|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
DİYETLER |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Ağırlaştırılmış
Diyette Develerin Yaşları
15981- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
''Bilin ki -kamçı veya sopayla yapılan- kasıtlı öldürmeye benzeyen hatalı öldürmelerde
diyet ağırlaştırılmış olarak yüz devedir. Bu yüz deveden kırkı gebe olmalıdır.
"
15982- Aynısını başka
bir kanalla Ukbe b. Evsı Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından
bir adamdan bildirmiştir.
15983- Beyhaki der ki:
Huşeym b. Beşır de bunu Halid el-Hazza'dan aynı isnadla rivayet ederken:
"Mekke'nin fethinde Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir konuşma
yaptı ... " der ve mana olarak aynısını zikreder.
15984- Abdullah b. Amr
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mekke'nin fethinde
yaptığı konuşmada: "Bilin ki -kamçı veya sopayla yapılan kasıtlı öldürmeye
benzeyen hatalı öldürmelerde diyet yüz devedir. Bu yüz deveden kırkı gebe
olmalıdır" buyurdu.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/68).
15985- Şafii der ki:
Kırk gebe deveden geriye kalan altmış deveden otuzu dört yaşına girmiş dişi
deve, otuzu da tane beş yaşına girmiş dişi devedir.
15986- Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından bazılarından da aynısı rivayet
edilmiştir. Karşılaştığım müftülerden çoğu kişinin de görüşü böyleydi.(---
Şafii, el-Ümm (6/113) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/68).
15987- Şafii başka bir
yerde bunu Ömer b. el-Hattab'tan Katade el-Müdlici'nin kıssasında rivayet
etmiştir.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/69).
15988- Başka kanallarla
da Ömer'den rivayet edilmiştir.(--- Ebu Davud, diyet (4550), Abdurrezzak,
Musannef (9/283) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/69) ile es-Sünenü's-suğra
(3/230).
15989- Şa'bi aynısını Zeyd
b. Sabit, Ebu Musa el-Eş'ari ve Muğire b. Şu'be'den de rivayet etmiştir.(---
Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/69) ile es-Sünenü's-suğra (3/230).
15990- Şafii der ki:
Kasıtlı öldürmeye benzeyen öldürmenin diyeti konusunda dediğimizin aynısı Ali
b. Ebi Talib'den de rivayet edilmiş, otuz tane dört yaşına girmiş dişi deve,
otuz tane beş yaşına girmiş dişi deve, kırk tane de gebe olan deve verileceği
zikredilmiştir.(--- Şafii, el-Ümm (7/177), Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/69) ve
Abdurrezzak, Musannef (9/284).
15991- Başka bir hadiste
de otuz üç tane dört yaşına girmiş dişi deve, otuz üç tane beş yaşına girmiş
dişi deve, otuz dört tane de gebe olan deve verileceği zikredilmiştir. (---
Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/69) ile es-Sünenü's-suğra (3/23 ı).
15992- Hz. Ali der ki:
Odunla veya büyük bir taşla öldürme kasıtlı öldürmeye benzeyen
öldürmelerdendir. Bunun diyeti üçte biri dört yaşına girmiş dişi deve, üçte
biri beş yaşına girmiş dişi deve, üçte biri de hepsi gebe olacak şekilde altı
ile dokuz yaş arası deve olmak üzere üç yaş grubundan alınır.''(--- Beyhaki,
es-Sünenü'l-kübra (8/69).
15993- Beyhaki der ki:
Osman ve Zeyd b. Sabifin ağırlaştırılmış diyet konusunda: "Kırk tane beş
ile dokuz yaş arası gebe deve, otuz tane dört yaşına girmiş dişi deve ve otuz
tane üç yaşına girmiş dişi deve verilir" dedikleri rivayet edilmiştir.(---
Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/69).
15994- Rivayet
edildiğine göre İbn Mes'ud bu konuda şöyle demiştir: "Yirmi beş tane dört
yaşına girmiş dişi deve, yirmi beş tane üç yaşına girmiş dişi deve, yirmi beş
tane de iki yaşına girmiş dişi deve ... verilir."(--- Beyhakl,
es-Sünenü'l-kübra (8/69).
15995- Başka bir
rivayette İbn Mes'ud'un, "Yirmi beş tane iki yaşına girmiş dişi deve"
yerine "Dörtte biri hepsi gebe olacak şekilde altı ile dokuz yaş arası
deve" dediği zikredilmiştir.
15996- Konu hakkında
böylesi ihtilaflar varsa da bu konuda Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) gelen rivayetlere muvafık olanlar bizim için diğerlerinden tercihe
şayandır. Bunun yanında kasıtlı öldürme ve kasıtlı öldürmeye benzeyen hatalı
öldürme konusunda Amr b. Şuayb'ın babası kanalıyla dedesinden yaptığı merfu
rivayet, Ömer b. el-Hattab'ın bu konudaki sözüne benzemektedir.
15997- Amr b. Şuayb'ın,
babası kanalıyla dedesinden bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurmuştur: "Birini kasıtlı bir şekilde öldüren kişi
maktulün velilerine teslim edilir. Onlar da isterlerse onu öldürür, İsterlerse
de diyeti alırlar. Diyeti de otuzu dört yaşında dişi deve, otuzu beş yaşında
dişi deve, kırkı da gebe (olmak üzere yüz) devedir. Kasıtlı öldürmede
ağırlaştırılmış diyet budur, ancak taraflar arasında anlaşma olursa da ona göre
ödenir. ''(--- Ebu Davud, diyet (4506), Tirmizi, diyet (1387), İbn Mace, diyet
(2626) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-Kübra (8/70).
15998- Ebu Bekr Ahmed b.
Hasan b. Ebi'!-Abbas aynı isnadla bunu rivayet ederken Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) buna ek olarak: ''Kasıtlı öldürmeye benzeyen
öldürmelerde diyet ağırlaştırılmış bir şekilde verilir ve öldüren kişi buna
karşılık öldürülmez. Böylesi öldürmelerde ortada silah çekme ve düşmanlık
olmamasına rağmen şeytanın insanlar arasına girmesiyle taş atarak kasıtsız bir
şekilde ölüm gerçekleşir'' buyurduğunu zikreder.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra
(8/70).
15999- İbn Cüreyc der
ki: Ata'ya: "Ağırlaştırılmış diyet ne kadardır?" diye sorduğumda
şöyle dedi: "Belirtilen üç yaş grubu üzerinden (üç senede) yüz devedir.
Her sene başında on üç gebe deve ile bir gebe devenin üçte biri, on tane beş
yaşında dişi deve ve on tane de dört yaşında dişi deve alınır.''(--- Şafii,
el-Ümm (6/113) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/70).
16000- Şafii der ki:
"Ağırlaştırılmış diyet Ata'nın dediği gibi her sene on üç gebe deve ile
bir gebe devenin üçte biri, on tane beş yaşında dişi deve ve on tane de dört
yaşında dişi deve olacak şekilde ödenir.''(--- Şafii, el-Ümm (6/113).
16001- Şafii der ki:
"Böylesi bir öldürmede diyeti katilin akilesi (ailesi) öder. Kasıtlı
öldürmede kısas yerine diyete razı olunması durumunda da verilecek develerin
yaşları bu şekildedir. Kasıtlı öldürmelerde diyet katilin kendi malından
ödenir.''(--- Şafii, el-Ümm (6/113).
16002- Şafii der ki:
Kasıtlı öldürmede, haram aylardan birinde öldürmede, haram beldede öldürmede ve
akrabalardan birini öldürmede, kasıtlı öldürmeye benzeyen hatalı öldürmede
olduğu gibi diyet ağırlaştırılmış bir şekilde ödenir ve bunda ihtilaf yoktur.
Bunun dışındaki öldürmelerde ise ağırlaştırılmış diyet ödenmez.
İbn Ebi Necih,
babasından bildiriyor: "Adamın biri Harem bölgesinde bineğiyle bir kadını
ezerek öldürdü. Osman b. Aftan kadına diyet olarak sekiz bin dirhem, yani tam
diyetin yanında bir diyetin üçte birinin ödenmesine hükmetti. ''(--- Şafii,
el-Ümm (6/113). --- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/7ı).
16003- Şafii der ki:
"Harem bölgesinde öldürüldüğü için Hz. Osman diyetinin ağırlaştırılmış
olarak ödenmesine hükmetmiştir."
16004- Beyhaki der ki:
Said b. MansOr ise bunu Süfyan'dan rivayet ederken: "Zilkade ayında
Mekke'de bir kadını ezip öldürdü" lafzını kullanır.
16005- Beyhaki der ki:
Mücahid'in bildirdiğine göre Ömer b. el-Hattab, Harem bölgesinde veya haram
ayda veya ihramlı iken birini öldüren kişinin tam diyetin yanında bir diyetin
üçte birini ödemesine hükmetmiştir.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/71).
16006- Bunun da
isnadında kopukluk vardır.
16007- İkrime de
Ömer'den, haram ayda ve haram bölgede gerçekleşen öldürmede diyetin
ağırlaştırılmış olarak ödeneceğine işaret eden bir rivayette bulunmuştur.
16008- Ubade b.
es-Samit'in bildirdiğine göre Ömer b. el-Hattab diyeti belirlerken: "Haram
ayda yapılan öldürmede tam diyete diyetin üçte biri, Harem bölgesinde
yapılmasından dolayı da üçte biri daha eklenir. Bu şekilde cinayet haram bir
ayda ve Harem bölgesinde işlendiği için diyet yirmi bin dirhem olur"
demiştir.(--- Abdurrezzak, Musannef(9/29S) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra
(8/71).
16009- İshak ile Ubade
arasında kopukluk vardır. Osman'ın hadisi daha sahihtir.
16010- Nafi b. Cübeyr'in
de bildirdiğine göre İbn Abbas: "Haram aylarda öldürülen kişinin diyetine
dört bin (dirhem) daha eklenir. Harem bölgesinde öldürülen kişinin diyetine de
aynı miktar eklenir" demiştir. (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (8/71).
16011- Rivayet
edildiğine göre Said b. el-Müseyyeb, Ata, Mücahid, Said b. Cübeyr ve Cabir b.
Zeyd de Harem bölgesinde öldürülen kişinin diyeti konusunda: "Bir tam
diyetin yanında diyetin üçte biri daha ödenir" demişlerdir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: