MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

İÇECEKLER

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Hayvanların Sebep Olduğu Zararda Sorumluluk

17569- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hayvanın sebep olduğu yaralama hederdir (diyeti gerektirmez)" buyurmuştur.

17570- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Hayvanın sebep olduğu zarar hederdir. Kuyudan dolayı maruz kalınan zarar hederdir. Madende görülen zarar hederdir. Definelerde de beşte bir zekat vardır. ''

Buhari ve Müslim, Sahih'de Malik kanalıyla ve Müslim bunu Süfyan kanalıyla rivayet etmiştir.

17571- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Hayvanın sebep olduğu yaralama hederdir (diyeti gerektirmez). Kuyudan dolayı maruz kalınan zarar hederdir. Madende görülen zarar hederdir. ''

17572- Başka bir rivayetinde ise: "Definelerde ise beşte bir zekat vardır'' eklemesinde bulunmuştur. ŞafiI bunu Malik kanalıyla: "yaralama" ifadesini zikretmeksizin aktarmıştır.

17573- Bu hadis, Malik'ten gelen garib (tek kanallı) bir hadistir. Muvatta ve el-Mebsut'ta bulunmamaktadır.

17574- Beyhaki der ki: "el-Mebsut'ta d?fine konusunda Süfyan b. Uyeyne kanalıyla Ebu'z-Zinad'dan muhtasar olarak zikredilmiştir."

17575- Haram b. Sa'd b. Muhayyisa bildiriyor: "Bera b. kib'in devesi bir adamın bahçesine girip mahsule zarar verdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem). gündüz vakti bahçenin korumasının bahçe sahiplerinde olduğuna, hayvanların gece vakti sebep olduğu zarardan da hayvan sahiplerinin sorumlu tutulmasına hükmetti."(--- Ebu Davud, buyu (3569, 3570), Nesai, es-Sünenü'l-kübra (2/14), İbn Mace, ahkam (2/781) ve Darakutnı, Sünen (3/154-156).

17576- Haram b. Muhayyisa bildiriyor: "Bera b. kib'in devesi Ensar'dan bir adamın bahçesine girip mahsule zarar verdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gündüz vakti bahçenin korumasının bahçe sahiplerinde olduğuna, hayvanların gece vakti sebep olduğu zarardan da hayvan sahiplerinin sorumlu tutulmasına hükmetti.''

17577- Ebu Davud bunu, "Mahmud b. Halid - Firyabl" kanalıyla Evzal'den bu şekilde rivayet etmiştir. Muaviye b. Hişam ve Müemmel b. İsmail ise, "Sevrl - Abdullah b. İsa" kanalıyla Zühri'den mevsul olarak Bera'yı zikrederek rivayet etmişlerdir.

17578- Haram b. Sa'd b. Muhayyisa bildiriyor: "Bera b. kib'in devesi bir kavmin bahçesine girip mahsule zarar verdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), gündüz vakti bahçenin korumasının bahçe sahiplerinde olduğuna, hayvanların gece vakti sebep olduğu zarardan da hayvan sahiplerinin sorumlu tutulmasına hükmetti."

17579- Harmele'nin rivayetinde Şafii, şöyle demiştir: "Süfyan b. Uyeyne'den başkası bunu, "Zühri - Haram b. Sa'd b. Muhayyisa" kanalıyla babasından (Sa'd'dan) rivayet etmiştir.

17580- Zühri, Haram b. Sa'd b. Muhayyisa kanalıyla babasından (Sa'd'dan) bildiriyor: "Bera b. kib'İn devesi bir kavmin bahçesine girip mahsule zarar verdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), gündüz vakti bahçenin korumasının bahçe sahiplerinde olduğuna, hayvanların gece vakti sebep olduğu zarardan da hayvan sahiplerinin sorumlu tutulmasına hükmetti.''

17581- Ebu Davud, Sünen'de Ahmed b. Muhammed b. Sabit el-Mervezı kanalıyla Abdurrezzak'tan rivayet etmiştir. Hadisin her iki kanalla da mevsul olarak rivayet edilmesi sahihtir. Bunu mevsul olarak rivayet edenler güvenilir kişilerdir. İbn Uyeyne bunu Zühri kanalıyla Said b. el-Müseyyeb'den mürsel olarak aktarmıştır. İbn Cüreyc ise Zühri kanalıyla Ebu Umame b. Sehl b. Huneyf'ten mürselolarak rivayet etmiştir. Bunların her ikisi de tabiunun büyüklerindendir.

17582- İbrahım b. Tahman bunu, "Muhammed b. Meysere - Zühri Said b. el-Müseyyeb" kanalıyla Bera b. kib'den mevsul olarak rivayet etmiştir.(--- Nesai, es-Sünenü'l-kübra (2/18).

17583- Kadı Şurayh, koyun sürüsünün gece vakti vereceği zarardan sürü sahibini sorumlu tutar, ancak gündüz vakti vereceği zarardan onları sorumlu tutmazdı. Bunda "Davud ile Süleyman'ı da hatırla. Hani bir ekin tarlası hakkında hüküm veriyorlardı. Çünkü halkın koyunları o ekine girmişti... "[Enbiya, 78] ayetine dayanır ve ayette geçen "nefş" ifadesinin gece vakti yayılma anlamında olduğunu söylerdi.

17584- "Hayvanın sebep olduğu zarar hederdir" hadisi ile neshedildiğine delalet eden belirli bir tarih ve sebep olmaksızın Bera'nın hadisini nesh etmek caiz değildir. Her iki hadiste de hüküm arkadaşımızın bir sonraki hadiste dediği gibidir.

17585- Şafii der ki: Biz, sabit bir hadis olması, mevsul olması ve ravilerinin bilinen kişiler olması sebebi ile Bera'nın hadisi ile amel etmekteyiz. Bu hadis, ''Hayvanın sebep olduğu yaralama hederdir (diyeti gerektirmez)" hadisine muhalif değildir. Ancak: "Hayvanın sebep olduğu yaralama hederdir" lafzı genelolarak anlaşılması ile birlikte aslında sadece bir şeyi has kılmaktadır. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hayvanın sebep olduğu yaralama hederdir" buyurup hayvanın verdiği zarar konusunda (zararın ödenmesi yönünde) hüküm vermesi başka bir durumdur. Bu da hayvanın yaralamasının heder sayıldığına ve başka şeylerde verdiği zararın heder sayılmadığına delalet etmektedir.

17586- "Bu da hayvana sahip çıkmanın hayvan sahiplerinde olması halinde verdiği zarardan sorumlu tutulacaklarına, hayvan sahiplerinde olmaması halinde de verdiği zarardan sorumlu tutulmayacaklarına delalet etmektedir. Yayılan hayvanların gece verdiği zarardan hayvan sahipleri sorumludur. Ancak gündüz verdikleri zarardan sorumlu değildirler. Hayvanı yeden, ona binen ve güden verdiği zarardan sorumludur. Çünkü o anda ona sahip çıkma kendilerine aittir. Eğer hayvan kaçıp giderse verdiği zarardan sorumlu değildirler." Sonra Şafii, muhafaza edilen ve edilmeyen hayvanın durumuyla ilgili açıklamada bulundu.

17587 - Ebu Abdillah'ın bildirdiğine göre Şafii başka bir yerde de şöyle demiştir: "Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Hayvanın ayağıyla sebep olduğu zarar hederdir'' şeklinde gelen hadis, -Allah doğrusunu bilirhatalıdır. Çünkü hadis hafızları bunu bu şekilde ezberlememiştir."

17588- Beyhaki der ki: Durum Şafii'nin dediği gibidir. Çünkü Ebu Hureyre'nin, Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hayvanın sebep olduğu zarar hederdir" şeklinde rivayet ettiği hadisi Malik b. Enes, İbn Cüreyc, Leys b. Sa'd, Ma'mer, Ukayli Süfyan b. Uyeyne ve başkaları, "Zühri - İbnu'lMüseyyeb - Ebu Hureyre" kanalıyla Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) rivayet etmişlerdir ve hiç biri rivayetinde: "Hayvanın ayağıyla sebep olduğu zarar hederdir" lafzını zikretmemiştir.

17589- Beyhaki der ki: "Bildiğim kadarıyla bu ibareyi Zühri kanalıyla Süfyan b. Hüseyn'den başka kimse rivayet etmemiştir."

17590- Ebu Abdirrahman'ın bildirdiğine göre Ebu'l-Hasan ed-Darakutnı el-Hafız şöyle demiştir: "Süfyan b. Hüseyn'in: ''Hayvanın ayağıyla sebep olduğu zarar hederdir'' şeklindeki rivayetine kimse mutabaat etmemiştir. Bu yanılgıdan ibarettir. Çünkü güvenilir kişiler ona muhalefet ederek bu ibareyi zikretmemiştir. "

17591- Beyhaki der ki: "Başka bir kanalla aynısı Ebu Hureyre'den rivayet edilmiştir ve bu da yanılgıdan ibarettir. Ebu Abdirrahman'ın bana bildirdiğine göre Darakutnı böyle demiştir."

17592- Beyhaki der ki: Bu ifade ("Hayvanın ayağıyla sebep olduğu zarar hederdir" ifadesi), "Ebu Kays Abdurrahman b. Servan - HuzeyI b. Şurahbil'' kanalıyla Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mürsel olarak ta bilinmektedir.(--- Darakutni, Sünen (3/179).

17593- Kays b. er-Rabi bunu İbn Mes'ud'u zikrederek mevsul olarak rivayet etmiştir. Ancak Kays huccet biri değildir. Aynı zamanda Ebu Kays ta kuvvetli biri değildir. Doğrusunu da Allah bilir.

17594- Nu'man b. Beşır'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Kişi Müslümanların kullandığı bir yolda veya çarşıda bineğini durdurup da kolu veya ayağıyla birine zarar verdiği zaman zarardan sorumlu olur.''

17595- Bu sahih (bir hadis) değildir. Çünkü Ebu Cuzeyy ve es-Serı zayıf kişilerdir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Birinin Suçundan Başkasını Sorumlu Tutmak