|
MÜSNED-İ HANBEL |
EZAN VE KAMET |
4- Ezanın ilk Ortaya Çıkışı; Sabah Ezanında Tesvlb'in
Sebebi
1. İbn Ömer (r.a.)
3461 İbn Ömer der ki: Müslümanlar Medine'ye geldiklerinde namaz
için tahmine göre toplanır, bu konuda herhangi bir çağrıda bulunmazlardı. Bir
gün bu konuda aralarında konuştular. Bazıları:
"Hıristiyanlarda olduğu gibi çan çalalım" derken,
bazıları: "Onun yerine Yahudilerde olduğu gibi boru çalalım"
teklifini getirdiler. Ömer:
"Neden birini görevlendirip namaz için çağrıda
bulunmasın?" deyince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Ey
Bilal! Kalk ve namaz için ezan oku r buyurdu. [-Sahihtir-]
Diğer tahric: Buhari (2/65, 66), Müslim (1/112), Nesai
(1/102, 103), Tirmizi 1/169 (190) ve İbn Mace (1/124, 125) rivayet ettiler.
2. Abdullah b. Zeyd (r.a.)
3462 (1) Abdullah b.
Muhammed b. Zeyd, ezanı rüyasında gören amcası Abdullah b. Zeyd'den bildiriyor:
(Ezanı rüyamda gördükten sonra) Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
gelip bunu bildirdim. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Onu Bilal'e
öğret'' buyurunca, Bilal'e öğrettim, o da ezanı okudu. Kamet getirilmek
istendiği zaman da: "Ey Allah'ın Resulü! Onu rüyamda ben gördüm, kameti
ben getireyim" dedim. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kameti
sen getir.'' buyurdu. Bu şekilde kameti ben getirdim, ezanı da Bilal okudu.
3568 (1)'de tekrar edecektir.
3463 (2)- Said b. el-Müseyyeb, Abdullah b. Zeyd b. Abdirabbih'den
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namaza çağırma konusunda
çan çalma teklifini kabul etmişti. Hıristiyanların yaptığı bir şey olduğu
içinde istemeyerek bu teklifi kabul etmişti. Bunun kabul edildiği günün
gecesinde rüyamda bir adam geldi. Üzerinde iki yeşil giysi, elinde de bir çan
vardı. Ona: "Ey Allah'ın kulu! Bu çanı satar mısın?" dediğimde, adam:
"Bu çanla ne yapacaksın?" diye sordu. Ben: "Namaza toplanmak
için onu çalarız" deyince, adam: "Sana bundan daha hayırlı olan bir
şeyi söyleyeyim mi?" diye sordu. Ben: "Tabi ki söyle"
karşılığını verince, adam şöyle dedi: "Namaza toplanmak için şöyle dersin:
"Allahu Ekber, Allahu Ekber! Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la
ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya
ale'l-felah, Hayya ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe
illallah!"
Bunları dinledikten sonra adamdan fazla uzaklaşmadım ki adam
şöyle dedi: "Namaz için kamet getireceğin zaman da şöyle dersin:
"Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe
illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat! Hayya
ale'l-felah! Kad kameti's-salatu, Kad kameti's-salatu! Allahu Ekber, Allahu Ekber!
La ilahe illallah!"
Sabah olduğu zaman Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'e gelip gördüklerimi ona anlattım. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''İnşaailah gördüğün hak olan bir rüyadır.'' buyurdu ve ezan okunmasını
söyledi. Ezanı bu şekilde Ebu Bekr'in azatlısı Bilal okur, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i namaza çağırırdı. Bir defasında gelip O'nu
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i namaza çağırdı. Ona: "Nebi uyuyor"
denilince, Bilal en yüksek sesiyle: "es-Salatu hayrun mine'n-nevm!"
diye bağırdı." Said b. el-Müseyyeb der ki: "Bu şekilde bu cümle de
sabah namazına katılmış oldu." [Munkati' (Senedi Kopuk)]
3464 (4)- Abdullah b. Zeyd bildiriyor: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Müslümanları namaza çağırmak için çan çalınmasını
söyleyince o gece rüyamda elinde çan olan bir adam gördüm. Ona: "Ey
Allah'ın kulu! Bu çanı satar mısın?" dediğimde, adam: "Bu çanla ne
yapacaksın?" diye sordu. Ben: "Namaza toplanmak için onu
çalarız" deyince, adam: "Sana bundan daha hayırlı olan bir şeyi söyleyeyim
mi?" diye sordu. Ben:
"Tabi ki söyle" karşılığını verince, adam şöyle
dedi: "Namaza toplanmak için şöyle dersin: "Allahu Ekber, Allahu
Ekber! Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la
ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden
Resulullah! Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah, Hayya
ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!"
Sonra az bir uzaklaştı ve şöyle dedi: "Namaz için kamet
getireceğin zaman da şöyle dersin: "Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en
la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat! Hayya
ale'l-felah! Kad kameti's-salatu, Kad kameti's-salatu! Allahu Ekber, Allahu
Ekber! La ilahe illallah!" Sabah olduğu zaman Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e gelip gördüklerimi ona anlattım. Allah Resulü (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''İnşaallah gördüğün doğru olan bir rüyadır. Bilal ile
kalkın ve gördüklerini ona da aktar, bu şekilde ezanı okusun. Zira onun sesi
seninkinden daha gür.'' buyurdu. Bilal ile kalktım, ben söylüyor o da duyduğu
şekilde ezanı okuyordu. Ömer b. el-Hattab evindeyken ezanı duyunca giysisini
yerde sürüyerek ve: "Seni hakla gönderene yemin olsun ki ben de rüyamda
onun gördüğünü gördüm!" diyerek geldi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) ona: ''Allah'a hamdolsun '' buyurdu. [-Sahihtir-]
Diğer tahric: Ebu Davud 1/132 (499), İbn Mace, ezan 11232
(706) ve Darimi, salavat 1/286 (1187) rivayet ettiler.
3. Muaz b. Cebel (r.a.)
3465 (1) Muaz b. Cebel der
ki: Ensar'dan bir adam Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e geldi ve:
"Rüyamda semadan inen bir adam gördüm. Üzerinde yeşil iki hırka vardı.
Medine'deki bir duvarın dibine indi. Bana ezanı ikişerli olacak şekilde okudu.
Sonra az bir oturduktan sonra kameti ikişerli olacak şekilde okudu" dedi.
Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Çok güzel bir şey görmüşsün.
Gördüğünü Bilal'a da öğret'' buyurdu. Ömer: "Ben de aynı şeyi görmüştüm,
ama adam benden önce davranıp sana anlattı" dedi. [-Sahihtir-]
3466 (2)- Muaz b. Cebel bildiriyor: ... Müsıümanlar namaz
için birbirlerini çağırır öyle toplanırlardı. Hatta namaza toplanmak için çan
çaldılar veya çan çalacaklardı. Bir ara Ensar'dan Abdullah b. Zeyd adında bir
adam Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e geldi ve şöyle dedi:
"Ey Allah'ın Resulü! Bir rüya gördüm. Ancak şayet
uykuda olmadığımı söylesem yalan söylemiş olmam. Uyku ile uyanıklık
arasındayken üzerinden iki yeşil giysi olan bir adam gördüm. Bu adam kıbleye
doğru döndü ve: "Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe illaIlah,
Eşhedu en la ilahe illaIlah ... " şeklinde ikişer defa tekrar ederek bana
ezanı okudu. Sonra az bir süre bekledikten sonra kalkıp aynı şeyleri söyledi
ancak: "Kad kameti's-salatu, Kad kameti's-salatu!" lafzını
ekledi."
Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona:
''Bunları Bilal'a da öğret'' buyurdu. Bu şekilde ilk ezanı okuyan kişi Bilal
oldu. O sırada Ömer b. el-Hattab geldi ve: "Ey Allah'ın Resulü! O adama gelen
kişi rüyamda bana da geldi. Ancak o adam anlatmakta benden önce davrandı"
dedi.
Müsned'i tertip eden der ki: "Bu uzunca bir hadistir.
Tam metniyle "Ezanın Geçtiği Aşamalar" başlığı altında
geçecektir."