MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

ALIŞVERİŞ

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Başkasının Satışı Üzerine Satış Yapmanın Yasaklanması

11486- ibn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Birbirinizin satışı üzerine satış yapmayın'' buyurmuştur.

Buhari ve Müslim, Sahih'de Malik'ten rivayet etmişlerdir.(--- Buhari, buyu' (2165) ve Müslim, buyu' (1412).

11487- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hiç kimse kardeşinin satışı üzerine satış yapmasın'' buyurmuştur.

11488- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Birbirinizin satışı üzerine satış yapmayın'' buyurmuştur.

Buhari ve Müslim, Sahih'de Malik'ten tahric etmişlerdir. ibnu'l-Müseyyeb kanalıyla gelen hadisi de neceş başlığı içinde rivayet etmişlerdir.

11489- Ebu Abdillah'ın rivayetine göre Şafii şöyle demiştir: "Bizim de görüşümüz budur. Kişi birine bir mal sattığı zaman müşteri henüz yanından ayrılmadan önce başka birinin gelip müşteriye benzeri. bir mal satımak istemesi yasaklanmıştır. Zira böylesi bir davranış müşterinin ilk aldığı malı geri vermesine sebep olabilir. Resulullah da (Sallallahu aleyhi ve Sellem) satıcı ile alıcıyı birbirlerinden ayrılmadıktan sonra muhayyer bırakmıştır. Bu şekilde ikinci satıcı birinci satıcının satışını bozmuş olacaktır. Belki ikinci satıcı da müşteriyle anlaşamayacaktır. Bu şekilde boşuna ilk satıcı ile müşterinin satışını bozmuş olacaktır."

11490- Şafii: "İlk satıcı ile müşterisi yaptıkları satışı bitirdikten sonra başka bir satıcının aynı malı ona satmasının kendisine bir zararı olmayacaktır" der ve bunu açıklar.

11491- Şafii der ki: Kişi böylesi bir durumda kardeşinin satışı üzerine satış yaptığı zaman şayet bu yöndeki hadisi biliyorsa Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hükmüne karşı gelmiş olur. Ancak onun bu tutumu yine hadise göre yapılacak satışı geçersiz kılmaz. Böylesi bir şey yapılacak satışı geçersiz kılacak olsaydı bu ilk satıcının zararına mı olacaktır? Aksine onun yararına olacaktır.

11492- Şafii der ki: Rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''İçinizden hiç kimse kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık yapmasın'' buyurmuştur. Şayet sabit bir hadis ise -ki sabit olarak bilmiyorum- bu hadis de "Hiç kimse kardeşinin talip olduğu kadına talip olmasın ve kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık yapmasın" hadisi gibidir. İlk satıcı kendi malının satışından önce, hatta sonra razı olması ve müşterinin diğer malı almasına izin vermesi durumunda ikinci satış geçerli olur.

11493- Zira Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de malını müzayede ile satmıştır. Müzayede türü satış da birinin pazarlığı üzerine pazarlık yapılan bir satıştır. Fakat burada satıcı ilk verilen fiyata razı olmaz ve daha fazla verilmesirbekler.(--- Şafii, el-Ümm (3/91-92).

11494- Beyhaki der ki: Bu hadis Ebu Hazım, Ebu Salih ve başkaları kanalıyla Ebu Hureyre'den sabittir. Ancak Said b. el-Müseyyeb, Abdurrahman el-A'rec, Amir b. Keriz'in azatlısı Ebu Said ve başkaları bunu Ebu Hureyre'den rivayet ederken muhalefet edip ilk lafızla rivayet etmişlerdir. Bildiğim kadarıyla Amr en-Nakıd dışında da her iki lafzı (satışpazarlık) bir arada zikreden yoktur. Amr en-Nakıd'ın, Süfyan b. Uyeyne'den, onun da Zühri'den, onun da Said'den, onun da Ebu Hureyre'den bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Pazarlığı kızıştırmayın. Kişi kardeşinin satışı üzerine satış yapmasın. Kardeşinin talip olduğu kadına talip olmasın. Kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık yapmasın. Şehirli, köylü adına satış (simsarlık) yapmasın. Hiçbir kadın da yerine geçmek için bir adamdan karısını boşamasını istemesin. Evlenecekse evlensin, rızkı da Allah'a aittir."

Müslim, Sahih'de Amr en-Nakıd'dan rivayet etmiştir.

11495- Ancak Ebu Hureyre'den rivayet edilişinde farklı lafızlar kullanılmıştır. Bazıları "satış" lafzıyla, bazıları da "pazarlık" lafzıyla rivayet etmiştir. Ancak Amr en-Nakıd'ın rivayet ettiği gibi her iki lafız da mahfuz olsa gerektir. Hadis aslında "satış" konusunda gelmiştir. Ancak "pazarlık" olarak nakledenler bunu satış içindeki durumuna göre nakletmişlerdir. İbn Ömer bunu Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) birinin satışı üzerine satış yapma konusunda rivayet ederken, Ukbe b. Amir, satıcı kendi vazgeçene kadar satışı üzerine satış yapmama konusunda rivayet etmiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Şehirlinin Köylü Adına Satış (Simsarhk) Yapmaması