MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

DAVALAR

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

İki Hasmın Ellerinden Bulunmayan Bir Şey Konusunda Davalaşması ve Her İkisinin Bu Yönde Kanıtının Bulunması

20282- Şafii, el-Kadim'de, "Hocalarımızdan güvenilir olan Hasan b.

Muhammed ez-Za'feranı - Leys b. Sa'd - Bukeyr b. Abdillah b. el-Eşecc" kalanıyla Said b. el-Müseyyeb'den olan rivayetinde şöyle demiştir: İki adam bir şey hakkında Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında davalaştı. Her biri de eşit sayıda hukuken dürüst şahitler getirdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu iki kişi arasında kura çekti ve: ''Allahım! Aralarında hükmü Sen ver'' dedi.

Başka bir kanalla da aynısı isnadıyla Merdsil'de geçtiği üzere rivayet edilmiştir.(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/259).

20283- İbn Meryem bunu Leys kanalıyla: "Sonra da hükmü kurada çıkan kişi lehine verdi" ziyadesiyle rivayet etmiştir.

20284- Şafii, el-Cedid'de şöyle demiştir: "Said b. el-Müseyyeb'in kura konusundaki hadisi Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) rivayet etmektedir. Kufeliler de bunu Ali b. Ebi Talib hadisinden rivayet etmektedir."

20285- Şafii, el-Kadim'de şöyle demiştir: "Bir kaç kişi Mervan'ın yanında davalaştı. Mervan da onları İbnu'z-Zübeyr'e gönderdi. Davaları da söz konusu olaya benzemekteydi. Bunun üzerine İbnu'z-Zübeyr aralarında kura çekti." Ben bunu karşılaştığım hocalarımdan bu şekilde ezberledim.

20286- Sonra sözlerine devam ederek şöyle dedi: Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu konuya benzer gelen haberler vardır. Bunlardan biri: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir yolculuğa çıkmak istediği zaman eşleri arasında kura çekip kurada ismi çıkanı kendisiyle birlikte götürür ve diğerlerini geride bırakırdı" şeklindedir. Sonrasında Şafii bu konuların birbirine benzemesi hakkında açıklamalarda bulundu.

20287- ŞafiI der ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hayber yılında kura çekmişti. Bu sırada insanlar bazı mallar elde etmişti. Kura çekilince her kişiden ele geçirmiş olduğu şeyin bir kısmı alındı ve kendisine sahip olmadığı şeyler verildi.''

20288- ŞafiI der ki: "Adamın biri öleceği zaman altı kölesini azat etti.

Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunları üç gruba ayırdı. Sonra da aralarında kura çekti ve ikisini azat edip diğer dördünü köle olarak bıraktı.'' Sonrasında ŞafiI bu konuda açıklamalarda bulundu.

20289- Sonra ŞafiI şöyle dedi: "Sana anlattığım her haber İbnu'lMüseyyeb'in kura hakkında Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) naklettiği habere benzemektedir. Yüce Allah da Kitabı'nda kurayı zikretmiştir." Sonra ŞafiI, Hz. Meryem ile Hz. Yunus'un kıssasını zikretti.

20290- Bu konuda kendisiyle konuşan bir kişi şöyle dedi: "Simak b. Harb'ın, Temım b. Tarefe kanalıyla bildirdiğine göre (iki adam bir şey konusunda Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında davalaşınca) Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu şeyi (değeri üzerinden) ikisi arasında paylaştırmıştır.''(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/259).

20291- ŞafiI şöyle demiştir: ''Temım meçhul birisidir. Meçhul kişinin rivayeti kimseye muhalif olmasa bile huccet sayılmaz. Said b. el-Müseyyeb bu konuda bizim bildirdiğimiz yönde Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) rivayette bulunmuştur. İki hadisin ihtilaf etmesi halinde sahıh olanı huccet saymak gerekir. Hiç bir alim de Said'in hadisinin daha sahıh olduğuna ve Said'in insanlar içinde mürselolarak en sahıh hadisler rivayet ettiğine itiraz etmez. Ancak böylesi bir durumda sünnet olan kura çekilmesi olduğu yönündedir.(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/260).

20292- Beyhaki der ki: "Temım b. Tarefe et-Tai, Kufelidir. Adiy b. Hatim ve Cabir b. Semure'den rivayetlerde bulunmaktadır. Kendisi tabiunun sonuncularındandır. O zaman Said b. el-Müseyyeb'e nasıl yetişmiş olabilir ki! Muhammed b. Cabir bu konuda Simak b. Harb'dan: "İki adam bir deve konusunda Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında davalaştı. Her ikisi de deveyi başından tutmuştu" şeklinde rivayette bulunmuştur. Burada hadisten anladığımız hakkında davalaştıkları şeyin ellerinden bulunduğudur. Doğrusunu da Allah bilir.(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/260).

20293- Ebu Hureyre der ki: "Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir gruptan yemin etmelerini isteyince her iki grup ta yemin etmeye kalkıştı. Bunun üzerine Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hangi grubun yemin edeceği ne dair kura çekilmesini emretti.''(--- Buhari, şahdaat (3/234).

20294- Abdurrezzak'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "(Hasımların) her ikisi de yemin etmek istemez veya her ikisi de yemin etmek isterse aralarında kura çekilir" buyurmuştur.

20295- Abdurrezzak tarafından rivayet olunmuştur. Ancak Seleme'den olan rivayetinde: "(Hasımların) her ikisi de yemin etmek istemezse (aralarında kura çekilir)" ibaresi geçmiştir.

20296-20297- Haneş der ki: Hz. Ali'ye çarşıda satılan bir katır getirildi. Bir adam: "Bu, benim katırımdır. Ben onu ne sattım, ne de hibe ettim" dedi ve bu dediğine şahitlik edecek beş kişi getirdi. Başka bir adam daha gelip katırın kendisinin olduğunu söyleyerek iki şahit getirdi. Bunun üzerine Hz. Ali şöyle dedi: "Bu konuda hüküm ve sulh yolu vardır. Sulh yolu şöyledir; katır satılır ve yedi hisseye bölünür. Buna (beş şahidi olana) beş hisse buna da (iki şahidi olana) iki hisse verilir. Eğer bunu kabul etmezseniz aranızda hüküm verilir. Bu durumda ikinizden biri katırın kendi katırı olduğuna, onu satmadığına ve hibe etmediğine dair yemin eder. Eğer her ikiniz de yemin etmek isterseniz aranızda kura çekerim. Kurada çıkan kişi de yemin eder." Bu şekilde hüküm verdi ve ben buna şahit oldum.(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/261).

20298- Beyhaki der ki: "Muhtemelen merfu olan hadis bu şekilde rivayet edilmiştir. Hz. Ali her iki tarafın bunu kabul etmeyip tartışması üzerine yemin etmek için aralarında kura çekmiştir. Doğrusunu da Allah bilir."

20299- Şafii bu konuda şöyle demiştir: "Malın ikisi arasında taksim edilmesi gerekmektedir. Çünkü kanıt göstermede her ikisinin de durumu aynıdır."

20300- Bize bildirilene göre Ebu'd-Derda'nın yanında iki kişi bir attan dolayı davalaşmış ve her ikisi de onu kendi hayvanının doğurduğuna dair kanıtlar getirmiştir. Bunun üzerine de Ebu'd-Derda onu (değeri üzerinden) ikisi arasında paylaştırmıştır. (--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/260).

20301- Şafii, atın zikredildiği iki hadisten sonra bu konu hakkında: "Bu konuda ben hayra ulaşmayı umuyorum ve henüz kesin hükmü vermiş değilim" dedi. Daha sonra da şöyle dedi: İkisinden birine bir şey verilmez ve ikisi de anlaşana kadar mal gözaltında tutulur. Bu konuya misal sayılacak Ümmü Seleme'den nakledilen şu hadis vardır: "Üzerinden uzun zaman geçip eskimiş bir mal davası konusunda anlaşmazlığa düşen Ensar'dan iki adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) geldi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Ben ancak sizin gibi bir insanım. Aranızda bana vahyin nazil olmadığı bir konuda kendi görüşümle hüküm vereceğim. İçinizden kanıtını diğerinden daha güçlü gördüğüm kişinin lehine hüküm verip de kişi haksız olduğunu bildiği halde bu hükme göre kardeşinin malından bir şey alırsa kıyamet gününde bu aldığını ateşten demir bir halka olarak boynunda taşıyacaktır'' buyurunca iki adam ağlamaya ve her biri: "Ey Allah'ın Resulü! Ben talep ettiğim hakkımı kardeşime bırakıyorum" demeye başladı. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Olmaz! Gidip malı ikiye bölün ve kura çekin. Her ikiniz de payına düşeni alıp diğeriyle helalleşsin" buyurdu.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (10/260) ve Ebu Davud, akdiye (3584).

20302- Başka bir kanalla bir öncekinin aynısı: "Kendi görüşümle" lafzı zikredilmeksizin rivayet edilmiştir.

20303- İsa b. Yunus ve başkası bunu Usame'den rivayet etmiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Delil Getirmekle Birlikte Yemin Etmek