|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
NAFAKALAR |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Kölelerin Nafakası
15613- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kölenin
yiyecek ve içeceğinin karşılanması, gücünü aşan işlerde de çalıştırılmaması
gerekir" buyurmuştur.(--- Müslim, el-eyman ve'n-nuzur (4237).
15614- Beyhaki der ki:
"Amr b. el-Haris bu hadisi Bukeyr b. el-Eşec kanalıyla rivayet etmiştir.
Müslim, Sahih'de bunu bu kanalla tahric etmiştir."
15615- Utbe b. Ebi Leheb
bildiriyor: Köleler konusunda İbn Abbas'ın: "Onlara yediklerinizden
yedirin ve giydiklerinizden giydirin" dediğini işittim.(--- Şafii, el-Ümm
(5/101).
15616- Beyhaki der ki:
Bu hadis, "Ma'rur b. Suveyd - Ebu Zer" kanalıyla Allah Resulü'nden
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) sabit bir şekilde nakledilmiştir.
15617- Ma'rOr b. Suveyd
anlatıyor: Ebu Zer el-Gifari'yi üzerinde bir hırkayla gördüm. Kölesinin
üzerinde de aynı şekilde bir hırka vardı. Ona bunun sebebini sorduğumuzda şöyle
dedi: "Zamanında bir köleye sövmüştüm ve beni Resulullah'a (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şikayet etmişti. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bana: ''Onu annesiyle mi ayıpladın'' diye çıkıştı ve: ''Onlar, Yüce Allah'ın
sizlerin ellerinizin altına verdiği kardeşlerinizdir. Yüce Allah kimi diğer bir
kardeşinin elinin altında kılarsa ona yediğinden yedirsin, giydiğinden
giydirsin. Onlara güçlerini aşan bir iş vermeyin. Güçlerini aşan bir iş
verdiğinizde de onlara yardım edin'' buyurdu."
Buhari, Sahih'de Adem b.
Ebi İyas'tan ve Müslim ise başka bir kanalla Şu'be'den rivayet etmiştir.(---
Buhari, iman (30) ve Müslim, el-eyman ve'n-nuzur (5/474-476).
15618- Rabi der ki:
Şafii bu hadis ve daha önceki hadisler hakkında şöyle demiştir: "Geçmişte
insanların çoğu sıkıntı çekmekteydi. Durumu iyi olanların da iktisattan dolayı
durumu iyiydi. Kendilerinin ve kölelerinin maişet şekli birbirlerine yakın idi.
Böyle olmayıp güzel yiyecekler yiyenler, yeni giysiler giyenler ve bu konuda
yaşantısıyla öncekilere muhalefet edenler kölelerine iyilikte bulunsaydı daha
iyi olurdu. Kişi kölesine karşı öyle yapmayacaksa da nafakaları konusunda Hz.
Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurduğu gibi maruf ölçüde yiyecek
ve giyeceklerini karşılaması lazımdır. Bize göre maruf olan ölçü de kişinin
yaşadığı bölgede yediği ve giydiğidir.(--- Şafii, el-Ümm (5/101).
15619- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
''Sizden birinize hizmetçisi sıcaklığı ve kokusuna katlanıp yemek yaptığı zaman
yemesi için onu da oturtun. Oturtmayacaksa da yemeğin en güzel tarafından ona
bir lokma yedirsin (veya versin).''(--- Şafii, el-Ümm (5/101).
15620- Buhari, Sahih'de
"Muhammed b. Ziyad - Ebu Hureyre" kanalıyla Allah Resulü'nden
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Ona bir veya iki lokma versin" şeklinde
rivayet etmiştir.(--- Buhari, köle azadı (3/197).
15621- Müslim bunu Musa
b. Yesar kanalıyla Ebu Hureyre'den: "Şayet yemek az olursa eline bir ya da
iki lokma koyuversin" şeklinde rivayet etmiştir.(--- Müslim, el-eyman
ve'n-nuzur (5/476).
15622- Ebu Said'in
rivayetinde Şafii der ki: "Bu da kölenin ve efendinin yemeklerinin
vasfettiğimiz şekilde olduğuna delalet etmektedir. Efendi güzel yemekler
yiyeceği zaman doyuracak kadar olmasa da kölesine ondan birkaç lokma
versin."
15623- Şafii der ki:
"Bize göre efendisine yemeği yapan köle ile yapmayan köle(nin yapılan
yemekteki hakkı) bir değildir."(--- Şafii, el-Ümm (5/102).
15624- Sonra Şafii
sözüne devam ederek şöyle dedi: Yüce Allah'ın Kitabı da mana olarak buna
delalet etmektedir. Yüce Allah: "Miras taksiminde (kendilerine pay düşmeyen)
akrabalar, yetimler ve fakirler hazır bulunurlarsa, onlara da maldan bir şeyler
verin ve onlara (gönüllerini alacak) güzel sözler söyleyin''[Nisa, 8]
buyurmaktadır. Bu şekilde Yüce Allah miras taksiminde hazır bulunan akrabalara,
yetimlere ve fakirlere de bir şeyler verilmesini emretmiştir. Buna benzer
şeyler vardır ki mesela kişi yanına gelen kişiye ikramda bulunur, ancak yanına
gelmeyen kişiye muhtaç biri olması ve ona nafile olarak tasaddukta bulunma
dışında bir ikramda bulunmaz.
15625- Şafii der ki:
Bazı arkadaşlarımız: "Bu, miras taksimi sırasındadır" derken,
bazıları:"Miras ve ganimet taksimi sırasındadır" demiştir. Bu da
birincisinden daha güzel ve veren kişinin içini daha hoş tutandır. Bunlar
sadece belirli vakitlerde yapılarak onlar bundan mahrum edilmemelidir.(---
Şafii, el-Ümm (5/102).
15626- Beyhaki der ki:
"Vasiyetler kitabında bu ayet hakkında bize tefsir ehlinden açıklamalar
rivayet edilmiştir."
15627- Şafii der ki:
''Ancak gücünün yetebileceği kadarıyla iş yaptırmak" buyruğu da, bir veya
iki veya üç gün veya buna yakın bir zaman dilimi işini yaptıktan sonra bu işini
yapmaktan aciz düşecek şekilde iş verilmemesi kastedilmektedir." Sonra
Şafii bu konuda açıklamalarda bulundu.(--- Şafii, el-Ümm (5/102).
15628- Malik, amcası Ebu
Suheyl kanalıyla babasından bildiriyor: Osman b. Affan'ın verdiği hutbede şöyle
dediğini işittim: "Küçük olan birinden bir şeyler kazanıp getirmesini
istemeyin. Zira bunu istediğiniz zaman hırsızlık yapacaktır. Mesleği olmayan
cariyeden de bir şeyler kazanıp getirmesini istemeyin. Zira böyle bir şeyi
istediğiniz zaman bunu cinsel organıyla (zina yaparak) kazanacaktır."(---
Şafii, el-Ümm (S/103).
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: