|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
CEMAATLE NAMAZ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Bir Yerde Namazları
Tam Kılmak İçin Kalınması Gereken Süre
6109- Abdurrahman b.
Humeyd der ki: Ömer b. Abdilazız meclis arkadaşlarına: "Yolcunun Mekke'de ikamet
süresi konusunda ne duydunuz?" diye sordu. Bunun üzerine Saib b. Yezid
şöyle dedi: "Ala b. el-Hadrami'nin bana bildirdiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Muhacir olan (dışarıdan gelen) kişi, hac
ibadetlerini tamamladıktan sonra Mekke'de üç gün kalır'' buyurmuştur."
Müslim, Sahih'de Yahya
b. Yahya kanalıyla Süfyan'dan ve Buhari ile Müslim başka bir kanalla
Abdurrahman'dan rivayet etmiştir.(--- Buhari, menakib (3933) ve Müslim, hac
(3239).
6110- Şafii der ki:
"Bu da yolcunun bir bölgede seferi olarak en fazla üç gün kalabileceği,
daha fazla kalması durumunda seferi olmaktan çıkıp mukım sayılacağı gibi
görünmektedir. Üç günden sonra dördüncü günü de tümüyle aynı bölgede
geçirecekse diğer gün seferi olmaktan çıkar. Bundan dolayı bir yerde dört gün
geçiren kişini seferi olmaktan çıkacağı görüşündeyiz. Namaz konusunda dördüncü
gün mukım olmaya dahil değildir. Dördüncü gün bitene kadar kişi seferi olarak
kalır."
6111- Şafii der ki: Ömer
b. el-Hattab zımmılerden bazılarını Hicaz bölgesinden sürdüğünde onlardan
ticaret amacıyla bu bölgeye geleceklerin üç günden daha fazla kalamayacağını
söylemişti. Sanırım onun da bu kararı bahsettiğimiz sünnet dahilindedir.
6112- Ömer b.
el-Hattab'ın azatlısı Eslem bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab, alışverişleri
yapmaları ve diğer ihtiyaçlarını görmeleri için Yahudi, Hıristiyan ve
Mecusilerin Medine'de üç gün kalmalarına izin verdi, üç günden fazla
kalmalarını yasakladı."(--- Müslim, musakat (1551).
6113- Şafii el-Kadim'de
İbn Ömer'den şunu bildirir: "Ömer b. el-Hattab, Yahudi ile Hıristiyanları
Arap yarımadasından sürdüğünde onlardan bu bölgeye ticaret amacıyla
geleceklerin üç günden daha fazla kalamayacağını söyledi. Bu süreyi de
getirdikleri malları satabilmeleri için vermişti."
6114- Şafii der ki: Bir
yerde dört gün kalmaya niyetlenen kişi namazı kısaltmadan tam olarak kılar.(---
Şafii, el-Ümm (1/186).
6115- Bu konuda pek çok
hadis rivayet edilmiştir. Bunlardan biri de Katade'nin Osman b. Affan'dan
rivayet ettiğidir.
6116- Malik'in de Ata el-Horasani'den
biIdirdiğine göre Said b. el-Müseyyeb: "Bir yerde dört gün kalmaya
niyetlenen kişi, namazı kısaltmadan tam olarak kılar" demiştir.(---
Beyhaki, es-Sünenü'l-Kübra (3/148).
Ata el-Horasanı
biidiriyor: Said b. el-Müseyyeb'in: "Yolculukta bir yerde dört gün kalmaya
niyetlenen kişi, namazı kısaltmadan tam olarak kılar" dediğini
işittim.(--- Malik, salat (18).
6117- Malik der ki:
"Bu konuda bu güne dek alimlerimizin görüşü hiHa bu yöndedir."(---
Malik, salat (18).
6118- Şafii der ki:
"Bu konuda alimlerin söylediği asgari süre bu kadardır. Kişi yolculuk
süresi boyunca namazları isterse kısaltarakı isterse de tam kılar. Ancak bizim
için kısaltarak kılması caiz olan durumlarda namazı tam kılması, tam kılması
gereken yerlerde kısaltarak kılmasından daha iyidir.''
6119- Beyhaki der ki:
Bu, kişinin bir yerde dört gün kalmaya niyetlenmesi durumunda geçerlidir. Ancak
aynı yerde üç günden fazla kalmayan kişi konusunda Şafii şöyle demiştir:
6120- "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mina'da kaldığı üç gün boyunca namazları
kısaltarak kıldı. Haccettiğinde de Arafat'a çıkana kadar Mekke'de kaldığı üç
gün boyunca namazlarını kısaltarak kılmıştır. Mekke'ye vardığı günü de
yolculukla geçirdiği için saymamıştır. Mina'ya çıktığı gün olduğu için Terviye
gününü de saymamıştır. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yolculuklarında
namazları kısaltarak kıldığı bölgede üç günden fazla kalmadığı için yolcu olan
kişi de bir bölgede üç günden daha fazla kalmayı düşünmüyorsa namazlarını
kısaltarak kılabilir."(--- Şafii, el-Ümm (1/186).
6121- Beyhaki der ki:
"Enes b. Malik'in zikrettiği, hac mevsiminde Mekke'de kaldıkları on gün
boyunca namazları ikişer rekat olarak kılmaları da bu şekilde açıklanmış
oluyor. Zira bir yerde dört gün boyunca ikamet etmiş değillerdir. Namazı
kısaltarak kıldıkları bu süreyi Mina, Arafat, Müzdelife, Muhassab, yine Mina,
Mekke ve tekrardan Mina gibi farklı yerlerde geçirmişlerdir."
6122- Şafii der ki: Kişi
bir bölgeye gelip de üç günden daha fazla kalmayı düşünmüyorsa, ancak oradan
ayrılmayı düşünürken herhangi bir aksilik veya hastalık yüzünden ayrılamazsa
kaldığı süre boyunca namazlarını kısaltarak kılar. Ancak bölgede dört günden
fazla kalması durumunda namazları tam kılması benim için daha iyidir. Dört
günden fazla kalıp da namazları tam kılmazsa dördüncü günden sonra kısaltarak
kıldığı namazları sonradan tam kılarak iade eder. Savaş öncesi olsun başka bir
şeyolsun kişinin bir bölgede kalması gereken süreyi aşması durumunda benim
yanımda aynı şey geçerlidir. Savaşta olduğu gibi korku ortamında namazlarını
kısaltarak kılan kişi için kıldığı bu namazı sonradan iade etmesi gerekmez. Ben
ise bu konuda zikrettiğim uygulamayı tercih ediyorum.(--- Şafii, el-Ümm
(1/186).
6123- Ancak kişi bir
bölgede savaş için veya savaş beklentisi için bulunuyorsa kaldığı süre boyunca
namazlarını kısaltarak kılar. Zira Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Mekke'nin fethedildiği yıl Hevazin (Huneyn) savaşı için kaldığı 17 veya 18 gün
boyunca namazları kısaltarak kılmıştır.(--- Şafii, el-Ümm (1/186).
6124- Şafii el-Emalide
şöyle der: "Bazen kişi bir bölgeye gittiği zaman kendisi için gittiği işi
bir veya iki günde bitireceğini düşünür. Ancak düşündüğü gibi gitmez ve orada
kalması uzayıp gider. Kişi kalmaya niyetlenmedikçe fetihte Resulullah'ın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Mekke'de kaldığı gün sayısını aşmadıktan sonra bölgede
durduğu sürece namazlarını kısaltarak kılar."
6125- Beyhaki der ki: 18
gün kalmaları konusundaki rivayet daha önce Şafii kanalıyla İmran b. Husayn'dan
rivayet edilmişti.
6126- 17 gün kalmaları
konusundaki rivayete gelince İbn Abbas şöyle der: "Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Mekke'de kaldığı 17 gün boyunca namazları kısaltarak
kıldı."(--- Buhari, salat (1080).
.
6127- İbn Abbas der ki:
"Kişi bir yerde 17 gün kalırsa namazları kısaltarak kılar. Daha fazla
kalırsa da namazları tam kılar."
6128- Abdurrahman b.
el-Esfehani de bunu İkrime'den rivayet ederken "17 gün" lafzını
kullanır.
6129- Abbad b. MansOr
ise bunu İkrime'den rivayet ederken "19 gün" lafzını kullanır.
6130- Ebu Avane, İbn
Şihab, Ebu Muaviye bunu Asım el-Ahvel kanalıyla İkrime'den rivayet ederken
değişik rakamlar zikretmişlerdir. Kimi 19, kimi 17 gün demiştir. Ancak çoğu 19
gün demiştir.
6131-6132- İmam olan
Abdullah b. el-Mübarek ise bunu Asım'dan rivayet ederken: "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mekke'de kaldığı 19 gün boyunca namazları ikişer
rekat olarak kıldı" demiştir.
6133- İbn Abbas der ki:
"Biz de bir yerde 19 gün kalacaksak namazları ikişer rekat olarak kılarız.
Daha fazla kalırsak da tam kılarız."
6134- Buhari, Sahih'de
Abdan'dan; yine İbn Şihab kanalıyla Asım'dan; yine Ebu Muaviye kanalıyla Asım
ve Husayn'dan "19 gün" lafzıyla rivayet etmiştir.
6135- Bu konuda gelen
iki rivayetin de doğru olduğunu düşünebiliriz. Zira kalınan sürenin 17 gün
olduğunu söyleyenler Mekke'ye girilen gün ile Mekke'den çıkılan günü
saymamışlardır.
6136- Kalınan sürenin 19
gün olduğunu söyleyenler ise giriş ile çıkış günlerini de saymışlardır. Bunun
18 gün olduğunu söyleyenler ise giriş veya çıkış günlerinden birini
saymamışlardır.
6137- Muhammed b. İshak
b. Yesarm Zühri'den, onun da Ubeydullah b.
Abdillah'tan
bildirdiğine göre İbn Abbas: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Mekke'nin fethinde Mekke'de kaldığı 15 gün boyunca namazları kısaltarak
kıldı" demiştir. Muhammed b. İshak'ın öğrencilerinden bazıları da hadisi
Zühri'den bu şekilde rivayet etmişlerdir.
6138- Hasan b. er-Rabi'
ise Abdullah b. İdrıs kanalıyla Muhammed b. İshak'tan bunu Muhammed b.
Müslim'in yani Zühri'nin kendi sözü olarak rivayet etmiştir.
6139- Abde b. Süleyman,
Ahmed b. Halid ed-Duhni ve Seleme b. el-Fadl da bunu İbn İshak'tan rivayet
ederlerken İbn Abbas', zikretmemişlerdir.
6140- Cabir b. Abdillah
bildiriyor: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) TEbuk'te kaldığı 20
gün boyunca namazları kısaltarak kıldı."(--- Ebu Davud, salat (1235),
Abdurrezzak, Musannef( 4335) ve Ahmed, Müsned (3/105).
6141- Cabir'in bu
rivayeti mahfUz değildir.
6142- Ali b. el-Mübarek
ve başkası ise bunu Yahya'dan mürselolarak rivayet etmiş ve Cabir'i
zikretmemiştir.
6143- Ebu'z-Zübeyr ise
Cabir'den rivayet ederken: "On küsur gün" lafzını kullanmıştır.
6144- Hasan b. Umare'nin
Hakem kanalıyla Mücahid'den bildirdiğine göre İbn Abbas: "Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Hayber'de kaldığı 40 gün boyunca namazları kısaltarak
kıldı" dedi.
Sahih değildir. Hasan b.
Umare bunu rivayette tek kalmıştır ve metruk biridir.
6145- İbn Ömerin:
"Bir yerde 12 gün boyunca durmak zorunda kalsam dahi orada devamlı olarak
kalmayı düşünmedikten sonra yolcu namazı kılarım" dediği sahihtir.
6146- Beyhaki der ki:
BuvayU'nin kitabında kişinin bir bölgede savaş çıkma ihtimaline karşı kalması
konusunda Şafii'nin şöyle dediği geçmektedir: "Kalma niyeti taşımadan dört
günden fazla kalsa dahi namazları tam kılmasının gerekmediğini söylemiştik.
Zira İbn Ömer ve Sa'd'ın bildirdiğine göre bir ay boyunca kaldıkları bölgede
namazları kısaltarak kılmışlardır. Namazı böyle kılmalarının sebebi de bölgede
kalma niyetlerinin olmamasıydı."
6147- Misver b. Mahreme
der ki: "Sa'd b. Ebi Vakkas ile birlikte Şam'ın kasabalarından birinde
kırk gün kaldık. Biz namazları dört rekat olarak kılarken, Sa'd ikişer rekat
olarak kılardı."
6148- İbn Ömer der ki:
"çıktığımız bir savaşta kar yolları kapattığı için Azerbaycan'da altı ay
boyunca kaldık. Orada kaIdığımız süre zarfında namazları ikişer rekat olarak
kılıyorduk."(--- Abdurrezzak, Musannef (2/233) ve Beyhaki,
es-Sünenü'l-kübra (3/ lS2).
6149- Beyhaki der ki:
Bize rivayet edildiğine göre Enes b. Malik, Şam'da Abdulmelik b. Mervan'ın
yanında iki ay kalmış, bu süre zarfında yolcu namazı kılmıştır.
6150- Yine rivayet
edildiğine göre Hasan: "Abdurrahman b. Semure'nin yanında geçirdiğimiz iki
ay boyunca namazları kısaltarak kıldık" demiştir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: