|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
FEY VE GANİMET |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Fey ve Ganimetin
Taksim Edilmesi
12898- Yüce Allah şöyle
buyurur: "Bilin ki ganimet olarak aldığınız herhangi bir şeyin beşte biri
Allah'ın, Peygamberin ve yakınlarının, yetimlerin, düşkünlerin ve
yolcularındır.''[Enfal, 41]
12899- Yine şöyle
buyurmuştur: "Onların mallarından Allah'ın, savaşılmaksızın (feyolarak)
peygamberine kazandırdığı mallar için siz, at ya da deve koşturmuş değilsiniz.
Fakat Allah, peygamberlerini, dilediği kimselerin üzerine salıp onlara üstün
kılar. Allah'ın her şeye hakkıyla gücü yeter. Allah'ın, (fethedilen) ülkeler
halkından Peygamberine (feyolarak) verdiği ganimetler, Allah, Peygamber,
yakınları, yetimler, yoksullar ve yolda kalmışlar içindir."[Haşr, 6,7]
12900- Şafii der ki: Her
iki ayete baktığımızda ganimette olsun feyde olsun Yüce Allah'ın belirlediği
kimselere verilmek üzere humusun bulunduğunu görüyoruz.
12901- Ancak ganimetin
beşte dördü Yüce Allah'ın, Peygamber'inin (Sallallahu aleyhi ve Sellem) diliyle
açıkladığı şekilde dağıtılır. Zira Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ganimetin beşte dördünü Müslümanlar arasında paylaştırmıştır.
12902- Ganimet, zengin
olsun fakir olsun Müslümanların at ve deve koşturarak (savaşarak) elde
ettikleri mallardır.
12903- Fey ise at veya
deve koşturulmadan (savaşılmadan) elde edilen mallardır.
12904- Yüce Allah
tarafından savaşsız bir şekilde Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ihsan edilen Ureyne kasabalarındaki malların beşte dördü Müslümanlar içinden
sadece Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) aitti. Hz. Peygamber de
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) aldığı bu malları Allah'ın gösterdiği şekilde
sarfederdi.(--- Şafii, el-Ümm (4/139).
12905- Malik b. Evs b.
el-Hedesan anlatıyor: Abbas ile Ali b. Ebi Talib'in, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) malları konusunda Ömer b. el-Hattab'ın yanında tartışmalarına şahit
oldum. Ömer onlara şöyle dedi: "Nadır oğullarının malları, Müslümanların
at ve deve koşturmadan (savaşsız) Yüce Allah tarafından verilen bir ihsandı ve
bu mallar Müslümanlar içinden sadece Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
aitti. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu mallardan, ailesinin
yıllık nafakasını verir, geri kalanı ise Allah yolunda cihada hazırlık olarak
at ve silaha harcardı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vefat edince bu
malların tasarrufu Ebu Bekr'e geçti ve o da bu konuda Resulullah'ın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) yaptığı gibi yaptı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ve Ebu Bekr'den sonra da bu malların tasarrufu bana geçti. Sonra siz bu
malların tasarrufunun sizlerde olmasını benden istediniz. Ben de size bu
malları Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ebu Bekr'in ve benim
tasarrufta bulunduğum şekilde kullanmanız üzere verdim. Şimdi de bu konuda
yanımda tartışmaktasınız. Bu malları aranızda ikiye bölmemi mi istiyorsunuz? Bu
konuda benden hüküm vermemi mi istiyorsunuz? Aranızda ilk verdiğim hükümden
başkasını mı istiyorsunuz? İzniyle göklerin ve yerin ayakta durduğu Allah'a
yemin olsun ki aranızda bundan başka bir hüküm verecek değilim! Eğer dediğim
şartları yerine getiremiyorsanız malları bana verin ben sizin yerinize bunu
yaparım."
12906- Şafii der ki:
Süfyan bana: "Ben bunu bizzat Zühri'den işitmedim.
Amr b. DInar bunu bana
Zühri'den naklen bildirdi" dedi. Ona: "Naklettiğin gibi mi sana
bildirdi?" diye sorduğumda, Süfyan: "Evet" dedi.(--- Şafii,
el-Ümm (4/139).
12907- Buhari ve Müslim,
Sahıh'de Amr b. DInar'dan muhtasar olarak rivayet etmişlerdir.(--- Buhari,
tefsir (4885) ve Müslim, meğazi (1757).
12908- Şafii: "Hz.
Ömer'in: ''Müslümanlar içinden sadece Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) aitti'' sözü savaşarak elde edilen ganimetin beşte dördünün
Müslümanlara ait olması gibi bunun Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ait olması anlamındadır" demiş ve bu konuda söz konusu ayeti delil olarak
getirmiştir.
12909- Şafii der ki:
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu paydan kendilerine infakta
bulunduğu kişilere aynı infak devam etmiştir. Bildiğim kadarıyla da alimlerden
hiç kimse bu infakı alan kişiler için: "Bu infaklar bunlardan sonra
varislerinindir" dememiştir. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu
şekilde elde edilen malların ihtiyaç fazlasını Müslümanların genel maslahatı ve
ailesi için harcardı. Şimdi de böylesi malların Resulullah'ın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) yaptığı şekilde harcanması konusunda herhangi bir ihtilafın
bulunduğunu da bilmiyorum.(--- Şafii, el-Ümm (4/140).
12910- Hz. Ömer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bizlere
(peygamberlere) mirasçı olunmaz. Geride bıraktıklarımız sadakadır''
buyurmuştur.
12911- Malik b. Evs der
ki: Ömer b. el-Hattab'ın Osman b. Affan, Abdurrahman b. Avf, Sa'd b. Ebi
Vakkas, Talha ve Zübeyr'e: "İzniyle göklerin ve yerin ayakta durduğu Allah
adına söylemenizi istiyorum! Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Bizlere (peygamberlere) mirasçı olunmaz. Geride bıraktıklarımız sadakadır''
buyurduğunu işitmediniz mi?" diye sorduğunu işittim. Onlar: "Evet,
işittik" karşılığını verdiler.
12912- Malik b. Evs b.
el-Hedesan bildiriyor: Ömer b. el-Hattab'ın Ali, Osman, Talha, Zübeyr,
Abdurrahman b. Avf ve Sa'd'a: "Allah adına söylemenizi istiyorum!
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bizlere (peygamberlere) mirasçı
olunmaz. Geride bıraktıklarımız sadakadır'' buyurduğunu bilmiyor musunuz?"
diye sorduğunu işittim. Onlar: "Allah da biliyor ki evet, biliyoruz"
karşılığını verdiler.
Süfyan der ki:
"Amr'ın bunu rivayet ederken Sa'd'ı zikredip zikretmediği konusunda
tereddütlÜyüm."
12913- Malik b. Enes
bunu Zühri'den rİvayet ederken bunların yanında Abbas'ı ve Sa'd'ı zikreder,
ancak Talha'yı zikretmez.
Bu hadisi de Buhari ve
Müslim, Sahih'de tahric etmişlerdir.(--- Buhari, nafakat (5358), i'tisam (7305)
ile feraiz (6728) ve Müslim, siyer (1757).
12914- Şuayb b. Ebi
Hamza da Zühri'den bu şekilde rivayet etmiştir.
12915- Ma'mer de
Zühri'den rivayet ederken içlerinde Talha'nın olup olmadığı konusunda tereddüt
etmiştir.
12916- Humeydı de bunu
ismini verdiği kişiden rivayet ederken Talha ile Sa'd', zikreder.
Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Benden sonra varislerim (miras olarak) tek bir dinar dahi paylaşamazlar.
Ailemin nafakası ile azıkları dışında bıraktığım her şey sadakadır.''
12917- Başka bir kanalla
Ebu Hureyre'den aynısı rivayet edilmiştir.
Buhari ve Müslim,
Sahih'de Malik'ten ve Müslim ise Süfyan'dan rivayet etmiştir.(--- Buharideraiz
(6729) ve Müslim, siyer (1760). ---
Müslim, siyer (1760).
12918- Cabir b. Abdillah
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bahreyn'den mallar
geldiği zaman sana şu kadar vereceğim" buyurdu. Ancak Bahreyn'den mallar
gelmeden Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vefat etti. Ebu Bekr
zamanında gelince de Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) dediği miktarı
bana verdi.
12919- Rabi' der ki:
''Bahreyn'den mallar geldiği zaman" sözünden sonra hadisin kalan kısmını
bana Şafii'den başkası rivayet etti.
12920- Buhari ve Müslim,
SahiNde Süfyan'dan daha uzun bir metinle rivayet etmişlerdir.(--- Buhari, hibe
(2598) ve Müslim, fadail (2314).
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: