HAKİM el-Müstedrek

ZEKAT

557- Şüphesiz Fıtır Sadakası Vacip (farz) Bir Haktır

1532- ... Bize Yahya b. Abbad tahdis etti -ki o insanların hayırlılarındandır-, bize İbn Cureyc, Ata’dan tahdis etti. Onun İbn Abbas'tan rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mekke vadisinin iç tarafında bir kimseye yüksek sesle şöylece bağırmasını emir buyurdu: "Şüphesiz ki fıtır sadakası her müslümana küçük büyük, erkek dişi, hür köle, mukim yahut yolculukta bulunsun bir sa' arpa yahut bir sa' kuru hurma olmak üzere vacip bir haktır."

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bu hadisi bu lafızlarla tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: Ebu Davud, 1622; Nestıi, V, 50; İbn Huzeyme, Sahih, 2415 -bazı farklılıklarla birlikte-;

Darakutni, Sünen, II, 142. Bu hadis hakkında birtakım açıklamalar yapılmıştır. Zehebi et-Telhis adlı eserinde şöyle diyor: Bu oldukça münker bir haberdir. el-Ukayli de şöyle diyor:

Yahya b. Abbad 'ın, İbn Cureyc'den diye hadisi nakletmiş olması yalanın delilidir. Darakutni de: Zayıftır demektedir.

1533- ... Süfyan b. Huseyn'den, o ez-Zühri'den, o Said b. el-Museyyeb'den, o Ebu Hureyre'den rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ramazan (fıtır) sadakasını her bir kişi için bir sa' hurma yahut bir sa' arpa yahut bir sa' buğday olarak verilmesini teşvik etti.

Bu sahih bir hadistir. Bunun sahih bir şahidi de vardır .

Diğer Tahric: Mecmau'z-Zevaid, IlI, 80'de belirtildiği gibi İmam Ahmed Müsned'de rivayet etmiş ve hadis merfu olarak Sahih değildir demiştir. Darakutni, Sünen, ll, 144'te hadisi zikredip şöyle demektedir: Bekr b. el-Esved pek kavi bir ravi değildir. Derim ki: Süfyan b. Huseyn'in özellikle Zühri'den rivayet etmesi halinde zayıf olduğunu söylemişlerdir. Zehebi Telhis'te Bekr (rivayeti) huccet olmayan birisidir demektedir.

1534- Bunu bize Ebu Muhammed Ahmed b. Abdullah b. Süleyman b. elHadrami tahdis etti. Bize Zekeriya b. Yahya b. Subey tahdis etti. Bize Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed b. Baleveyh de haber verdi. Bize Ahmed b. el-Harraz tahdis etti, bize İsmail b. İbrahim et-Tercümani tahdis edip (Zekeriya ile birlikte) dediler ki: Bize Said b. Abdurrahman el-Cumahi tahdis etti, bize Ubeydullah b. Ömer, Nafi'den tahdis etti. O İbn Ömer (r.a)'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) fıtır zekatının (sadakasının) bir sa' hurma, yahut bir sa' buğdayolarak hür yahut köle erkek yahut dişi bütün Müslümanlara farz kıldI,

Diğer Tahric: Buhari, III, 369; Müslim, II, 677 ve birkaç hadis önce geçtiği gibi başkaları da rivayet etmişlerdir.

1535- ... Bize Ebu Abdullah Ahmed b. Hanbel tahdis etti, bize İsmail b. Uleyye, Muhammed b. İshak'tan tahdis etti. O Abdullah b. Abdullah b. Osman b. Hakim b. Hizam’dan, o Iyad b. Abdullah b. Sad b. Ebi Sureye'den şöyle dediğini nakletti: Ebu Said -yanında fıtır sadakası sözkonusu edilmişken- dedi ki: Ben Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hayatta iken çıkartıp verdiğinden başkasını çıkartıp vermem. Bir sa' hurma yahut bir sa' buğday yahut bir sa' arpa ya da bir sa' keş. Oradakilerden bir adam ona: Yahut buğdaydan iki mudd (olmaz mı?) deyince, (Ebu Said) dedi ki: Hayır o Muaviye'nin biçtiği değerdir. Onu kabul etmem ve gereğince amel de etmem.

Bir sa' buğdayın sözkonusu edildiği kaydettiğim bütün bu senetlerin hepsi sahihtir. Bunların en meşhur olanları ise Ebu Ma'şer'in, Nafi'den, onun İbn Ömer'den diye rivayet ettiği ve bizim ali isnad ile naklettiğimiz hadistir. Şu kadar var ki ben onu bu kitabın şartına uymadığından ötürü terk ettim. Bu Ali b. Ebi Talib (r.a)'den da rivayet edilmiştir.

Diğer Tahric: Buhari, 1434; Müslim, 985; İmam Malik, Muvatta, I, 284; Tirmizi, 673; Ebu Davud, 1616 vd.; Nesai, V, 51; İbn Mace, ı829 ve başkaları; İbn Huzeyme, Sahih, 2408

Buğdayı Ebu Davud sözkonusu etmiş ve: Bu mahfuz değildir demiştir. Aynı şekilde İbn Uyeyne: "Undan" ilavesini yapmış, onun un ilavesini kabul etmemeleri üzerine o da bunu terk etmiştir. Bu lafzı ise yine Darakutni II, 146'da zikretmiştir. Onun da senedi Hakim'in senedinde olduğu gibi Süfyan'ın (b. Uyeyne'nin) sözü (un ifadesi) yoktur. Daha sonra bu hadisi kendi rivayet yolundan sevk etmekte, ona itiraz edenleri sözkonusu edip, onda bunun sözkonusu edildiğine dair cevabını da kaydetmektedir.

1536- * ... Bize Ebu Bekr b. Ayyaş, Ebu İshak el-Hemdani'den tahdis etti. O el-Haris'ten, o Ali b. Ebi Talib (r.a)'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den fıtır sadakası hakkında şöyle buyurduğunu nakletti: "Küçük büyük, hür ya da köle olsun herkes için bir sa' buğday yahut bir sa' hurmadır."

Bu Ali'den müsned olarak nakledilmiş bir rivayettir. Başkası ise bunu mevkuf olarak rivayet etmektedir.

Diğer Tahric: Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, IV, 166. Sonraki rivayete de bakınız.

1537- *H Bize Selame b. Ravh, Akil b. Halid'den tahdis etti. O Ebu İshak el-Hemdani'den, onun el-Haris'ten rivayet ettiğine göre o Ali b. Ebi Talib'e fıtır sadakasının verilmesini emrederek şöyle dediğini dinlemiştir: Bir sa' hurma yahut bir sa' arpa yahut bir sa' buğday yahut bir sa' peygamber arpası ya da bir sa' kuru üzüm.

Bu hadis aynı şekilde benzeri şahitler arasında tahriç edilen Zeyd b. Sabit (r.a)’dan, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den diye bir senetle de rivayet edilmiştir:

Diğer Tahric: Darakutni, Sünen, II, 149'de hem merfu, hem mevkuf olarak rivayet edilmiştir. Mevkuf rivayetin de Sahih olduğunu belirtmektedir. Aynı şekilde o bu hadisin rivayet yollarının tamamını el-İlel adlı eserinde zikretmiş ve mevkuf rivayeti tercih etmiştir.

1538- *Bunu bize Ebu'l-Velid el-Anezi tahdis etti, bize Abbad b. Zekeriya tahdis etti, bize Süleyman b. Erkam, ez-Zühri'den tahdis etti. O Kabisa b. Zueyb'den, o Zeyd b. Sabiften şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize hutbe irad edip şöyle buyurdu: "Kimin yanında yiyecek varsa bir sa' buğday yahut bir sa' arpa yahut bir sa' hurma yahut bir sa' un yahut bir sa' kuru üzüm yahut bir sa' peygamber arpası tasadduk etsin."

Diğer Tahric: Darakutni, 5ünen, II, 150'de şunları da ekleyerek: Bu hadisi bu senetle ve bu lafızlarla Süleyman b. Erkam'dan başka bir kimse rivayet etmemiştir. O ise hadisi metruk birisidir. esSuleymi, Abbad b. Zekeriya rivayeti ile ve ondan yukarıdakiler ile bu rivayette Hakim'e muva fakat etmiştir.

1539- * ... Bize el-Leys, Akil'den tahdis etti. O Hişam b. Urve b. ezZubeyr'den, o babasından, o annesi Ebu Bekr (r.a)'in kızı Esma'dan kendisine şunu tahdis ettiğini nakletmektedir: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hayatta iken bir aile halkının temel gıdasını sağlayan bir muddile yine onunla temel gıdalarını sağladıkları bir sa' olarak fıtır sadakasını verirlerdi. Aynı işi bütün Medine ahalisi yapıyordu.

Bu Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bu hadisi tahriç etmemişlerdir. Bu hadis aynı zamanda İmam Malik ile Ebu Yusuf Allah'ın rahmeti üzerlerine olsun- ile tartışmak için bir delildir.

Diğer Tahric: İmam Ahmed, Müsned, Vı. 346; Taberani, el-Kebir, XXIV, 218-219; Mecmau'l-Bahreyn, 120'de belirtildiği üzere Evsat'ta da rivayet etmiştir. Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, IV, 170; Heysemi, Mecmau'z-Zevaid, III, 81'de belirtildiği üzere ravilerinin sika oldukları belirtilmiştir.

Hadisi el-Metalibu'l-Aliye, 865'te olduğu üzere İshak ile İbn Ebi Şeybe, Musannef, IV, 37'de de rivayet etmiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

558- insanlardan Dilenmeyi Terk eden Kimselere Cennetin Teminatının Verilmesi