimet külfete karşılıktır" buyurdu.
2227- Hadisin Yahya b.
Said yoluyla gelen rivayetini de bize Ebu Bekr b. İshak haber verdi. .. Bize
Müsedded tahdis etti, bize Yahya, İbn Ebi Zi'b'den tahdis etti. O Mahled b.
Hufaf'dan, o Urve'den, onun Aişe'den rivayet ettiğine göre Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): Nimetin külfete karşılık olduğuna dair hüküm
verdi.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: