|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
ALIŞVERİŞ |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Yaş Hurmanın Kuru
Hurma Karşılığında Satılması
11120- Zeyd Ebu Ayyaş
bildiriyor: Sa'd b. Ebi Vakkas'a, arpanın (bayda.) kavuzlu buğday (sult)
karşılığında satışının hükmünü sorduğumda: "Hangisi daha değerlidir?"
dedi. Ona: "Arpa" karşılığını verdiğimde böyle bir satışı yasakladı
ve şöyle dedi: "Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yaş hurmayı
kuru hurma karşılığında satmanın sorulduğunu işittim. Allah Resulü (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''Yaş hurma kuruyunca ağırlığını kaybeder mi?'' diye sordu.
''Evet'' denilince böylesi bir satışı yasakladı."(--- Ebü Davud, buyu'
(3359), Tirmizi, buyu' (1225), Nesai, buyu' (7/268-269), İbn Mace, ticaret
(2264), Malik, buyu' (22), Şafii, er-Risale (907), Hakim, Müstedrek (2/38-39)
ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (5/294-295).
11121- Ebu Said'in
rivayetine göre Şafii bu hadis hakkında şöyle demiştir:
Sa'd, arpanın kavuzlu
buğday karşılığında satılmasını kerih görür. Şayet veresiye olduğu için bunu
kerih görüyorsa bu, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem hadisine de
uygundur ve biz de bu görüşe itibar ederiz. Sanırım da Sa'd bundan dolayı bunu
kerih görmüştür. Ancak birinin diğerinden daha fazla olmasından dolayı kerih
görmüşse Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) biri daha fazla olacak
şekilde buğdayın arpa karşılığında satışına cevaz vermiştir. ResUlullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) sözünün yanında da kimsenin görüşünün bir değeri
yoktur.
11122- Sa'd'ın
Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) olan hadisi de bizlere birkaç şeyi
göstermektedir. Biri, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu konuda gelen
bir soru üzerine yaş hurmanın kuruyunca eksilip eksilmediğini bunu bilen
kişilere sormuştur. Bundan dolayı siyasi otorite, böylesi durumlarda yanına
gelen alim kişİlere konuyu sorup danışmalıdır. Diğeri, Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) böylesi bir konuda yaş hurmanın kuruyunca eksilip
eksilmediğini göz önünde bulundurmuştur. Kuruyunca eksildiğini öğrenince de
kuru hurma karşılığında satışına cevaz vermemiştir. Misli misline olmadıktan
sonra da kuru kurmanın kuru hurma karşılığında satışını da yasaklamıştır.
11123- Aynı şekilde yaş
hurmanın yaş hurma karşılığında satışının da caiz olmadığını göstermektedir.
Zira satış yapıldığında yaş hurmanın ilerde ne durumda olacağı bilinmemektedir.
11124- Ebu Süleyman
el-Hattabi'nin kitabında da okuduğuma göre bazıları bayda'nın sult'un yaş hali
olduğunu söylemiştir. Bayda insanlar arasında daha çok arpa olarak bilin İr.
Ancak bayda'yı sult'un yaş hali olarak görmek hadisin manasına daha uygundur.
Hüküm olarak yaş hurmaya benzetilmesi de bu açıdandır.
11125- el-Carfbeyn
kitabında sult'un, buğday ile arpa arasında olan bir tahıl çeşidi olduğunu da
okudum.
11126- Ebu Ayyaş ez-Zurakı
bildiriyor: Sa'd'a sult'un bayda karşılığında satışı sorulunca şöyle dedi:
"Zamanında Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) iki adam karşılıklı
birbirlerine kuru ve yaş hurma satmışlardı. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Yaş hurma kuruyunca ağırlığını kaybeder mi?'' diye sordu. ''Evet''
denilince böylesi bir satışı yasakladı."(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra
(5/294).
11127- Humeydı ise bunu
Süfyan'dan rivayet ederken: "Sult'un arpa karşılığında satışı
sorulunca" ibaresi geçmiştir.
11128- Beyhaki der ki:
Aynı isnadla Yahya b. Kesir bunu Abdullah b.
Yezid'den rivayet
ederken: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), yaş hurmanın kuru
hurma karşılığında veresiye satışını yasakladı" demiştir.(--- Beyhaki,
es-Sünenü'l-kübra (5/294).
11129- Ebu'l-Hasan
ed-Darakutni der ki: "Malik, İsmail b. Umeyye, Dahhak b. Osman ve Usame b.
Zeyd ona muhalefet edip bunu Abdullah b. Yezid'den rivayet etmişler ve
''Veresiye'' lafzını zikretmemişlerdir. Ancak bu dört kişinin Yahya'ya muhalif
olarak bir hadiste ittifak etmeleri hadisi onların daha sağlam ezberlediklerini
gösterir. İçlerinde de hafız bir imam olan Malik b. Enes de vardır.''(---
Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (5/294).
11130- Beyhaki der ki:
İmran b. Ebi Enes de bunu Ebu Ayyaş'tan Malik'in rivayetine benzer bir şekilde
nakletmiştir ve "Veresiye" lafzını zikretmemiştir.
11131- Bu hadise muhalif
rivayete destek çıkan bazıları da bunu Yunus b.
Abdila'la kanalıyla İbn
Vehb'den, o Amr b. el-Haris'ten, o da Bukeyr b. Abdillah'tan, o da İmran'dan
şöyle rivayet etmiştir: Mahzum oğullarının bir azatlısı Sa'd'a, kişinin yaş
hurmayı kuru hurma karşılığında veresiye satmasını sorunca, Sa'd:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) böylesi bir satışı bize
yasakladı" dedi.
11132- Bu da cemaatin bu
yöndeki hadisine muhaliftir. Şayet mahfuz bir hadis ise başka bir olayı
anlatıyor demektir.
11133- Mahreme b. Bukeyr
de bunu babasından tam metniyle rivayet etmiştir. Buna göre Ebu Ayyaş şöyle
demiştir: Sa'd b. Ebi Vakkas'a, hurma karşılığında kavuzlu buğday veya buğday
satmanın hükmünü sorduğumda:
"Aralarında fark
var mı?" dedi. "Evet, var" karşılığını verdiklerinde:
"Olmaz!" dedi ve şöyle devam etti: "Resulullah'a (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)yaş hurmayı kuru hurma karşılığında satmanın hükmü sorulduğunda:
''Aralarında fark var mı?'' diye sordu. ''Evet, yaş hurma kuruyunca eksilir''
denilince, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''O zaman (böylesi bir
satış) olmaz!'' buyurdu."(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (5/295).
11134- Beyhaki der ki:
Bu rivayet bize yasağın satışın veresiye olduğu için değil, yaş hurmanın
kuruyunca eksilmesi ve karşılığında verilen kuru hurmadan daha az olmasından
dolayı olduğunu göstermektedir. Bundan dolayı da cemaatin aksine hadisi
"Veresiye" lafzıyla nakledenlerin bu eklemesi kabul edilmemiştir.
11135- Sabit (sahih) bir
isnadla Ebu Hureyre'nin de bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Henüz olgunlaşma belirtileri göstermemiş meyvelerin satışını
yapmayın. Ağacı üzerindeki hurmayı da kuru hurma karşılığında satmayın"
buyurmuştur. (--- Müslim, buyu' (1538).
11136- Salim b.
Abdillah'ın da babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Kuru hurmayı yaş hurma karşılığında satmayın" buyurmuştur.(---
Buhari, buyu' (2183) ve Müslim, buyu' (1539).
11137- Başka bir kanalla
Salim b. Abdillah'ın babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem): ''Taze hurmayı kuru hurma) yani ağacın üzerindeki hurmayı kuru
hurma karşılığında satmayın" buyurmuştur.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra
(5/296).
11138- Bu şekilde
mukayyet olarak rivayet edilmiştir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Etin Canlı Hayvan
Karşılığında Satılması