|
HAKİM el-Müstedrek |
İLİM |
|
157- Hadisin Yazılmasının Emredilmesi |
363- Bize Ebu Bekr
İsmail b. Muhammed b. İsmail ed-Darir Rey'de tahdis etti. Bize Ebu Hatim
Muhammed b. İdris tahdis etti, bize Abdullah b. Salih tahdis etti. Bana el-Leys
b. Sa'd tahdis etti.
364- Bize Ebu Kuteybe
Selm b. el-Fadl el-Ademi de Mekke'de haber verdi. Bize Abdullah b. Muhammed b.
Naciye tahdis etti, bize Abde b. Abdullah el-Huzai tahdis etti, bize Zeyd b.
Hubab tahdis etti, bize Leys b. Sa'd el-Mısri tahdis etti. Bana Halid b. Yezid,
Abdulvahid b. Kays'dan tahdis etti. O Abdullah b. Amr'dan şöyle dediğini
nakletti: Kureyşliler bana: Sen Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan
(duyduğunu) yazıyorsun. Halbuki o bir insandır. Diğer insanlar gibi o da öfkelenir
dediler. Ben de Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'a gidip: Ey Allah'ın
Rasulü Kureyş bana: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan (duyduğunu)
yazıyorsun. Halbuki o bir insandır, diğer insanların kızdığı gibi o da kızar
diyorlar dedim. (Abdullah b. Amr) dedi ki: Allah Rasulü dudaklarını göstererek:
"Nefs im elinde olana yemin ederim ki, bu ikisinin arasından haktan başka
bir şey çıkmaz. O halde yaz" buyurdu.
Bu senedi sahih bir
hadistir. Hadisin Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan yazılması
hususunda asli bir dayanaktır. Bununla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç
etmemişlerdir ama her ikisi de -Abdulvahid b. Kays- dışında bütün ravilerinin
rivayetini delil göstermişlerdir. Abdulvahid ise Şam ahalisinden bir şeyhtir.
Oğlu Ömer b. Abdulvahid ed-Dımaşki de hadis imamlarından birisidir. Abdulvahid
b. Kays ashab-ı kiram'dan bir topluluktan hadis rivayet etmiştir. Ebu Hureyre,
Ebu Umame el-Bahili ve Vasile b. el-Eska (Allah hepsinden razı olsun) bunlar
arasındadır. Kendisinden de Evzai birtakım hadisler rivayet etmiştir.
Bu hadisin muhtasar
olarak Buhari ve Müslim tarafından ittifakla tahriç edilmiş bir şahidi de
bulunmaktadır. Bunu Hemmam b. Münebbih'ten, o Ebu Hureyre'den diye tahriç
etmişlerdir. Dedi ki: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'nin ashabı arasından
hadisi benden daha çok hiçbir kimse yoktur. Abdullah b. Amr müstesna çünkü o
yazardı bense yazmazdım.
Amr b. Dinar'dan, o
Vehb b. Münebbih'ten, o kardeşi Hemmam'dan, o Ebu Hureyre'den de buna yakın bir
rivayet nakledilmiştir.
Abdulvahid b. Kays ile
onun Abdullah b. Amr'dan hadis rivayetine gelince, ben bu hususta Amr b. Şuayb
yoluyla gelen bir şahit buldum. Ben Ebu'lVelid Hassan b. Muhammed el-Fakih'i
şöyle derken dinledi m, el-Hasen b. Süfyan'ı şöyle derken dinledim, İshak b.
İbrahim el-Hanzali'yi şöyle derken dinledim: Eğer Amr b. Şuayb'den nakleden
ravi sika birisi ise bu tıpkı Eyyub 'un, Nafi'den, onun İbn Ömer'den rivayet
etmesi gibidir.
Diğer Tahric: Nesai,
VIII, 264; İmam Ahmed, Müsned, III, 192; Taberani, Evsat, 2007; İbn Hibban,
Sahih, 83; Ebu Nuaym, Hilyetu'l-Evliya, VI, 252; Abdurrezzak, el-Musannef,
19635.
365- Şahit hadise
gelince, bize Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yakub tahdis etti, bize Muhammed b.
Abdullah b. Abdulhakem bildirdi, bize İbn Vehb bildirdi. Bana Abdurrahman b.
Selman, Akil b. Halid'den haber verdi. O Amr b. Şuayb'den rivayet ettiğine göre
Şuayb ve Mücahid kendisine şunu tahdis etmişlerdir: Abdullah b. Amr kendilerine
şöyle dediğini tahdis etti: Ey Allah'ın Rasulü senden duyduklarımı yazayım mı?
Allah Rasulü: "Evet" buyurdu.
Ben: Kızgınken ve
hoşnutken de mi deyince o: "Evet çünkü bana haktan başka bir söz söylemek
yaraşmaz" buyurdu.
Bu ilmi tahsil etmek
isteyen bilmeli ki hiç kimse Amr b. Şuayb hakkında (aleyhte) konuşmamıştır. Ancak
Müslim (babası) Şuayb'ın, Abdullah b. Amr'dan hadis dinleyip dinlemediği
hakkında konuşmuştur. Buna göre hadis Amr b. Şuayb'dan, o Mücahid'den, o
Abdullah b. Amr'dan diye gelmiş ise hiç şüphesiz o hadis sahihtir. Bununla
birlikte ben bu hadisi Abdulvahid b. Kays'ın hadisi için bir şahit olarak
zikrettim. Diğer taraftan bu hadis aynen Yusuf b. Mahek'den de rivayet
edilmiştir:
Diğer Tahric: İmam
Ahmed, Müsned, II, 161, 207; Ebu Davud, 3646; Darimi, r, 125; Rame Hurmuzi,
el-Muhaddisu'l-Fasıl, no: 316; Hatib, Takyidu'I-İlm, 77; İbn Abdilberr, Camiu
Beyani'l-İlm, 89.
366- Bize Ebu Amr Osman
b. Ahmed b. es-SemmakBağdat'ta haber verdi.
Bize Abdurrahman
Muhammed b. Mansur el-Harisi tahdis etti, bize Yahya b. Said tahdis etti.
Bize fakih Ebu Bekr b.
İshak da -ki lafız onundur- tahdis etti, bize Ebu'l-Müsenna tahdis etti, bize
Müsedded tahdis etti, bize Yahya b. Ubeydullah b. el-Ahnes, el-Velid b.
Abdullah'tan tahdis etti. O Yusuf b. Mahek'den, o Abdullah b. Amr'dan şöyle
dediğini nakletti: Ben Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan dinleyip de
ezberlemek istediğim her şeyi yazıyordum fakat Kureyşliler beni alıkoymak
istediler ve: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan işittiğin her şeyi
yazıyorsun. Halbuki Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hoşnutluk halinde
de kızgınken de konuşan bir insandır dediler. (Amr) dedi ki: Ben de yazmaktan
geri durdum ve bunu Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'a söyleyince:
"Yaz, nefs im elinde olana yemin ederim ki -eliyle ağzına işaret ederek-
bundan haktan başka bir şey çıkmaz" buyurdu.
Buhari ve Müslim bu
hadisin ravilerini -buradaki el-Velid (b. Abdullah) dışında- hepsinin
rivayetlerini delil göstermiştir. Sanırım o el-Velid b. Ebi'lVelid eş-Şami'dir.
Bu da el-Velid b. Abdullah'ın kendisidir. Ben hadis yazıcıların onun babası
aleyhine birtakım yanlışlıklar yaptığını biliyorum. Eğer durum böyle ise Müslim
onun rivayetini delil göstermiştir.
Diğer taraftan
müminlerin emiri Ömer b. el-Hattab'dan: İlmi yazı ile kaydediniz dediğine dair
sahih rivayet gelmiş bulunmaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: