HAKİM el-Müstedrek

CENAİZ

499- Cenaze Namazının Duaları

1366- ... Bize Hıkl b. Ziyad, el-Evzai'den tahdis etti. Bana Yahya b. Ebi Kesir tahdis etti. Bana Ebu Seleme, Ebu Hureyre'den tahdis ettiğine göre RasuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir cenaze namazını kıl(dır)dığı vakit şöyle derdi: "Allahummağfirli hayyina ve meyyitina ve şahidina ve gaibina ve sağirina ve kebirina ve zekerina ve unsana. Allahumme men ahyeytehu minna feahyihi alel İslam ve men teveffeytehu minna fe teveffehu alel iman: Allah'ım dirimize de, ölümüze de, hazır bulunanımıza da bulunmayanımıza da, küçüğümüze de büyüğümüze de, erkeğimize de dişimize de mağfiret buyur. Allah'ım bizden her kime hayat verip yaşatırsan onu İslam üzere yaşat, bizden kimin canını alırsan da onu iman üzere öldür."

Bu Buhari ve Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir. Bunun Müslim'in şartına göre sahih bir şahidi de bulunmaktadır:

Diğer Tahric: Ebu Davud, 3201; Tirmizi, 1024; İbn Mace, 1498; İbn Hibban, 3070; Taberani, Dua, 1174; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, IV, 41; İmam Ahmed, Müsned, II, 368. Hadisi çeşitli yollardan Evzai'den rivayet etmişlerdir. Bu durumda senet sahihtir. Bundan sonraki şahidine de bakınız.

1367- * ... Bize İkrime b. Ammar, Yahya b. Ebi Kesir'den tahdis etti. Bana Ebu Seleme b. Abdurrahman’dan şöyle dediğini tahdis etti: Müminlerin annesi Aişe (r.anha)'a Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) cenaze namazını nasıl kıldırırdı? diye sordum. O şu cevabı verdi: Şöyle buyururdu: "Allahummağfirli hayyina ve meyyitina ve zekerina unsana ve şahidina ve gaibina ve sağirina ve kebirina. Allahumme men ahyeytehu minna fe ahyihi alel İslam ve men teveffeyhetu minna ve teveffehu alel iman: Allah'ım dirimize de ölümüze de, erkeğimize de dişimize de, hazır olanımıza da olmayanımıza da, küçüğümüze de büyüğümüze de mağfiret buyur. Allah'ım bizden kime hayat verip yaşatırsan, onu İslam üzere yaşat. Bizden kimi vefat ettirirsen onun da canını iman üzere al.

Diğer Tahric: Taberani ve başkaları Aişe'den ölü üzerine duaya dair bundan başka bir hadis rivayet etmiştir. O da Sahih bir senettir. Bk. Mecmau'z-Zevaid, III, 33; el-Metalibu'l-Aliye, no: 761 ve bundan önceki.

1368- ... Bize el-Huseyn b. Zeyd b. Ali b. el-Huseyn b. Ali, Cafer b. Muhammed'den tahdis etti. O babasından, o Yezid b. Abdullah b. Rukane b. el-Muttalib'den şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) cenaze namazını kıldırmak üzere kalktığı vakit şöyle derdi: "Allahumme abduke vebnu emetike ihtace ila rahmetike ve ente ganiyyun an azabih in kane muhsinen fe zid fi ihsanih ve in kane musien fe tevacez anh: Allah'ım (bu) senin kulun, senin kadın kulunun oğludur. Rahmetine muhtaçtır. Senin de onu azaplandırmaya ihtiyacın yoktur. Eğer iyilik yapmış birisi ise onun iyiliklerini arttır, kötülük yapmış birisi ise onu affet."

Bu senedi sahih bir hadistir. Yezid b. Abdullah b. Rukane ve onun babası Rukane b. Abd Yezid, el-Muttalib b. Abdi Menaf oğullarından sahabe olan iki kişidir. Ancak Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: Mecmau'z-Zevaid, III, 34'te belirtildiği üzere Taberani, Kebir'de tahriç etmiş ve Heysemi: Senedinde Yakub b. Humeyd vardır, hakkında (tenkit edici) ifadeler bulunmaktadır demektedir. Derim ki: Yakub, Hakim'in senedindeki raviler arasında geçmemektedir.

1369- * ... Bize Musa b. Yakub ez-Zem'i tahdis etti, bana Şurahbil b. Sad tahdis edip dedi ki: Abdullah b. Abbas'ın yanında idim. Ebva'da bir cenaze üzerine bize namaz kıldırdı, tekbir getirdikten sonra yüksek sesle Ummu'lKur'an'ı (Fatiha'yı) okudu. Sonra Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ye sahıvat getirdi sonra şöyle dedi: "Allahumme abduk vebnu abdik vebnu emetik yeşhedu en la ilahe illa ent vahdeke la şerike lek ve yeşhedu enne Muhammeden abduke ve rasulük asbaha fakiran ila rahmetik ve asbahna ganiyyen an azabih yuhli mineddünya ve ehliha in kane zakiyen fe zekki ve in kane muhtien fağfir leh. Allahumme la tahrimna ecrah ve la tudillena ba'deh: Allah'ım (bu) senin kulun, senin erkek kulunun ve senin kadın kulunun oğludur. Senden başka hiçbir ilah olmadığına, ortaksız bir ve tek olduğuna şehadet ettiği gibi Muhammed'in de senin kulun ve Rasulün olduğuna şahitlik eder(di). Şimdi senin rahmetine muhtaçtır. Seninse onu azaplandırmaya ihtiyacın yok. Dünyadan ve dünyadakilerden artık ayrılmış bulunuyor. Eğer temiz ise onu sen daha da arındır, eğer günahkar ise ona bağışla. Allah'ım onun ecrinden bizi mahrum etme, ondan sonra bizi dalalete düşürme." Sonra üç tane tekbir alıp, arkasından (namazı bitirip) ayrıldı ve: "Ey insanlar! Benim açıktan okumamın tek sebebi bunun sünnet olduğunu bilmenizdir."

Buhari ve Müslim, Şurahbil b. Sad'ın rivayetlerini delil göstermemişlerdir. Kendisi Medine halkından tabiinden birisidir. Ben bu hadisi önceden kaydetmiş olduğumuz hadislere şahit olmak üzere tahriç ettim. Çünkü önceki hadisler muhtasar ve mücmel idi. Bu ise müfesser bir hadistir.

Diğer Tahric: Buhari ve başkalarının İbn Abbas'ın bu hadisini tahriç ettikleri daha önce geçmiş idi- Bu senet Musa b_ Yakub’dan ötürü zayıf bir senettir çünkü o hıfzı kötü birisidir. Şurahbil ise doğru sözlü bir kimsedir ama hayatının son zamanlarında hafızası karışmıştır.

1370- Bize adalet li Ali b. Hamşaz tahdis etti, bize Muhammed b. Mende tahdis etti, bize Bekr b. Bekkar tahdis etti.

Bana Kadı Abdurrahman b. el-Hasen de haber verdi. Bize İbrahim b. el-Huseyn tahdis etti, bize Adem b. Ebi Iyas tahdis etti.

Bize Ahmed b. Cafer el-Katii de tahdis etti, bize Abdullah b. Ahmed b. Hanbel tahdis etti. Bana babam tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer tahdis edip (Bekr b. Bekkar ve Adem b. Ebi Iyas ile birlikte) dediler ki: Bize Şube, İbrahim el-Heceri'den tahdis etti. O Abdullah b. Ebi Evfa’dan şöyle dediğini nakletti: Kendisinin bir kızı vefat etmişti. Dişi bir katır üzerine binerek cenazesinin arkasından gitti. Bazı kadınlar da kızı için ağıt okuyorlardı. Bunun üzerine (Abdullah) şöyle dedi: İster ağıt yaksınlar, ister yakmasınlar. Şüphesiz Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ağıtları yasakladı ama sizden her biriniz istediği kadar gözyaşı dökebilir. Sonra onun namazını kıldırdı ve namazda dört tekbir getirdi. Dördüncü tekbirden sonra her iki tekbir arasındaki bir süre kadar ayaktadurup ona mağfiret dileyip, dua etti ve: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) böyle yapardı, dedi.

Bu sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir. İbrahim b. Müslim el-Heceri ise bir delile dayanılarak tenkit edilmemiştir.

Diğer Tahric: İbn Mace, 1503'te namazı sözkonusu ederek, 1592'de de yalnızca mersiye (ağıt) okumanın yasaklandığını sözkonusu ederek. Herhangi bir gerekçe ile zayıf olduğunun ileri sürüleceğini kabul etmediği el-Heceri sebebiyle illetli olduğunu belirtmektedir. Telhis'te Zehebi de böyle (zayıf olduğunu) demiştir. Ayrıca bk. Hakim, Müstedrek, l, 383

1371- * ... Bize İbn Vehb tahdis etti, bana Yunus, İbn Şihab’dan şöyle dediğini haber verdi: Bana ensarın büyüklerinden, alimlerinden, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte Bedir'de hazır bulunmuş kimselerin çocuklarından birisi olan Ebu Umame Sehl b. Huneyf'in haber verdiğine göre, kendisine Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın ashabından bazı kimseler cenaze namazı hakkında imamın tekbir alacağını sonra Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ye diğer üç tekbirden (sonra) salavat getireceğini, sonra da namazı bitireceği vakit hafif bir şekilde selam vereceğini, sünnet olanın da arkasında namaza uyan kimselerin de, imamının kendisinin yaptığı gibi yapacağını haber verdiklerini bana haber verdi.

ez-Zühri dedi ki: Bunu bana Ebu Umame tahdis ettiğinde İbnu'l-Museyyeb de onun bu anlattığını işitiyor ve bu söylediklerine karşı çıkmıyordu. İbn Şihab dedi ki: Ebu Umame'nin bana haber vermiş olduğu ölüye namaz kılma hususundaki sünneti Muhammed b. Suveyd'e zikrettim. O da şöyle dedi: Ben de ed-Dahhak b. Kays'ı, Habib b. Mesleme'den ölü üzerine kıldırdığı bir namaz hakkında Ebu Umame'nin bize tahdis ettiğinin aynısını tahdis ederken dinledim.

Bu Buhari ve Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir. Cenaze namazını kılarken tek bir selam verileceği hususunda bundan daha sahih rivayet yoktur. Bunun şahidi de Ebu Anbes Said b. Kesir'in rivayet ettiği hadistir:

Diğer Tahric: Şafii, Müsned, I, 215; İbn Ebi Şeybe, Musannef, IV, lll; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, IV,

40. Ancak bu kaynaklarda hadisin metninde farklılık bulunmaktadır. Ayrıca Tahavi, Müşkilu'l-Asar, I, 288'de Hakim'in lafzına yakın olarak rivayette bulunmuştur. Ayrıca bk. İrvau'l-Galil, no: 734

1372- *Bunu bize Hafız Ebu Bekr b. Ebi Darim tahdis etti, bize Abdullah b. Gannam b. Hafs b. Gıyas tahdis etti. Bana babam kendi babasından tahdis etti. O Ebu'l-Anbes'ten, o babasından, o Ebu Hureyre'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir cenaze namazını kıl(dır)dı ve üzerine dört tekbir alıp, bir defa selam verdi.

Cenaze namazında bir defa selam vermeye dair rivayet Ali b. Ebi Talib, Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Abbas, Cabir b. Abdullah, Abdullah b. Ebi Evfa ve Ebu Hureyre'den de sahih olarak rivayet edilmiş bulunmaktadır. Buna göre bunlar cenaze namazında bir tek selam veriyorlardı.

Diğer Tahric: Dört tekbir Buhari, III, 160; Müslim, 9S1'de sözkonusu edilmiştir. Bir defa selam vermek de Darakutni, I, 191'de geçmektedir ki senedi hasendir. Aynı şekilde Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, VI, 43'te geçmektedir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

500- Mümin Alnı Terleyerek Ölür