HAKİM el-Müstedrek

ORUÇ

588- Oruçlu Olana Hacamat Yaptırma Ruhsatının Verilmesi

1607- Nitekim bunu bize Ebu Abdullah Muhammed b. Abdullah esSaffar tahdis etti. Bize Ahmed b. Muhammed b. İsa el-Barki tahdis etti. Bize Ebu Ma'mer tahdis etti. Bize Abdulvaris, Eyyub’dan tahdis etti. O İkrime'den, o İbn Abbas (r.a)’dan rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde hacamat yaptırmıştır.

Şimdi de çağında tartışmasız bir şekilde hadis ehlinin imamının bu hadis ile alakalı sözüne kulak verin ki onu en doğru olana delil görebilesiniz. Ben Ebu Bekr b. Cafer el-Müzekki'yi şöyle derken dinledim: Ebu Bekr Muhammed b. İshak b. Huzeyme'yi şöyle derken dinledim: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın: "Hacamat yapanın da, hacamat yaptıranın da orucu bozulmuştur" dediği sabit olmuştur.

Bu meselede bize muhalefet eden bazı kimseler şöyle demişlerdir: Hacamat (kan aldırmak) oruçlunun orucunu bozmaz. Bu görüşü kabul edenler Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın hem oruçlu, hem de ihramlı iken hacamat yaptırmış olduğunu delil göstermektedirler. Oysa bu haber hacamatın oruçlu olan kimsenin orucunu bozmadığına delil değildir. Çünkü Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mukimken değil, sefer halinde iken oruçlu ve ihramlı iken hacamat yaptırmıştır. Çünkü o kesinlikle kendi şehrinde hem mukim, hem ihramlı olamaz. O ancak yolcu iken (seferde iken) ihramlı olmuştur. Yolcu olan bir kimse oruca niyet etmiş ve günün bir kısmı da bu halde iken geçmiş olsa bile onun için yemesi ve içmesi -yemek ve içmek onun orucunu bozsa dahi- mubahtır. Yoksa durum bazı ilim adamlarının yanıldıkları gibi şu şekilde değildir: Yolcu oruca başladı mı artık onun orucuna başladığı o günün orucunu tamamlayıncaya kadar oruç açma imkanı yoktur. Eğer oruca başlayıp, ona niyet etmiş olduğu ve oruçlu iken günün bir kısmı da geçmiş olmakla birlikte yemek yiyip, içebiliyor ise yine oruç tuttuğu günün bir bölümünde yolcu olduğu halde hacamat yaptırması da onun için -hacamat yaptırmak orucunu bozacak olsa dahi- caizdir.

Diğer Tahric: Hakim bu hadisin Buhari'de (1, 215)'de olduğunu açıkça ifade ettikten sonra Şeddad ile Sevban'ın iki haberi ile İbn Abbas (r.a)'ın bu hadisini birbiriyle cem etmeye (aralarını bulup telif etmeye) çalışmış ve bu hususta hocasının görüşünü nakledip, onu desteklemiştir. Ayrıca bk. Teşniiu'l-Azan, no: S29'a ve benim Şeddad'ın hadisiyle alakalı eklediğim nota bakınız.

1608- *Bize Kadı Ahmed b. Kamil tahdis etti, bize Muhammed b. Sad el-Avfi tahdis etti, bize Ravh b. Ubade tahdis etti.

Bize Ali b. İsa da tahdis etti, bize Ahmed b. en-Nadr b. Abdulvehhab tahdis etti.

Bize fakih Ebu'l-Velid de tahdis etti, bize el-Hasen b. Süfyan tahdis etti. Bana Hafız Ebu Ali de haber verdi, bize Ebu Ya'la bildirdi. (Ravh, Ahmed b. en-Nadr ve el-Hasen b. Süfyan ile birlikte) dediler ki: Bize Ebu Hayseme Zuheyr b. Harb tahdis etti. Bize Ravh b. Ubade b. Sad b. Ebi Arube, Matar el-Verrak'dan tahdis etti. O Bekr b. Abdullah el-Müzeni'den, o Ebu Rafi'den şöyle dediğini nakletti: Akşam namazından sonra hacamat yaptırmakta olan Ebu Musa'nın yanına girdik. Neden gündüz hacamat yaptırmadın? diye sorduk. O: Ben oruçluyken kanımı akıtmamı mı bana emrediyorsun. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı: "Hacamat yapanın da, yaptıranın da orucu bozuldu" buyururken dinledim.

Hafız Ebu Ali'yi şöyle derken dinledim: Abdan el-Ehvazi'ye Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın oruçlu iken hacamat yaptırdığı sahih olarak nakledilmiş midir?diye sordum. Şu cevabı verdi: Abbas el-Anberi'yi şöyle derken dinledim: Ali b. el-Medini'yi şöyle derken dinledim: Ebu Rafi'in, Ebu Musa'dan, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın:

"Hacamat yapanın da, hacamat yaptıranın da orucu bozuldu" hadisi sahih olarak gelmiştir.

İşte bu Buhari ve Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir. Bu hususta müstakim senetlerle ashab-ı kiram’dan bir topluluktan hadis rivayet edilmiştir. Burada bunları açıklayıp, ortaya koymak uzun sürer. Ben Ebu'l-Hasan Ahmed b. Muhammed el-Anberi'yi şöyle derken dinledim: Osman b. Said ed-Darimi'yi şöyle derken dinledim: Benim nezdimde "Hacamat yapanın da, yaptıranın da orucu bozuldu" hadisi sahihtir: Çünkü Sevhan ve Şeddad b. Evs'in hadisi bunu gerektirmektedir. Ben de bu doğrultuda görüş belirtiyorum. Ahmed b. Hanbel'i de bu doğrultuda kanaat belirtirken ve kendisi nezdinde Sevhan ve Şeddad'ın rivayet ettikleri hadisin sahih olduğunu söylerken dinledim.

Diğer Tahric: İbnu'l-Carud, el-Münteka, 387; Nesai, es-Sünenu'l-Kübra, III, 113; Bezzar, Müsned, I, 475; Tahavi, Müşkilu'l-Asar, II, 98; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, IV, 266. Ahmed, Nesaive Bezzar bu hadisin mevkuf rivayetini, merfu rivayetine tercih etmişlerdir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

589- Vaktinden Önce Oruç Açanın Azabı