MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

SULH

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Ücretle İş Yapan Kişilerin Sorumluluğu

12117- Şafii: "Ücretle iş yapanların hepsinin hükmü birdir. Ücret karşılığında aldıkları mal ellerinde kasıt olmadan telef olduğu zaman bu konuda iki şey söylenebilir" demiş ve bu yöndeki her iki görüşü de zikretmiştir. Sonra da şöyle eklemiştir: Bu konuda öncekilerden bir uygulama veya hadis alimlerinin yanında sahih olarak görülen Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından birinden gelen herhangi bir hadis bilmiyorum.

12118- Bu konuda Ömer ve Ali'den rivayetler gelmiştir. Ancak bu rivayetler hadis alimlerinin yanında onlardan geldiği konusunda sabit değildir. Sabit görenlerin yanında ücretle iş yapanlar, yaptıkları işlerde doğacak zarardan sorumlu tutulurlar. Zira Ömer boyacıyı boyadığı giysiden sorumlu tutmuşsa yaptığı işe karşılık ücret aldığı için onu sorumlu tutmuştur. Ali b. Ebi Talib çamaşırcıyı ve kuyumcuyu, başkaları da başkalarını yaptıkları işlerde doğacak zarardan sorumlu tutmuşlarsa yaptıkları işe karşılık ücret aldıkları için onları sorumlu tutmuşlardır.(--- Şafii, el-Ümm (4/37-38).

12119- Şafii der ki: Şurayh da çamaşırcıyı yıkadığı çamaşırdan sorumlu tutmuştur. Evi yanan bir çamaşırcıyı yanan çamaşırlardan sorumlu tutunca adam: "Evim yanmasına rağmen beni sorumlu tuttu" dedi. Şurayh: "Çamaşır sahibinin evi yanmış olsaydı yıkadığın çamaşırın ücretini yine almayacak mıydın?" karşılığını verdi. İbn Uyeyne onun böyle dediğini bize bildirmiştir.(--- Şafii, el-Ümm (4/40) ve Abdurrezzak, Musannef(ı496S).

12121-12120- Şafii der ki: Hadis alimlerinin yanında sabit görülmeyen bir kanalla bildirildiğine göre Ali b. Ebi Talib boyacı ve çamaşırcıyı yaptığı işte doğacak zarardan sorumlu tutmuş ve: "İnsanlar için en uygunu budur" demiştir.(--- Abdurrezzak, Musannef (ı 4948) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (6/122).

12122- Beyhaki der ki: Aynısını Süleyman b. Bilal da Cafer'den rivayet etmiştir. Ancak Ebu Cafer ile Ali arasında kopukluk vardır.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (6/122).

12123- Katade'nin de Hilas'tan bildirdiğine göre Hz. Ali işçiyi yaptığı işte doğacak zarardan sorumlu tutardı.

Ancak hadis alimleri Hilas'ın Ali'den olan rivayetlerini zayıf görürler ve onları yazılı bir yerden aldığını söylerlerdi.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (6/122).

12124- Zayıf biri olan Cabir el-Cu'fı de bunu Şa'bi kanalıyla Ali'den rivayet etmiştir.(--- Abdurrezzak, Musannef ( 149 SO).

12125- Mürselolan bu rivayetler birbirine eklendiği zaman da rivayet sağlamlaşır.

12126- Şafii der ki: Hz. Ömer'in bu tür meslek sahibi kişilerden sadece bazılarını yaptıkları işlerde doğacak zarardan sorumlu tuttuğu rivayet edilse de bu rivayet öncekinden de zayıftır. Bu yönde Ömer'den gelen sabit bir rivayet bilmiyoruz. Yine sabit görülmeyecek bir kanalla Hz. Ali'nin, insanların işlerini ücretle gören kişileri doğacak zarardan sorumlu tutmadığına dair rivayet gelmiştir.

12127- Sabit bir kanalla bildirildiğine göre Ata b. Ebi Rebah: "Meslek sahibi olanların ve işçilerin yaptıkları işlerde doğacak zararda sorumlulukları yoktur" demiştir.(--- Şafii, el-Ümm (4/40).

12128- Haris b. Şurayh el-Bakkal der ki: Şafii, Mekke'ye gitmek isteyince Bağdat yapımı kaliteli giysilerini temizlemesi için çamaşırcıya verdi. Ancak çıkan yangında çamaşırcının dükkanıyla birlikte içindeki giysiler de yandı. Çamaşırcı yanında aracı olarak birkaç kişiyi de getirerek Şafii'nin yanına geldi. Yanan giysilerin parasının ödemesini biraz geciktirmesini söyleyince Şafii ona: "Çamaşırcının mala gelecek zararda sorumlu olup olmadığı konusunda alimlerin ihtilafı vardır. Sorumlu tutulacakları yönünde benim de kesin bir bilgim yok. Bundan dolayı yanan giysilerde sende sorumluluk görmüyorum" dedi.

12129- İbn Ebi Ubeyd el-Abras bildiriyor: Adamın biri bir çiviyi kendisine çakması için bir marangoz tuttu. Marangoz çakarken de çivi kırıldı. Adam marangozla Ali'nin huzurunda davalaşınca Hz. Ali marangoza: "Adama kırık bir dirhem ver" dedi.

12130- Şafii: "Ancak Iraklılar bu rivayete muhalif davranırlar" demiştir. Fakat Hz. Ali'den gelen bu rivayetin onları bağladığını göstermek için zikretmiştir.

12131- Şafii der ki: Marangozu zarardan sorumlu tutan da bir çivi parası (verdiği zarar) kadar sorumlu tutmuştur. İşi tamamlamadığı için de yaptığı işe karşılık kendisine herhangi bir ücret ödenmesi gerektiğini düşünmemiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Tazir Cezalarında Ortaya Çıkan Zararlar