MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

ORUÇ

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Hilali Gördükten Sonra Oruca Başlamak

8560- İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Hilali görmeden oruca başlamayın. Bir daha görmeden de orucunuzu bitirmeyin. Şayet hava bulutlu olup da hilali göremezseniz bulunduğunuz ayın günlerini hesap edin."

Buhari ve Müslim, Sahih'de Malik kanalıyla rivayet etmişlerdir.(--- Buhari, savm (1906) ve Müslim, savm (3/1080).

8561- Salim, babasından (İbn Ömer'den) bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hilali gördüğünüz zaman oruca başlayın. Bir daha gördüğünüz zaman da orucunuzu bitirin. Şayet hava bulutlu olup da hilali göremezseniz bulunduğunuz ayın günlerini hesap edin" buyurdu.

8562- Abdullah, hilali görmeden bir gün önce oruca başlardı. İbrahım b. Sa'd'a: "(Abdullah oruca bir gün) önceden mi başlamaktadır?" denilince: "Evet" karşılığını verdi.(--- Abdurrezzak, Musannef(4/161).

8563- Beyhaki der ki: "Hilal bulut veya başka bir şeyden dolayı görülmediği zaman İbn Ömer oruç tutardı."

8564- Nafi' bildiriyor: "İbn Ömer hava bulutlu ise oruçlu bir şekilde sabahlardı. Hava açık ise (ve hilal görünmemişse) güne oruçlu başlamazdı.''(--- Abdurrezzak, Musannef ( 4 /161).

8565- İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hilali gördüğünüz zaman oruca başlayın. Bir daha gördüğünüz zaman da orucunuzu bitirin. Şayet hava bulutlu olup da hilali göremezseniz bulunduğunuz ayın günlerini hesap edin" buyurmuştur.(--- Tahrici daha önce yapılmıştı.

8566- İbn Ömer (Şaban ayının) otuzuncu gece(si) hilali gözetlemesi için birilerini gönderirdi. Eğer hilal görülürse oruca başlar, görülmezse başlamazdı. Eğer gözetleyenin önünde toz veya bir bulut olursa oruç tutardı.

8567- Said der ki: "Hasan, İbn Sırın ve Katade toz olması sebebiyle hilali göremedikleri zaman oruç tutmazlardı."

8568- Said böylesi bir durumda oruç tutulması görüşündedir.

8569- Beyhaki der ki: "İbn Ömer de bu şekilde amel ederdi."

8570- Hz. Aişe'den de buna yakın bir rivayette bulunulmuştur.

8571- Yezid b. Humeyr bildiriyor: Abdullah b. Ebi Musa, Hz. Aişe'ye (Ramazan ayının ilk günü olup olmadığı belli olmayan) bulutlu gün(de tutulan oruç) hakkında sorunca, Hz. Aişe: "Şaban ayından bir gün oruç tutmam benim için Ramazan'da bir günü oruçsuz geçirmemden daha iyidir" karşılığını verdi.(--- Heysemi, Mecmau'z-zevaid (3/148) ve Ahmed, Müsned (6/126).

8572- Aynısı Esma binti Ebi Bekr ve Ebu Hureyre'den de rivayet edilmiştir.

8573- Bize bildirilene göre Ömer b. Abdilazız, İbn Ömer kanalıyla Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bulunduğunuz ayın günlerini hesap edin" şeklinden gelen ifadeyi şöyle açıklamıştır: "En güzel hesap şekli: "Şaban ayında hilali filan filan günde gördük. Biz de inşallah o günün hesabıyla oruç tutacağız" şeklinde yapılan hesaplamadır. Ancak (bu hesaplamadan) daha önce hilali görmeleri bunun dışındadır.

8574- İbn Ömer, Ebu Hureyre, İbn Abbas, Cabir b. Abdillah, Hz. Aişe ve başkaları kanalıyla Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ayın otuz güne tamamlanmasını emretmesi yönünde gelen diğer rivayetler de buna delalet etmektedir.

8575- Ebu Hureyre'nin hadisinde: ''Ramazan ayı (orucu) için Şaban ayının hilalini(n günlerini) sayın" şeklinde zikredilmiştir.(--- Tirmizi, savm (687), Hakim, Müstedrek (1/425) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (4/206).

8576- İbn Abbas der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hilali görmeden oruca başlamayın. Bir daha görmeden de orucunuzu bitirmeyin" buyurmuşken, oruca (Ramazan) ay(ı) girmeden önce başlayanlara şaşarım.(--- Şafii, İhtilafu'l-hadis (s. 546), Ahmed, Müsned (1/221), Darakutnı, Sünen (1/336) ve Nesai, savm ( 4/135).

8577- İbn Abbas der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hilali gördüğünüz zaman oruca başlayın. Bir daha gördüğünüz zaman da orucunuzu bitirin. Şayet hava bulutlu olup da hilali göremezseniz bulunduğunuz ayı otuz güne tamamlayın" buyurmuşken, oruca (Ramazan) ay(ı) girmeden önce başlayanlara şaşarım.

8578- Beyhaki der ki: Zekeriyya b. İshak bunu Amr b. Murre kanalıyla aynı isnad ve aynı mana ile: "Şayet hava bulutlu olursa (bulunduğunuz ayı) otuz (gün olarak) sayın" lafzıyla rivayet etmiştir.

8579- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Ramazan ayını bir iki gün önceden oruca başlayarak karşılamayın. Ancak bu günlerin kişinin mutad olarak tuttuğu oruca denk gelmesi bunun dışındadır. Hilali gördüğünüz zaman oruca başlayın. Bir daha gördüğünüz zaman da orucunuzu bitirin. Şayet hava bulutlu olursa (bulunduğunuz ayı) otuz (gün olarak) sayın. ''(--- Buhari, savm (1914) ve Müslim, savm (2/762).

8580- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ramazan ayını bir iki gün önceden oruca başlayarak karşılamayın. Ancak bu günlerin kişinin mutad olarak tuttuğu oruca denk gelmesi bunun dışındadır'' buyurmuştur.

Buhari ve Müslimı Sahih)de Hişam ed-Destuvai kanalıyla Yahya b. Ebi Kesir'den ve Müslim başka bir kanalla da Yahya'dan rivayet etmiştir.

8581- Şafii der ki: "Biz de bu hadisler doğrultusunda amel etmekteyiz.

Anladığımız kadarıyla Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hilali gördüğü zaman oruç tutmakta ve bir daha görmeden orucu bitirmemektedir."

8582- Burada mutlaka hilali görmeniz halinde oruç tutmanız gerekir manası yoktur. Eğer başka birinin hilali görmüş olması endişeniz varsa Şaban ayını otuz güne tamamlayın. Bu şekilde oruca başlayacağınız günü şüphe etmeksizin bilmiş olursunuz. Ramazan ayının günleri konusunda da bu şekilde yapın. Yine bu şekilde iftar etme gününüzü şüphe etmeksizin bilmiş olursunuz. Çünkü bu şekilde ayı tam olarak oruçlu geçirmiş olursunuz.

8583- İbn Ömer hadisi açıkladığım şekilde işitmemiştir. Kendisi Ramazan ayından iki gün önce oruca başlardı.

8584- Muhtemelen İbn Ömer, Evzal'nin: "Bu günlerin mutad olarak tuttuğunuz oruca denk gelmesi dışında oruç tutmayın" şeklindeki hadisi doğrultusunda Ramazan ayından önce oruç tutmaktadır. Yani bu günleri daha önce nafile olarak tuttuğunuz gibi tutabilirsiniz. Çünkü hilali görmemeniz halinde onu tutmanız vacip değildir.

8585- Bu, nafile orucu Ramazan orucu ile birleştirmekten yasaklamak açısından olabilir. Ancak mutad olarak tuttuğunuz orucun Ramazan orucunun başlangıcına denk gelmesi ile nafile orucu ve Ramazan orucunu birleştirmeniz bunun dışındadır.

8586- Şafii der ki: "Ancak ben kişinin Ramazan ayı hilali konusunda şüpheye düşmesi halinde mutad olarak tuttuğu dışında oruç tutmaması görüşündeyim. Allah'tan beni doğruya ulaştırmasını dilerim."

8587- Beyhaki der ki: "Bunu tercih eden doğru yapmış olur. Zira bize bildirildiğine göre Ammar b. Yasir: "Şüpheli günde oruç tutan kişi, Ebu'lKasım'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) karşı gelmiş demektir" demiştir.(--- Ebu Davud, savm (23349, Tirmizi, savm (686), Nesai, savm (4/153), İbn Mace, savm (1/528), Abdurrezzak, Musannef (4/159), Darimi, Sünen (2/2), İbn Huzeyme, Sahih (3/204,205), İbn Hibban, Mevaridu'z-Zem'an (222), Hakim, Müstedrek (1/423, 424) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (4/208) ile es-Sünenu's-Sağir (2/89).

8588- Sıla b. Zufer anlatıyor: Şüpheli günde Ammar b. Yasir'in yanında idik. Bu sırada (kızartılmış) bir koyun getirildi. Oradakilerden bazıları geri çekilince, Ammar şöyle dedi: "(Şaban ayının son günü mü, yoksa Ramazan ayının ilk günü mü olduğu belli olmayan) şüpheli günde oruç tutan kişi. Ebu'I-Kasım'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) karşı gelmiş demektir."

8589- Bu, sahih bir isnaddır ve Buhari, muallak olarak metnini zikretmiştir.

8590-8591- Ebu Hureyre der ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ramazan ayından bir önceki gün, Kurban bayramı günü, Ramazan bayramı günü ve Kurban bayramından sonraki teşrık günleri denilen üç günde oruç tutmayı yasakladı."(--- Heysemi, Mecmau'z-zevaid (3/203).

8592- Ebu Abbad bunu rivayette tek kalmıştır ve kendisi huccet biri değildir. Vakıdı de bunu bu isnadla Said el-Makburi kanalıyla Ebu Hureyre'den merfu olarak rivayet etmiştir. Vakıdı ise zayıf birisidir.(--- İbn Main, Tarih (3/75,290,384) ile et-Tarihu'l-kebir (3/1/105) ve Nesai, ed-Duafdu ve'l-metrukin (65). --- İbn Main, Tarih (3/160) ve Nesai, ed-Duafd (93).

8593- Amir eş-Şa'bi bildiriyor: "Hz. Ömer ile Hz. Ali, Ramazan ayının ilk günü olup olmadığı belli olmayan şüpheli günde oruç tutmayı yasaklardı.''(--- İbn Hazm, el-Muhalla (7/23) ve Nevevi, Mecmu' (6/462).

8594- Başka bir isnadla Hz. Ömer'den mevsul olarak bunu destekleyen bir rivayet gelmiştir.

8595- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Allah ResUlü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şaban ayının yarısı geçtiği zaman Ramazan başlayana kadar artık oruç tutmayın" buyurmuştur. Ebu Davud der ki: Ahmed b. Hanbel: "Bu, münker bir hadistir ve Abdurrahman b. Mehdı bu hadisi nakletmezdi" dedi. (--- Abdurrezzak, Musannef (7325), Ebu Davud, savm (2337), Tirmizi, savm (738), İbn Mace, savm (651) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (4/209).

8596- İmran b. Husayn bildiriyor: Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir adama: "Bu ayın sonlarından hiç oruç tuttun mur diye sordu. Adam: "Hayır" deyince, Allah ResUlü: "Ramazan orucunu bitirince (Şevval ayından) yerine iki gün oruç tut" buyurdu. Sahih bir hadistir.(--- Buhari, savm (1983) ve Müslim, savm (199/161).

8597- Muaviye'nin bildirdiğine göre Allah ResUlü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ay'ın başında ve sonunda oruç tutunuz" buyurmuştur.

8598- Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şehr" ifadesi ile ayın başını ve: "Surer" ifadesi ile ayın sonunu kastetmiştir. Göründüğü kadarıyla ayın başında ve sonunda oruç tutmayı müstehab görmüştür.

8599- Şüpheli günde oruç tutmaktan hoşlanmayan kişi, bunu mutad olarak oruç tutan kişi için geçerli olduğu veya şüphe gününden önce ayın ortası olduğu yönünde yorumlamıştır.

8600- Burada "Sirruhu" ifadesi ile ayın ortası kastedilmektedir. Çünkü her şeyin "sirru'' o şeyin ortasıdır. Bununla da Eyyamu'l-Bid'i (Aydınlık günlerde tutulan orucu) kastetmektedir." Doğrusunu da Allah bilir.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (4/211).

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Hilali Görme Konusunda Şahitlik