|
MÜSNED-İ HANBEL |
MECLİS ADABI, EDEB VE HİKMETLER |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
13- İyiliği Emretme ve
Kötülükten Alıkoymeyı Terketmenin Vebali
1. Hz. Ebu Bekr
23352- Kays (b. Ebi Hazım) bildiriyor: Hz. Ebu Bekr bir konuşma
yapmak üzere kalktı. Allah'a hamdu senada bulunduktan sonra şöyle dedi:
"Ey insanlar! ''Ey iman edenler! Siz kendinizi düzeltin. Siz doğru yolda
olursanız, yoldan sapan kimse size zarar veremez. Hepinizin dönüşü Allah'adır.
O zaman Allah, size yaptıklarınızı haber verecektir'' [Maide 105] ayetini hepiniz
okuyorsunuz, ancak yanlış yorumluyorsunuz. ResululIah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''İnsanlar gördükleri kötülüğe engel olmadıkları zaman tümünü
kapsayacak azaba maruz kalmaları uzak değildir'' buyurduğunu işittim."
Yine Ebu Bekr'in: "Ey insanlar! Yalandan sakının! Zira yalan, imanın
zıddıdır" dediğini işittim.
[Sahih]
Diğer tahric: Ebu Davud
(4338), İbn Mace (4005), Tirmizi (2168, 3057) ve Nesai, es-Sünenu'l-kübra'da
(11092) rivayet ettiler.
2. İbn Mes'ud
23353- Abdullah (b. Mes'ud) der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) şöyle buyurdu: ''İsrailoğulları günahlara daldıkları zaman tilimIeri
bundan onları alıkoymak istedi, ancak onları dinlemediler. Sonrasında tilimIeri
onlarla birlikte aynı meclislerde oturduları aynı çarşılarda bulundular ve aynı
sofrada yiyip içtiler. Sonunda Allah tümünün kalplerini bir kıldı. Hakka karşı
isyanları ve haddi aşmalarından dolayı da Hz. Davud ve İsa b. Meryem'in diliyle
Allah onları lanetledi. '' Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunları
söylerken bir yere yaslanıp oturmuştu. Daha sonra doğrulup oturdu ve:
"Canım elinde olana yemin olsun ki, böylesi kişileri doğru yola
getirmedikçe siz de kurtuluşa eremezsiniz!" buyurdu.
[Hasen]
Diğer tahric: Tirmizi
(3048), Ebu Davud (4336) ve İbn Mace (4006) rivayet ettiler.
3. Cerir
23354 (1) Münzir b. Cerir'in, babasından bildirdiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Günah işleyen bir toplulukta onları bundan
alıkoyacak ve buna engelolacak birileri varken mani olmazsa Allah azabını
tümüne birden gönderir" veya: "Allah'ın azabına tümü maruz
kalır" buyurmuştur.
[Hasen]
Diğer tahric: Bu kanalla
Taberani, el-Mu'cemu'l-kebir'de (2379) rivayet etti.
23355 (2)- Münzir b. Cerir'in,
babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Bir topluluk, içlerinde günah işleyenleri bundan alıkoyma
imkan ve güçleri varken buna man i olmadıkları zaman Allah'ın azabına maruz
kalırlar. ''
[Hasen]
23356 (3)- Ubeydullah b.
Cerir'in, babasından bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''Bir topluluk, içlerinde günah işleyenlerden sayıca çok ve daha
güçlü olmalarına rağmen buna engel olmuyorlarsa Allah'ın azabına tümü maruz
kalır. ''
[Hasen]
Diğer tahric: Ebu.
Davud, melahim 4/122 (4339) ve İbn Mace 2/1329 (4009) rivaFıer.
23357 (4)- Ubeydullah b.
Cerir'in, babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurmuştur: ''Bir topluluk, içlerinde günah işleyenleri bundan alıkoyma
imkan ve güçleri varken buna mani olmadıkları zaman Allah'ın azabına tümü maruz
kalır. ''
[Hasen]
23358 (5)- Münzir b.
Cerir, babasından bildiriyor: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu ... " Sonrasında ravi bir önceki hadisin aynısını aktarır.
23360 (2)'de tekrar
edecektir.
23359 (6)- Ubeydullah b.
Cerir, babasından bildiriyor: "Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu ... " Sonrasında ravi aynısını aktarır.
23360 (2)'de tekrar
edecektir.
23360 (7)- Ubeydullah b.
Cerır, babasından bildiriyor: "Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: ''Bir topluluk ... '' sonrasında ravi söz konusu hadisi aktarır.
23359 (6)'da tekrar
etmiştir.
23361 (8)- Ubeydullah b.
Cerır, babasından bildiriyor: "Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu ... " sonrasında ravi söz konusu hadisi aktarır.
[Hasen]
23357 (4)'te tekrar
etmiştir.
4. ümmü Seleme
23362 (1) Münzir es-Sevri bildiriyor: Hasan b. Muhammed bana:
"Ensar'dan bir kadın bana bir hadis rivayet etti. Ki şu an kadın henüz
hayattadır ve istersen yanına getirebilirim" deyince: "Hayır! Sen
bana hadisi rivayet et" karşılığını verdim. Bunun üzerine Hasan o kadından
naklen şöyle aktardı:
ünunü Seleme'nin
yanındaydım. Bir ara Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) içeriye girdi ve
öfkeli gibiydi. Gömleğimin koluyla ona karşı gizlendim. ümmü Seleme'yle
anlayamadığım bir şeyler konuştu. Daha sonra ümmü Seleme'ye: "Ey
müminlerin annesi! Sanırım Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
öfkelenmişti" dediğimde: "Evet! Ne dediğini işittin mi?"
karşılığını verdi. Ona: "Ne dedi?" diye sorduğumda da şöyle dedi:
''Kötülük yeryüzünde yayılır da insanlar bundan geri durmazlarsa Allah yeryüzüne
azabını gönderir'' buyurdu. Ona: "Ey Allah'ın Resulü! İçlerinde salih
kişiler olsa da mı?" diye sorduğumda: ''Evet! içlerinde salih kişiler olsa
da! Diğer insanların maruz kaldığına onlar da maruz kalır. Daha sonra ise Allah
bu salih kişileri mağfiret ve rıdvanına ulaştırır -veya- rıdvan ve mağfiretine
ulaştırır'' karşılığını verdi."
[Hasen]
23363 (2)- ümmü Seleme
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in:
''ümmetimin içinde
günahlar yayıldığı zaman Allah'ın azabı tümünü içine alır'' buyurduğunu
işittim. Ona: "Ey Allah'ın Resulü! O zaman içlerinde salih kişiler de
olacak mı?" diye sorduğumda: ''Olacak'' karşılığını verdi. "Onların
durumu ne olacak?" diye sorduğumda da: ''İnsanIarın maruz kaldığına onlar
da maruz kalacak, sonra Allah'ın mağfireti ile rıdvanına ulaşacaklar'' buyurdu.
[Sahih]
Heysemi (12145) der ki:
"Hadisi Ahmed b. Hanbel iki ayrı isnadla rivayet etmiş olup birinin
ravileri Sahih'in ravileridirler,"
23364 (3)- Münzir
es-Sevri bildiriyor: Hasan b. Muhammed b. Ali bana:
"Ensar'dan bir
kadın bana bir hadis rivayet etti. Ki şu an kadın henüz hayattadır ve arzu
edersen yanına getirebilirim" deyince; "Hayır! Sen bana hadisi
bildir" karşılığını verdim. Bunun üzerine Hasan o kadından naklen şöyle
anlattı: ümmü Seleme'nin yanındaydım. Bir ara Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) içeriye girdi ve öfkeli gibiydi. Gömleğimin koluyla ona karşı
gizlendim. ümmü Seleme'yle anlayamadığım bir şeyler konuştu. Daha sonra ümmü
Seleme'ye: "Ey müminlerin annesi! Sanırım Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) öfkelenmişti" dediğimde: "Evet! Ne dediğini duydun mu?"
karşılığını verdi. Ona: "Ne dedi?" diye sorduğumda ise şöyle dedi:
''Kötülük yeryüzünde yayılır da insanlar bundan geri durmazlarsa Allah
yeryüzüne azabını gönderir'' buyurdu. Ona: "Ey Allah'ın Resulü! İçlerinde
salih kişiler olsa da mı?" diye sorduğumda: ''Evet! içlerinde salih
kişiler olsa da! Diğer insanların maruz kaldığına onlar da maruz kalır. Daha
sonra ise Allah bu salih kişileri rahmet ile mağfiretine ulaştırır -veya-
rahmet ile mağfiretine ulaştırır" karşılığını verdi.
[Hasen]
23520 (1)'de tekrar
edecektir.
5. Hz. Aişe
23365- Hz. Aişe bildiriyor: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Kötülük yeryüzünde yayıldığı zamanı Allah tüm yeryüzüne azabını
gönderir" buyurdu. "Allah'a itaat eden kişiler varken mi?" diye
sorduğumda: ''Evet! Ancak bunlar da sonunda Allah'ın rahmetine ulaşırlarlı
karşılığını verdi.
[Zayıf]
Heysemi (12146) der ki:
"Bunu Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup ravileri arasında ismi
zikredilmeyen bir kadın vardır."
6. Abdullah b. Amr
23366 (1) Abdullalı b. Amr der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in: "ümmetimin zalime ''Sen zalim birisin!'' demekten çekindiğini
gördüğünüz zaman onlardan umut kesilmiş demektir" buyurduğunu işittim.
Yine: "ümmetimde yere geçirilme, başka suretlere çevrilme ve taşlanmalar
görülecektir" buyurdu.
[Hasen]
Diğer tahric: İbn Mace
(2/261) rivayet etti. Heysemi der ki: "Hadisi Ahmed b. Hanbel ve Bezzar
iki ayrı isnadla rivayet etmiş olup Bezzar Hı senetlerinden birinin ravileri, \
23367 (2)- Abdullah b.
Amr'ın bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "ümmetimin,
içlerinden zalim birine ''Sen zalim birisin!'' diyemediklerini gördüğün zaman
onlardan umut kesilmiş demektir" buyurmuştur.
[Hasen]
23368 (3)- Abdullah b.
Amr'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"ümmetimin zalime ''Sen zalim birisin!'' demekten çekindiğini gördüğün
zaman onlardan umut kesilmiş demektir" buyurmuştur.
[Hasen]
Diğer tahric: Hakim,
Müstedrek'te (4/96) rivayet etti. Heysemi (12606) der ki: "Bu
hadislillerlU ve mevkuf olarak Ahmed rivayet etmiştir. Her iki senedin ravileri
de Sahih ravileridir."
7. Abdullah b. Amr
23369 (1) Abdullah b. Amr'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Ailah, yeryüzünden salih olan kullarını
alıp geriye
Sahih'in ravileridirler.
Aynı şekilde Ahmed b. Hanbel'in ravileri de öyledir. Fakat asıl nüshada onunla
ilgili bir hata oluşmuş, bu yüzden onu zikretmedim." iyiliği tanımayıp
kötülüğü reddetmeyen işe yaramaz kişiler kalmadıkça kıyamet kopmaz.''
[Sahih]
Diğer tahric: Hakim,
Müstedrek'te (4/435) rivayet etti.
23370 (2)- Abdullah b.
Amr: "Allah, insanlar içinden salih olan kullarını alıp geriye iyiliği tanımayıp
kötülüğü reddetmeyen işe yaramaz kişiler kalmadıkça kıyamet kopmaz"
demiştir.
[Sahih]
8. İbn Abbas
23371- İbn Abbas'ın bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem):
''Büyüklerimize saygı
göstermeyenı küçüklerimize merhamet etmeyen ve iyiliği emredip kötülüğe engel
olmayan bizden değildir'' buyurmuştur.
[Sahih]
Diğer tahric: İbn Hibban
(458) rivayet etti. Heysemi (12611) der ki: "Hadisi Ahmed rivayet
etmiştir. Ayrıca Bezzar ve kısaltarak Taberani de rivayet etmişlerdir. Taberani
şu ilaveyle hadisi vermiştir: "Bizim hakkımızı tanımayan kimse de bizden
değildir." Bezzar'ın iki isnadından birinde Kays b. er-Rebi' vardır ki
Şu'be ile Sevri onu güvenilir görürken, bu ikisinden başkası zayıf görmüştür.
Kalan ravileri güvenilir ravilerdir. Ahmed'in isnadında da Leys b. Ebi Süleym
vardır ki müdellis bir ravidir."
9. Nu'man b. Beşir
23372 (1) Nu'man b. Beşir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Allah'ın sınırları üzerinde duran ile o
sınırların içine düşen kimselerin durumu, bir gemiyi paylaşmak için kura çeken
ve kimine geminin alt tarafı, kimine de üst tarafı düşen kimseler gibidir.
Geminin alt kısmında bulunanlar susadıkları zaman su almak için hep üst
taraftakilerin yanlarından geçerlerdi. Aşağıya taşırken de üstte bulunanların
üzerine dökülürdü. üst tarafta bulunanlar: ''Su için yukarı çıkıp bize eziyet
etmenize izin vermeyiz'' deyince, alttakiler: ''O zaman su için geminin alt
tarafında bir delik açarız'' karşılığını verdiler. Eğer üst taraftakiler
alttakilerin bunu yapmasına engelolurlarsa hep birlikte kurtulurlar. Ancak bunu
yapmalarına müsaade ederlerse hep birlikte boğulurlar.''
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari,
şirket (3/278) ve Tirmizi4/470 (2173, "hasen sahih") rivayet ettiler.
23373 (2)- Amir der ki:
Nu'man b. Beşir'in hutbe verirken kulaklarına doğru işaret ederek şöyle
dediğini işittim: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in şöyle
buyurduğunu işittim: "Allah'ın sınırları üzerinde duran ile o sınırların
içine düşen kimselerin durumu, bir gemiye binerken kimine geminin en kötü
tarafı olan alt tarafı, kimine de üst tarafı düşen kimseler gibidir. Geminin
alt kısmında bulunanlar susadıkları zaman su almak için hep üst taraftakilerin
yanlarından geçerlerdi. Aşağıya taşırken de üstte bulunanların üzerine
dökülürdü. Bunun üzerine aralarında: ''Geminin bize düşen bölümünde bir delik
açsak da üst taraftakileri artık rahatsız etmesek'' dediler. Eğer üst
taraftakiler alttakilerin bu istedikleri şeyi yapmalarına müsaade ederlerse
hepsi birden öleceklerdir. Fakat alttakilerin bunu yapmasına engelolurlarsa hep
birlikte kurtulurlar. ''
[Sahih]
23374 (3)- Nu'man b.
Beşir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
''Allah'ın sınırları üzerinde duran ile o sınırların içine düşen kimselerin
durumu şuna benzer ... '' Sonrasında ravi bir öncekinin aynısını aktarır.
[Sahih]
23375 (4)- Nu'man b.
Beşir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''Allah'ın sınırları üzerinde duran ile o sınırların içine düşen
kimselerin durumu şuna benzer ... '' Sonrasında ravi bir öncekinin aynısını
aktarır.
[Sahih]
23376 (5)- Nu'man b.
Beşir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Allah'ın sınırları üzerinde duran ile o sınırların içine
düşen kimselerin durumu, bir gemiye binerken kura çeken ve kimine geminin en
kötü tarafı olan alt tarafı, kimine de üst tarafı düşen kimseler gibidir. Geminin
alt kısmında bulunanlar susadıkları zaman su almak için hep üst taraftakilerin
yanlarından geçer onları rahatsız ederlerdi. Bunun üzerine aralarında:
''Geminin bize düşen bölümünde bir delik açsak da üst taraftakileri artık
rahatsız etmeseb dediler. Eğer üst taraftakiler alttakilerin bu istedikleri
şeyi yapmalarına müsaade ederlerse hepsi birden öleceklerdir. Fakat
alttakilerin bunu yapmasına engel olurlarsa da hep birlikte kurtulurlar.''
[Sahih]
23377 (6)- Nu'man b.
Beşir'in bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Allah'ın sınırlarına tecavüz eden ile bunların üzerinde
duran kimselerin durumu bir gemiye binen üç kişinin durumuna benzer. Bunlardan
birine geminin en kötü ve bakımsız kısmı olan alt tarafı düşmüştür. (Su almak
için) üst tarafa çıkıp inmesi diğerlerini rahatsız edince biri: ''Kaldığı
bölümde bir delik açsın'' dedi. Bir diğeri de: ''Hayır, açmasın'' karşılığını
verdi. Şayet onun delik açmasına engelolunursa hem kendisi, hem de diğerleri
kurtulur. Delik açmasına müsaade ederlerse de hem kendisi, hem de diğerleri
ölür. ''
[Sahih]
10. Enes b. Malik
23378- Enes b. Malik der ki: "Ey Allah'ın Resulü! İyiliği
emredip kötülükten alıkoymayı ne zaman bırakalım?" diye sorulunca, Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''İsrailoğullarının başına gelen şey sizin de başınıza
geldiği, yani zina yaşlılarınızda, mülk küçüklerinizde ve ilim en rezil
kişilerinizde olduğu zaman '' karşılığını verdi.
[Sahih]
Diğer tahric: İbn Mace
(4015), Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar'da (4/314) ve Ebu Nuaym, Hilye'de (5/185)
rivayet ettiler.
11. Adiy b. Amire
23379 (1) Mücahid der ki: Azatlılarımızdan birinin Adiy'den işittiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Allah bir
kesimin yaptıkları yüzünden geneli cezalandıracak değildir. Ancak bir toplum
bir kötülük yapıldığını görür ve ona engelolmaya güçleri yeterken engel
olmazsa, işte o zaman bir kesimin yaptıklarından dolayı geneli cezalandırır. ''
[Hasen]
Diğer tahric: Taberani,
M. el-Kebir'de 17/138 (343), İbnu'l-Mübarek, Zühd'de (s. 476, no. 1352) ve
Tahavi, Şerh Meani'l-Asar'da (1175) rivayet ettiler.
23380 (2)- Adiy b. Adiy
el-Kindi der ki: Azatlılarımızdan birinin dedemden bildirdiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Allah bir kesimin yaptıkları
yüzünden geneli cezalandıracak değildir ... '' Sonrasında ravi bir öncekinin
aynısını aktarır.
[Hasen]