|
HAKİM el-Müstedrek |
KUR’AN’IN FAZİLETLERİ |
|
867- (Konaklamak için) Yükünü indiren ve (Göç Etmek
için) Yükünü Yükleyen Kimsenin Fazileti ve Açıklaması (ve Teğanni) |
2134- ... Bize Salih
el-Murri tahdis etti, bize Katade, Zurare b. Evfa’dan tahdis etti. O İbn Abbas
(r.a)’dan rivayet ettiğine göre bir adam: Ey Allah'ın Rasulü amellerin hangisi
daha faziletlidir? diye sordu. o: "(Konaklamak için) yükünü çözen (ve yola
koyulmak için) yükünü bağlayan" buyurdu. Adam: Ey Allah'ın Rasulü yükünü
çözen ve bağlayan ne demektir? diye sorunca, o: "Kur'an'ı baştan itibaren
okuyup, sonuna gelen, sonuna geldikten sonra tekrar başına dönen (kimsenin
yaptığı)dır" buyurdu.
Diğer Tahric: Tirmizi,
2949; Taberilni, el-Kebir, 12783. Tirmizi: Bu hadisi İbn Abbas'tan ancak bu
yoldan biliyoruz dedikten sonra hadisi Zmare'den rivayet edip, İbn Abbas'ı
zikretmeyerek bu daha sahihtir demektedir. Derim ki: Salih el-Murri zayıftır.
Zehebi de et-Telhis'de görüldüğü gibi metruktur demiştir.
2135- ... Bize Salih
el-Murri, Katade'den tahdis etti. O Zurare b. Ebi Evfa el-Amiri'den, o İbn
Abbas (r.a)’dan rivayet ettiğine göre bir adam: Ey Allah'ın Rasulü amellerin
hangisi daha faziletlidir? diye sordu. Allah Rasulü: "Yükünü çözen ve
yükünü bağlayandır" buyurdu. Adam: Ey Allah'ın Rasulü yükünü çözen ve
bağlayan ne demektir? deyince, Allah Rasulü şöyle buyurdu: "Bu başından
başlayarak sonuna varıncaya kadar, sonundan da (hatim ederek) tekrar başına
geçerek Kur'an okuyan kişidir. (Yani) her yükünü çözdükçe (yeni bir yolculuk
için) yeniden yükünü bağlayandır."
Hadisi Salih el-Murri
münferiden rivayet etmiştir. Salih ise BasrahIarın zahidlerindendir. Ancak
Buhari ve Müslim bu hadisi tahriç etmemişlerdir.
Bu hadisin Ebu Hureyre
tarafından rivayet edilen bir şahidi de bulunmaktadır .
2136- *Bunu bize Hafız
Ebu Ali el-Huseyn b. Ali tahdis etti. Bize Muhmmed b. Said b. Bekr tahdis etti.
Bize Mikdam b. Davud b. Telid er-Ruayni tahdis etti. Bana el-Leys b. Sa'd
tahdis etti, bana Malik b. Enes, İbn Şihab'dan tahdis etti. O el-A'rec'den, o
Ebu Hureyre (r.a)'den şöyle dediğini nakletti:
Bir adam Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın huzurunda ayağa kalkarak: Ey Allah'ın Rasulü
hangi amel daha faziletlidir yahutta Allah'ın daha çok sevdiği amel hangisidir?
diye sordu. Allah Rasulü: "Kur'an'ı baştan okumaya başlayıp, onu hatmeden,
Kur'an'ı bilip de başından okuyarak sonuna kadar gelen ve sonundan tekrar
başına geçen yükünü çözüp konaklayan sonra (yeniden yolculuğa çıkmak için)
yükünü bağlayan, her yükünü çözdükçe yeniden (yolculuk için) yükünü bağlayan
kişidir" buyurdu.
Zehebi'nin
muhtasarında belirttiği gibi Sahih olmayan bir hadistir. O şöyle demektedir:
Hakim hadis hakkında
bir şey söylememiştir. Bu hadis Buhari ve Müslim'in Sahihlerindeki senetlere
uydurulmuştur. Mikdam hakkında (tenkit edici mahiyette) sözler söylenmiştir.
Asıl afet de ondan kaynaklanmaktadır.
2137- ... Bize Süfyan
tahdis etti. Bize Amr b. Dinar, İbn Ebi Muleyke'den tahdis etti. O Abdullah b.
Ebi Nehik'ten, o Sad (r.a)’dan şöyle dediğini nakletti: Onun yanına gittim,
bana sen kimsin? diye sordu. Ben de kendisine nesebimi bildirdim. Bunun üzerine
Sad: Kazanç sağlayan tüccarlar dedi. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı
şöyle buyururken dinledim: "Kur'an ile teğanni etmeyen bizden
değildir."Süfyan dedi ki: Yani Kur'an sayesinde müstağni olup (başkasına
ihtiyaç duymaktan uzak duran) kimseyi kastetmektedir.
Süfyan b. Uyeyne'de bu
hadisin bir başka isnadı da bulunmaktadır:
Diğer Tahric: Humeydi,
Müsned, 76; Ebu Davud, 1469; Darimi, Sünen, II, 471; İmam Ahmed, Müsned, I,
175; İbn Hibban, Sahih, 120; İbn Mace, 1327; Tahavi, Müşkilu'l-Asar, I, 569;
İbn Ebi Şeybe, Musannef, II, 562, X, 464; Taberani, Evsat, 201; Kudai,
Müsnedu'ş-Şihab, 1194; Ebu Ya'la, Müsned, II, 93; Ebu Ubeyd, Fedailu'l-Kur'an,
357, 358; Abd b. Humeyd, 24/a. Hepsi de bir yoldan rivayet etmişlerdir. Bu da
Allah'ın izniyle Sahih bir rivayet yoludur. Hafız İbn Hacer, Fethu'l-Bari, IX,
69'da Ebu Avane'nin bunu tashih etmiş olduğunu nakletmekte ve buna dair ayrıca bir
açıklamada bulunmamıştır.
2138- Bunu bize
Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yaküb tahdis etti ... Bize Süfyan b. Uyeyne tahdis
etti.
Bana Ali b. İsa tahdis
etti ... Bize Süfyan, İbn Cureyc'den tahdis etti. O İbn Muleyke'den, o Abdullah
b. Ebi Nehik'ten şöyle dediğini nakletti: Sad (r.a) kendisine kar sağlayan
tüccarlar. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı şöyle buyururken dinledim
dedi: "Kur'an ile teğanni etmeyen bizden değildir."
Bu isnadı sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bu hadisi bu senet ile tahriç
etmemişlerdir. Bu hadisi Said b. Hassan el-Mahzumi, Abdullah b. Ebi
Muleyke'den, o Abdullah b. Ebi Nehik'ten diye rivayet etmiştir. Ancak el-Leys
b. Sad her ikisine (Süfyan ile Said'e) muhalefet ederek: Abdullah b. Ebi
Muleyke, Ubeydullah b. Ebi Nehik'ten, o Sad (r.a)'dan diye rivayet etmiştir.
Diğer taraftan Amr b.
Dinar'ın rivayeti ile İbn Cureyc ve Said b. Hassan'ın, İbn Ebi Muleyke'den,
onun Abdullah b. Ebi Nehik'ten diye rivayetleri ittifak halindedir. Fakat
el-Leys b. Sad ikisine de muhalefet edip: Abdullah b. Ebi Muleyke'den, o
Ubeydullah b. Ebi Nehik'ten demiştir.
2139- Bunu bize adaletli
Ali b. Hamşaz haber verdi, bize Ubeydullah b.
Şerik tahdis etti, bize
Yahya b. Bukeyr tahdis etti.
Bize Fakih Ahmed b. Sehl
de Buhara'da haber verdi. Bize Kays b. Uneyf tahdis etti. Bize Kuteybe b. Said
tahdis edip (Yahya ile birlikte) dediler ki: Bize el-Leys b. Sad, İbn Ebi
Muleyke'den tahdis etti. O Ubeydullah b. Nehik'ten, o Sad b. Malik (r.a)'den
şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an
ile teğanni etmeyen bizden değildir" buyurdu.
Leys'in rivayeti
Abdullah b. Ebi Nehik'ten gelen rivayetleri reddetmek için yeterli değildir.
Çünkü her ikisi (Abdullah b. Ebi Nehik ile Ubeydullah b. Ebi Nehik) tabiinden
iki kardeştirler.
İki rivayetin sıhhatinin
delili ise Ömer b. el-Haris'in naklettiği rivayettir. O da İbn Ebi Muleyke'den
hadis nakleden oldukça sağlam hafızlardan birisidir.
2140- Onu bize Muhammed
b. Salih b. Hani tahdis etti ... Bize Abdullah b. Vehb tahdis etti, bize Amr b.
el-Haris, İbn Ebi Muleyke'den bildirdiğine göre kendisine Sad b. Ebi Vakkas
(r.a)'ın huzuruna girip de Kur'an'a dair soru sormuş bulunan birtakım
kimselerden tahdis etti. Sad (onlara cevap olarak) dedi ki: Ben Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı şöyle buyururken dinledim: "Kur'an ile
teğanni etmeyen bizden değildir."
İşte bu rivayet İbn Ebi
Muleyke'nin bu hadisi bir tek raviden dinlemeyip, bunu Sad’dan nakleden birçok
raviden dinlemiş olduğunun delilidir. Ubeydullah b. el-Ahnes ile Asel b. Süfyan
ise Ebu Muleyke'den gelen rivayet yolunu terk ederek onlar bu hadisi şaz olan
iki senet ile nakletmişlerdir.
2141- *Ubeydullah b.
el-Ahnes yoluyla gelen hadisi bize Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yaküb tahdis etti,
bize el-Abbas b. Muhammed ed-Duri tahdis etti, bize Abdurrahman b. Gazavan Ebu
Nuh tahdis etti, bize Ubeydullah b. el-Ahnes tahdis etti, bize Ubeydullah b.
Abdullah b. Ebi Muleyke, İbn Abbas (r.a)’dan şöyle dedi diye tahdis etti:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an ile teğanni etmeyen
bizden değildir" buyurdu.
Bu hadisi el-Haris b.
Murre es-Sakafi el-Basri de Asel b. Süfyan'dan rivayet etmiştir. O İbn Ebi
Muleyke'den, o Aişe (r.a)’dan, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den (diye
rivayet etmiştir). el-Haris de bu senetle İbn Abbas'tan rivayette bulunmuştur.
Diğer Tahric: Kudai,
Müsnedu'ş-Şihab, 1199, 1200; Bezzar, Müsned, II, 213; Taberilni, 11239;
Mecmau'z-Zevaid, VII, 170'de: Bezzar'ın ravileri Sahih'in ravileridir
denilmektedir. Derim ki: Ancak hadis Hakim'in zikrettiği husus dolayısıyla
illetlidir.
2142- Bunu bize Hafız
Ebu Ali el-Huseyn b. Ali tahdis etti, bize Abdan elEhvazi bildirdi, bize Nasr
b. Ali el-Cehdami tahdis etti, bize el-Haris b. Murre tahdis etti, bize Asel b.
Süfyan, İbn Ebi Muleyke'den tahdis etti. O Abdullah b. Abbas (r.a)’dan şöyle
dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Kur'an ile teğanni etmeyen bizden değildir."
Asel b. Süfyan'ın vehm
etmiş (yanılmış) olması uzak bir ihtimal değildir.
Hadis netice
itibariyle Sad b. Ebi Vakkas'ın rivayet ettiği hadise racidir. Doğrusunu en iyi
bilen Allah'tır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: