HAKİM el-Müstedrek

BAYRAM NAMAZI

Bayram Namazı

1127- Bize Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yakılb tahdis etti, bize el-Abbas b. Muhammed ed-Duri tahdis etti, bize Bekr b. Muhammed es-Sayrafi Merv'de bildirdi. Bize Ebu Kilabe er- Rukaşi de tahdis etti.

Bize Ebu Bekr b. İshak, Ali b. Hamşaz ve Kadı Abdullah b. el-Huseyn tahdis edip dediler ki: Bize el-Haris b. Ebi Usame tahdis edip (Bekr b. Muhammed ve Ebu Kilabe ile birlikte) dediler ki: Bize Sevvab b. Utbe, Abdullah b. Bureyde'den bildirdi. O babasından şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ramazan Bayramı birinci günü bir şeyler yemedikçe (namaza) çıkmazdı, Kurban Bayramı (birinci günü) de (namazdan) dönünceye kadar bir şey yemezdi.

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir. Sevad b. Utbe el-Mehri ise hadisi az birisidir. Bununla birlikte hadisi sakıt olacak türden cerh edilmemiştir. Bu da rivayet bakımından aziz ve Müslümanların yaşadıkları beldelerde oldukça yaygın bir sünnettir.

Diğer Tahric: İmam Ahmed, Müsned, V, 352, 360; Darimi, Sünen, l, 375; Tirmizi, 542; İbn Mace, 1756; Darakutni, Sünen, II, 45; İbn Huzeyme, Sahih, 1426; İbn Hibban, Sahih, 2812; Tirmizi: Ben Sevad'ın bu hadisten başka rivayetinin olduğunu bilmiyorum demektedir. Derim ki: Sika olduğu belirtilmiş ve ona mutabaatta bulunulmuştur. O halde bu hasen, Sahih bir hadistir.

1128- ... Bize Huşeyn, Muhammed b. İshak'tan tahdis etti. O Hafs b. Ubeydullah b. Enes'ten, o Enes'ten şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Ramazan bayramı (birinci günü sabahı) namaza gitmeden önce birkaç hurma yiyerek kahvaltı ederdi."

Bu Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ile bunu tahriç etmemişlerdir.

Bunun (Müslim'in) şartına göre sahih bir şahidi de bulunmaktadır.

Diğer Tahric: Tirmizi, 543; Darimi, r, 375; İbn Huzeyme, Sahih, 1428; İbn Hibban, Sahih, 2813; Tirmizi bu hasen, garib, Sahih bir hadistir demektedir. Bundan sonraki hadise de bakınız.

[Burada "yuftiru: oruç açmak" fiilini uygun daha başka bir tabir bulamadığımız için kahvaltı olarak karşıladık. Oysa ne eski Arap geleneğinde, ne de yakın bir zamana kadar ayrıca kahvaltı (bugünkü Arap dünyasında fatur) denilen bir öğünün olduğunu bilmemekteyiz. -Çeviren-]

1129- *Bize Fakih Ebu Bekr Ahmed b. Selman Bağdat'ta haber verdi, bize Ahmed b. Zuheyr tahdis etti. Bize Ebu Avn el-Cezzar da Mekke'de haber verdi. Bize Ali b. Abdulaziz tahdis edip (Ahmed ile birlikte) dediler ki: Bize Ebu Gassan Malik b. İsmail tahdis etti, bize Zuheyr tahdis etti, bize Utbe b. ed-Dabbi tahdis etti, bize Ubeydullah b. Ebi Bekr b. Enes tahdis edip dedi ki: Enes'i şöyle derken dinledim: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hiçbir Ramazan Bayramı birinci gününde üç, beş, yedi yahut bundan az ya da bundan fazla -ama tek olmak şartıyla- birkaç hurma yemedikçe dışarı (namaza) çıkmış değildir

1130- *Bize Ebu Avn el-Cezzar da Mekke'de haber verdi. Bize Ali b. Abdulaziz tahdis edip (Ahmed ile birlikte) dediler ki: Bize Ebu Gassan Malik b. İsmail tahdis etti, bize Zuheyr tahdis etti, bize Utbe b. ed-Dabbi tahdis etti, bize Ubeydullah b. Ebi Bekr b. Enes tahdis edip dedi ki: Enes'i şöyle derken dinledim: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hiçbir Ramazan Bayramı birinci gününde üç, beş, yedi yahut bundan az ya da bundan fazla -ama tek olmak şartıyla- birkaç hurma yemedikçe dışarı (namaza) çıkmış değildir.

Diğer Tahric: Buhari, 953; İbn Huzeyme, 1429; İmam Ahmed, Müsned, III, 126; İbn Mace, 1754; İbn Hibban, Sahih, 2814; Darakutni, Sünen, II, 45. Hadis kaynaklarda tamamen yer almamıştır. Hadisin Buhari'deki lafzı: "Rasuluilah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hiçbir bayram namazı birinci günü birkaç hurma yemedikçe dışarı çıkmış değildir" den ibarettir.

1131- ... Bize Hammad, Humeyd'den tahdis etti. O Enes'ten şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) (hicret edip) Medine'ye geldiğinde Medinelilerin oyun oynadıkları iki günleri vardı. Allah Rasulü: "Bu iki günün mahiyeti nedir?" deyince, onlar: Bunlar cahiliye döneminde(n beri) oyun oynadığımız iki gündür dediler. Bunun üzerine Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şüphesiz ki Allah sizlere bu iki günün yerine onlardan daha hayırlısını vermiş bulunuyor. Kurban bayramı günü ile Ramazan bayramı günü" buyurdu.

Bu Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ile bunu tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: Senedi sahihtir. Ebu Ya'la, Müsned, VI, 439. Hammad her ne kadar tedlis yapıyor idiyse de onun Enes'ten tedlisinin Sabit vasıtasıyla olduğu ve Sabit'in de si ka bir ravi olduğunu belirtilmiştir.

1132- ... Bize Yezid b. Humeyr er-Rahli tahdis edip dedi ki: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'nin ashabından olan Abdullah b. Busr bir ramazan bayramı yahut kurban bayramı günü insanlarla birlikte (namaza) çıktı. İmamın gecikmesine tepki göstererek: Biz Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte bu vakitte namazımızı kılıp bitirmiş oluyorduk. Bu vakit ise tesbih (kuşluk namazı) vaktidir dedi.

Bu Buhari'nin şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte Müslim ile bunu tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: Ebu Davud, 1135; İbn Mace, 1317

1133- ... Bize el-Fadl b. Musa tahdis etti, bize İbn Cureyc, Ata’dan tahdis etti. O Abdullah b. es-Saib'den şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte bayram (namazın)da hazır bulundum. Namazı bitirince şöyle buyurdu: "Biz hutbe vereceğiz. Hutbeyi dinlemek için oturmayı arzu eden otursun, gitmeyi arzu eden de gitsin."

Bu Buhari ve Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir. Bu hadis de bayramlarda kendisine dair soru sorulduğu belirtilen hadis ile aynı anlamdadır. Ancak o hadis İbn Abbas'tan rivayet edilmiştir.

1134- ... Bize el-Velid b. Müslim tahdis etti, bana İsa b. Abdula'la tahdis etti. O Ebu Ferve'den rivayet ettiğine göre Ebu Yahya Ubeydullah et-Teymi'yi, Ebu Hureyre'den şunu tahdis ederken dinlemiştir: Bir bayram günü üzerlerine yağmur yağmıştı. Bu sebeple Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendilerine bayram namazıllI mescitte kıldırmıştı.

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir. Ebu Yahya et-Teymi doğru sözlü birisidir. Cerh edilen kişi ise onun oğlu olan Yahya b. Ubeydullah'tır.

Diğer Tahric: Ebu Davud, 1160; İbn Mace, 1313. İsa b. Abdula'la dolayısıyla zayıf bir hadistir.

1135- ... Bize Vekio, Eban b. Abdullah b. el-Beceli'den tahdis etti. O Ebu Bekr b. Hafs b. Ömer b. Sad b. Ebi Vakkas'tan, o İbn Ömer'den rivayet ettiğine göre bayram günü namazgaha gitmek üzere çıktı. Ne ondan (bayram namazından) önce, ne de ondan sonra namaz kılmadı ve Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in da böyle yaptığını zikretti.

Bu senedi sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir. Şu kadar var ki her ikisi de Said b. Cubeyr'in, İbn Abbas'tan:

Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ondan (bayram namazından) önce de, sonra da namaz kılmadı diye rivayet etmişlerdir.

Diğer Tahric: İmam Ahmed, Müsned, I, 295; Tirmizı, 538; İmam Malik, Muvafta, I, 181; Tirmizı hasen,

sahihtir demiştir. İbn Abbas'tan gelen hadisi bundan sonraki rivayette görebilirsiniz.

1136- ... Bize Ahmed b. Abde tahdis etti, bize Hammad b. Zeyd, o Ata’dan, o İbn Abbas'tan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir bayram gününde hutbeden önce namaz kıl(dır)dı.

1137- ... Bize Ahmed b. Abde tahdis etti, bize Hammad b. Zeyd, o Ata’dan, o İbn Abbas'tan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir bayram gününde hutbeden önce namaz kıl(dır)dı.

Bu Ahmed b. Abde'nin rivayet ettiği hadisin lafzıdır. Süleyman'ın rivayet ettiği hadiste ise bir kısaltma vardır. Bu Buhari ve Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu bu şekilde tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: Buhari, 921; Müslim, 884; Ebu Davud, 1159; Tirmizi, 537; Nesai, III, 193; İbn Mace, 1273, 1299

1138- Bize Ebu Bekr b. İshakhaber verdi, bize Ebu'l-Müsenna, Müsedded bildirdi.

Bize Ahmed b. Cafer el-Katii de haber verdi, bize Abdullah b. Ahmed b. Hanbel tahdis etti. Bana babam tahdis edip (Ebu'l-Müsenna ile birlikte) dediler ki: Bize Yahya b. Said tahdis etti, bize Abdulhamid b. Cafer el-Ensari tahdis etti, bana Vehb b. Keysan tahdis edip dedi ki: İbn ez-Zubeyr Mekke'de emir iken bulundum. Bir Ramazan bayramı yahut Kurban bayramının ilk günü Cuma gününe denk geldi. Gün yükselinceye kadar dışarıya çıkmayı geciktirdi. Daha sonra dışarı çıkarak minbere çıktı, hutbe verdi ve hutbeyi uzattı. Sonra iki rekat namaz kıl(dır)dı, cumayı da kıl(dır)madı. Umeyye b. Abdişems oğullarından bazı kimseler bundan dolayı ona sitem ettiler. Bu durum İbn Abbas'a ulaşınca şöyle dedi: İbn ez-Zubeyr sünnete isabet etti. Durum İbn ez-Zubeyr'e ulaşınca o da şöyle dedi: Ben Ömer b. el-Hattab'ı iki bayram aynı güne geldiği takdirde, bunun aynısını yaptığını gördüm dedi.

Bu Buhari ve Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir.

Diğer Tahric: Ebu Davud, 1071, 1072; Nesai, III, 194 hasen bir hadistiL

1139- ... Bize Abdullah b. Ömer, Nafi'den tahdis etti. O İbn Ömer'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir bayram günü (namazı kıldırmak üzere) bir yoldan gitti sonra da bir başka yoldan döndü.

Diğer Tahric: Ebu Davud, 1156; İbn Mace, 1299; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, III, 309 (Nafi'den rivayette bulunan) Abdullah vera ve zühd sahibi olmakla birlikte zayıfbir ravidir. Ancak hadis şahitleriyle birlikte hasendir. Bir sonrakine de bakınız.

1140- ... Bize Fuleyh b. Süleyman, Said b. el-Haris'den tahdis etti. O Ebu Hureyre'den şöyle dediğini nakletti: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bayram namazlarına çıkıp gittiğinde gidişinde izlediği yoldan bir başka yoldan geri dönerdi.

Bu Buhari ve Müslim'in şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir. Bunun şahidi ise bundan önceki hadistir ki o da Abdullah b. Ömer'in rivayet ettiği bir hadistir.

Diğer Tahric: Tirmizi, 541; İbn Mace, 1301; İbn Hibban, 2815; İbn Huzeyme, 1468; İmam Ahmed, Müsned, II, 238; Beğavi, Şerhu's-Sünne, 1108; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, III, 308; Darimi, Sünen, I, 378. Derim ki: Hadis bu senetle Buhari, 986'da olduğu gibi Cabir'den gelmiş bulunmaktadır. Bu ise onun bu hadisin Cabir'in Müsned rivayetleri arasında geldiğinin bir tercihidir. Bu hususta öğrencisi Tirmizi de ona tabi olmuş ve: Cabir'in hadisi daha Sahih gibidir demektedir. Ebu Mesud ve Beyhaki ise hadisin burada olduğu gibi Ebu Hureyre'den geldiğini tercih etmişlerdir. Hafız İbn Hacer, Fethu'l-Bari'de: Bu hususta ise benim herhangi bir tercihte bulunmamı gerektiren güçlü bir taraf tespit edemedim (II, 474) demektedir.

1141- ... Bana İshak b. Salim, Nevfel b. Adiy oğullarından tahdis etti. Bana Bekr b. Mubeşşir tahdis edip dedi ki: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte Ramazan Bayramı günü sabah erkenden namazgaha giderdim. Muthan vadisinin iç tarafını takip ederek namazgaha giderdik. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte namaz kılardık. Sonra da evlerimize geri dönerdik.

Diğer Tahric: Ebu Davud, 1158

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

434- Ramazan Bayramı Namazından Sonra Sadaka Vermenin Emredildiği