|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
NAMAZ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Ezanın Ortaya Çıkış
Hikayesi
2477- Ebu Abdullah
eş-Şafii: "Ezan: ''Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu
Ekber'' şeklindedir diyerek ezanı nağmeli bir şekilde okudu. Sonra da: "İşte
bu, Ebu Mahzure'nin ezanıdır" dedi.
2478- Cerır b.
Abdilmelik b. Ebu Mahzure'nin, babası Ebu Mahzure'den bildirdiğine göre Allah
Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ezanı kendisine şöyle öğretmiştir:
"Allahu Ekber, Allahu Ekber! Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la
ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah! Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la
ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah!
Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah, Hayya ale'l-felah!
Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah! " (--- Tahrid bir sonraki
hadiste yapılacaktır.
2479-2480- Muhammed b.
Abdilmelik, babası kanalıyla dedesinden bildiriyor: Resulullah'a (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Ey Allah'ın Resulü! Bana ezanın nasıl okunduğunu
öğret" dedim. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) saçımın ön
tarafını okşadı ve ezanı nağmeli bir şekilde okudu. Ancak: "Şahadetle
birinci defada sesini alçaltır ve ikinci defada yükseltirsin" buyurdu.
Sonra: "Şayet sabah namazı için okuyacaksan: ''es-salatu hayrun
mine'n-nevm, es-salatu hayrun mine'n-nevm, Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe
illallah'' dersin" buyurdu. (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-Kübra (1/394) ile
es-Sünenü's-suğra (1/121), Ebu Davud, salat (500) ve Nesai, salat (2/7).
2481- Ömer b. Hafs b.
Said'inı babasından bildirdiğine göre Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) müezzini Bilal b. Rebah şöyle ezan okurdu: "Allahu Ekber, Allahu
Ekber! Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la
ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden
Resulullah! Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah, Hayya
ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!"
2482- Kamet getirdiği
zaman ezanda olduğu gibi sözleri ikişer defa değil de birer defa söylerdi. (---
Buhari, salat (603) ve Müslim, salat (1/286).
2483- Ammar b. Sa'd,
babası Karaz'ın şöyle dediğini işitmiştir: "Bu ezan ve kamet Bilal'in
ezanı ve kametidir. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona bu şekilde
okumasını emretmişti." Sonra ezan ve kameti Şafii'nin rivayet ettiği
şekilde okudu. Ancak ilkinde olduğu gibi sonunda (kamette) sözleri tekrar
etmedi. (--- Beyhaki, es-Sünenü'I-Kübra (1/394) ile es-Sünenü's-suğra (1/122).
2484- Şafii'nin
kendisinden rivayette bulunduğu kişi sanırım İbrahım b.
Muhammed b. Ebi
Yahya'dır. Ömer b. Hafs b. Sa'd, Ömer b. Hafs b. Ömer b. Sa'd'ın kendisidir. Ancak
onu dedesine nispet etmiştir. Sonra mürselolarak rivayet edip isnadında Ammar
b. Sa'd'ı zikretmemiştir. Kamette sözleri birer defa söylemek te İbrahım b.
Muhammed kanalıyla rivayet edilmiştir. Doğrusunu da Allah bilir.
2485- Şafii der ki: Ebu
Mahzure'nin ailesi ezana başlarken: "Allahu Ekber, Allahu Ekber!"
sözlerini fazladan söylemektedir. Kamette de: "Kad kameti'ssalat"
sözünü iki defa söylemektedir. Onların (ezanda ve kamette) bu şekilde ard arda
dörder defa söyleyerek okuduklarına yetiştim.
2486- Amr b. DInar der
ki: ibnu'z-Zübeyr'in hilafeti zamanında Sa'd elKaraz'ın ezan okuduğunu, ezanda
iki defa: "Eşhedu en la ilahe illallah" dediğini, iki defa da:
"Eşhedu enne Muhammeden Resulullah" dediğini, sonra yine iki defa: "Eşhedu
en la ilahe illallah" dediğini ve iki defa: "Eşhedu enne Muhammeden
Resulullah" dediğini işittim.
2487- Sonra Şafii
el-Kadım'de ibn Cüreyc'in hadisini zikretti. El-Cedıd'de de dayandığı hadis
budur.
2488- Abdullah b.
Muhayriz -ki bu kişi, yetim biriydi ve kendisini Şam'a gönderene kadar Ebu
Mahzura'nın himayesinde yetişmişti- şöyle dedi: Ebu Mahzura'ya:
"Amcacığım! Şam'a gidiyorum. Belki orada senin ezanını bana sorarlar. Bana
ezanını anlat" dediğimde, Ebu Mahzura: "Olur" dedi ve şöyle
devam etti: "Bir grupla birlikte yola çıktık. Huneyn'e giden yolun bir
yerine ulaştığımızda Huneyn'den dönen Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) ile karşılaştık. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) müezzini
yanında ezan okumaya başladı. Biz biraz da uzakta olduğumuz için müezzinin
sesini istihza ile taklit ediyorduk. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
sesimizi işitince bizi yanına çağırttı. Gelip önünde durduk. Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "İçinizden sesi en yüksek çıkan
kimdi?" diye sorunca, oradakilerin tümü beni gösterdi ki doğruyu
söylemişlerdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onları gönderip beni
yanında tuttu.
Bana: "Kalkıp ezan
oku!" buyurunca kalktım. O sırada en nefret ettiğim kişi Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) idi. En nefret ettiğim şey de benden istediği
ezan okumam idi. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) önünde ezan okumak
üzere kalktığımda Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ezanı nasıl okumam
gerektiğini bizzat kendisi şu şekilde söylemeye başladı ve: "Şöyle:
''Allahu Ekber. Allahu Ekber! Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe
illallah, Eşhedu en la il8he illallah! Eşhedu enne Muhammeden ResUZullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah!'' de" buyurdu. Sonra şöyle buyurdu:
"Bir daha başa dön ve sesini uzatarak ''Eşhedu en la ilahe illallah,
Eşhedu en la ilahe illallah. Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne
Muhammeden Resulullah. Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah,
Hayya ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!'' de."
Ezanı bitirdikten sonra
beni yanına çağırdı ve içinde gümüş bulunan bir kese verdi. Sonra elini saçımın
ön tarafına koyup iki defa okşadı. Sonra elini göğsüme, oradan da göbeğime
kadar getirdi. Bunu yaptıktan sonra da bana: ''Yüce Allah sana bereketler
versin" buyurdu. Ona: "Ey Allah'ın Resulü! Beni Mekke'de ezan
okumakla görevlendir" dediğimde, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Bu görevi sana verdim" buyurdu. O sırada Resulullah'a
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) karşı olan tüm nefretim gidip yerini sevgiye
bıraktı. Daha sonra Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mekke valisi
olan Attab b. Esıd'e geldim ve Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ezanı okuma konusundaki emrini ona bildirdim."
2489-2490- İbn Cüreyc
der ki: "Ebu Mahzure'nin ailesinden yetiştiğim kişiler de bana İbn
Muhayrız'in aktardığının aynısını anlattılar."
Haccac b. Muhammed, Ebu
Asım ve Ravh b. Ubade bunu İbn Cüreyc kanalıyla rivayet etmişlerdir. Ebu Davud,
Sünen'de rivayet etmiştir. (--- Ebu Davud, salat (SOl), Nesai (2/7, 8), Ahmed,
Müsned (3/408), Şafii, Müsned (1/57) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-Kübra (1/393).
2491- Şafii der ki:
"İbrahım b. Abdilazız b. Abdilmelik b. Ebi Mahzure'nin, İbn Muhayriz'in
anlattığı gibi ezan okuduğu zamana yetiştim."
2492- Şafii der ki: Ebu
Mahzure, Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mana olarak İbn
Cüreyc'in anlattığı yönde rivayette bulunmuştur.
2493- Şafii der ki:
Onun: "Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu
enne Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah! Kad
kameti's-salatu Kad kameti's-salat! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe
illallah!" diyerek kamet getirdiğini işittim. (--- Şafii, el-Ümm (1/8S).
2494- Beyhaki der ki:
ŞafiI: "Sanırım ezanı anlattığı gibi kameti anlattığını işittim"
dedi.
2495- Beyhaki der ki:
"Mekhul eş-Şamı, İbn Muhayriz'den ezanın sünnetini rivayet ederken
Abdulazız b. Abdilmelik'e mutabaat etmiştir."
2496- Müslim b.
el-Haccac, Sahih'de aynı kanalla rivayet etmiştir. (--- Müslim, Sahih (1/286).
2497- Ebu Mahzure der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana ezanı şöyle öğretti:
"Önce: ''Allahu Ekber, Allahu Ekber! Allahu Ekber, Allahu Ekber: Eşhedu en
la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah!'' dersin. Sonra bir daha iki defa: ''Eşhedu
en la ilahe illallah'' dersin. İki defa da: ''Eşhedu enne Muhammeden
Resulullah!'' dersin. Sonra da: ''Hayya ale's-salat. Hayya ale's-salat! Hayya
ale'l-felah, Hayya ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe
illallah!'' dersin."
Müslim, Sahih'de İshak
b. İbrahım'den rivayet etmiştir. (--- Müslim, sifatu'l-ezan (1/286).
2498- Beyhaki der ki:
"Hişam ed-Destuvai bunu kametin dışında sadece teşehhüdleri tekrar ederek
Amir el-Ahvel kanalıyla bu şekilde rivayet etmiştir."
2499- Hemmam b. Yahya
bunu Amir el-Ahvel kanalıyla kametin dışında sadece teşehhüdleri tekrar ederek
rivayet etmiştir. Ancak kamet konusundaki lafzında ihtilaf edilmiş ve (Ebu
Mahzure'nin): "Kametin sözleri ikişer defadır" dediği rivayet
edilmiştir.
2500- Yine rivayet
edilene göre: "Kametin sözleri aynıdır (ezanın sözleri gibi ikişer defa
söylenir)" demiştir.
2501- Kametin ikişer
defa söylendiğinin açıklaması olarak Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) kendisine ezanı on dokuz, kameti ise on yedi kelime olarak öğrettiği
rivayet edilmektedir.
2502- Ebu MahzOra ve
çocuklarının ezanın sözlerini tekrar ederek, kametin sözlerini ise birer defa
söyleyerek okuması, kametin sözlerinin ikişer defa söylenmesiyle ilgili
rivayetlerin zayıf olduğunu veya daha sonradan kametin bu şekilde uygulandığını
düşündürmektedir.
2503- Bu sebeple veya
başka bir şeyden dolayı Müslim b. el-Haccac, Hemmam'ın, Amir kanalıyla olan
rivayetini terk etmiş ve kendisinde kametin zikredilmediği Hişam'ın, Amir
kanalıyla olan rivayetini almıştır. Doğrusunu da Allah bilir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: