|
MÜSNED-İ HANBEL |
NAMAZ |
17- Bütün Namaz Vakitleri DİKKAT FARKLI RAVİ VE FARKLI HADİSLER
VAR
1. İbn Abbas (r.a.)
2960 (1) İbn Abbas der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: ''Cibril bana Kabelnin yanında imam oldu ve güneş zeval vaktini
geçtikten sonra öğle namazını kıldırdı. Gölge nalının tasması kadar olmuştu.
Her şeyin gölgesi kendi boyunun iki katı kadar olunca ikindi namazını kıldırdı.
Oruçlu orucunu açtığı zaman akşam namazını kıldırdı. şafak kaybolduğu zamanda
yatsı namazını kıldırdı. Oruçluya yemek içmek haram olduğu imsak vaktinde de
sabah namazını kıldırdı. Sonra her şeyin gölgesi kendi boyu kadar olduğunda
öğle namazını kıldırdı. Sonra her şeyin gölgesi kendi boyunun iki katı kadar
olunca ikindi namazını kıldırdı. Sonra oruçlu orucunu açtığı zaman akşam
namazını kıldırdı. Sonra gecenin ilk üçte biri geçtiği zaman yatsı namazını
kıldırdı. Sonra tan yeri ağarınca sabah namazını kıldırdı. Sonra da bana dönüp:
''Ey Muhammed! Senden önceki peygamberlerin namaz vakti budur. (Her) namaz
vakti işte böyle her iki vaktin arasındadm dedi. ''[-Sahihtir-]
Diğer tahric: Ebu Davud (1/150, 151) ve Tirmizi (1/140, 141,
"hasen sahih") rivayet ettiler.
2961 (2) Başka bir kanalla yukarıdaki hadisin aynısı rivayet
edilmiştir. Ancak burada; ikinci günün sabah namazında tan yerının ağarması
konusunda: "Ne dediğini bilmiyorum" dedi. Yatsı namazı hakkında
da: '' (Yatsı namazını) banaı gecenin
üçte biri geçince kıldırdılı dedi. [-Sahihtir-]
2962 (3) İbn Abbas der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: ''Cibril bana Kdbelnin yanında iki defa imam oldu. Sonra da bana
dönüp: ''Ey Muhammed! Senden önceki peygamberlerin namaz vakti budur'' dedi.
''Cibril, gölge nalının tasması kadar olduğu zaman öğle namazını kıldırdı.
Akşam namazını da oruçlunun orucunu açtığı zaman yani yemenin içmenin helal
olduğu zaman kıldırdı.
2. Ebu Said el-Hudri (r.a.)
2963 (1) Ebu Said el-Hudri der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: ''Cibril bana imam oldu ve öğle namazını güneş zeval
vaktini geçtiği zaman kıldırdı. Gölge bir boy olduğu zaman ikindi namazını
kıldırdı. Güneş batınca akşam namazını kıldırdı. şafak kaybolduğu zaman yatsı
namazını kıldırdı. Tan yerı ağardığı zaman da sabah namazını kıldırdı. İkinci
gün geldi ve her şeyin gölgesi kendi boyunca olduğu zaman öğle namazını
kıldırdı. Gölge uzunluğu iki boyolduğu zaman ikindi namazını kıldırdı. Güneş
batınca akşam namazını kıldırdı. şafak kaybolduğu zaman yatsı namazını
kıldırdı. Güneş çıkmaya yakın bir zamanda da sabah namazını kıldırdı. Sonra da:
''(Her) namaz vakti işte böyle her iki vakti n arasındadır'' dedi. [Hasen]
Diğer tahric: Buhari (4/137), Müslim 1/250 (502), Ebu Davud
1/107 (393) ve Tirmizi 1/279 (149, "hasen sahih") rivayet ettiler.
3. Cabir b. Abdillah (r.a.)
2964 (1) Cabir b. Abdillah el-Ensiri bildiriyor: Cibril, Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gelip: "Kalk namaz kıl!" dedi. Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) güneş zeval vaktini geçtiği zaman öğle namazını
kıldı. Sonra Cibril ikindi vakti geldi ve: "Kalk namaz kıl!" dedi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) her şeyin gölgesi kendi boyunca olduğu
zaman ikindi namazını kıldı. Sonra Cibril akşam vakti geldi ve: "Kalk
namaz kıl!" dedi. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) güneş battığı
zaman namaz kıldı. Sonra Cibril yatsı zamanı geldi ve: "Kalk namaz
kıl!" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şafak kaybolduğu
zaman namaz kıldı. Sonra Cibril tan ağarınca geldi ve: "Kalk namaz
kıl!" dedi. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) tanyeri ağarınca
-veya- parlayınca namaz kıldı. Ertesi gün bir daha öğle vakti geldi ve:
"Kalk namaz kıl!" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) her
şeyin gölgesi kendisi boyunca olduğu zaman öğle namazını kıldı. Sonra ikindi
vakti geldi ve: "Kalk namaz kıl" dedi. Allah Resulü (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) her şeyin gölgesi kendisinin iki katı olunca ikindi namazını
kıldı. Sonra akşam namazı için bir önceki gün gibi aynı zamanda geldi. Sonra
yatsı namazı için gecenin yarısı veya- üçte biri geçince geldi ve Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yatsı namazını kıldı. Sonra etraf aydınlanınca
geldi ve: "Kalk namaz kıl!" dedi. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) o vakitte sabah namazını kıldı. Sonra Cibril: "(Her) namaz vakti
işte böyle her iki vaktin arasındadır" dedi. [-Sahihtir-]
2965 (2) Cabir der ki: "Öğle, isminin oluştuğu vakittedir.
ikindi, canlı bir aydınlığın olduğu vakittedir. Akşam, isminin oluştuğu
vakittedir. Biz Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte akşam
namazı kılar ve bir mil uzaklıktaki evimize gelirdik ve hala bir ok atımlık
mesafeleri görürdük. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yatsı namazını ilk
vaktinde kılar, sabahı da isnıinin oluştuğu alaca karanlıkta yani gecenin
sonunda kılardı." [Hasen]
2966 (3) Cabir b. Abdullah der ki: Bir kişi Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e namaz vaktini sorunca, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Benimle birlikte kır buyurdu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) tan yeri ağardığı zaman sabah namazını kıldı. Sonra öğle namazını güneş
zeval vaktini geçtikten sonra kıldı. Sonra ikindi namazını gölge insanın kendi
boyunda olunca kıldı. Sonra güneş batınca akşam namazını kıldı. Sonra şafak
kaybolacağı zaman yatsı namazını kıldı. Sonra sabah namazını etraf aydınlanınca
kıldı. İkinci gün öğle namazını gölge insanın kendi boyunda olunca kıldı. Sonra
ikindi namazını gölge insanın boyunun iki misli olunca kıldı. Sonra akşam
namazını şafak kaybolmadan önce kıldı. Sonra da yatsı namazını kıldı. Kimisi:
"Gecenin üçte biri geçtikten sonra kıldı" dedi. Kimisi de:
"Gecenin yarısı geçtikten sonra kıldı" dedi. [-Sahihtir-]
2967 (4) Muhammed b. Amr b. el-Hasan b. Ali anlatıyor: Haccac(-ı
Zalim) Medine'ye geldi ve (namazları geç vakitte kılmasından dolayı namaz
vakitlerini) Cabir b. Abdillah'a sorduğumuzda şöyle dedi: "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) öğle namazını (zeval vaktinden sonra) sıcağın
şiddetli olduğu zamanda kılardı. İkindi namazını güneş parlak iken kılardı.
Akşam namaznı güneş battığı zaman kılardı. Yatsı namazını bazen erken, bazen de
geç kılardı. Cem aat in toplandığını gördüğü zaman erken kılardı. Cemaat
toplanmakta geciktiği zaman da namazı tehir ederdi. Sabah namazını da gecenin
sonunda alaca karanlıkta kılardı." [-Sahihtir-]
4. Abdullah b. Amr (r.a.)
2968 (1) Abdullah b. Amr bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: ''Öğle vakti güneşin zeval vaktini geçtiği yani kişinin
kendi gölgesinin boyunda olduğu zamandan ikindi vaktinin girmesine kadardır.
İkindi vakti güneşin sararmaya başladığı zamana kadardır. Akşam namazı vakti
şafak kaybolana kadardır. Yatsı namazı gece yarısma kadardır. Sabah namazı
vakti tan yerinin ağarmasından güneşin doğmasına kadardır. Güneş çıktığı zaman
artık namaz kılınmaz. Çünkü oı şeytan ın iki boynuzu arasında çıkar. ''
[-Sahihtir-]
Diğer tahric: Müslim (1/170), Ebu Davud 1/396 (154) ve Nesai
(1/90, 91) rivayet ettiler.
2969 (2) Ebu Eyyub el-Ezdi bildiriyor: Abdullah b. Amr bu hadisi
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e dayandırmadan iki defa anlattı. Ona
üçüncü defa sorduğumda şöyle dedi: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: ''Öğle vaktinin sonu, ikindi vaktinin girmesidir. İkindi
vaktinin sonu, güneşin sararmasıdır. Akşam vaktinin sonu, şafağın
kaybolmasıdır. Yatsı vaktinin sonu, gece yarısma kadardır. Sabah vaktinin sonu
daı güneşin doğmasıdır.'' [-Sahihtir-]
Diğer tahric: Tayalisı (2249) rivayet etti.
2970 (3) Abdullah b. Amr der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: ''Öğle namazının ilk vakti, güneşin zeval vaktini
geçmesi yani kişinin gölgesinin kendi boyunda olduğu zamandır. Sonu ise ikindi
vaktinin girmesidir. İkindi vaktinin sonu, güneşin sararmasıdır. Akşam vaktinin
sonu, şafağın kaybolmasıdır. Yatsı vaktinin sonu, gece yarısına kadardır. Sabah
namzının ilk vaktiı tan yerinin ağarmasıi sonu da güneş doğmasıdır. Güneş
çıktığı zaman artık namaz kılınmaz. Çünkü oı şeytanın iki boynuzu arasında
çıkar veya şeytanın iki boynuzu ile birlikte çıkar.'' [-Sahihtir-]
5. Ebu Hureyre (r.a.)
2971 (1) Ebu Hureyre der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: ''Her namazın vaktinin başlangıcı ve sonu vardır. Öğle namazının
ilk vakti güneşin zeval vaktini geçmesi sonu ise ikindi vaktinin girmesidir.
İkindi namazının ilk vakti, (bir şeyin gölgesinin kendi boyunun iki misli olma)
vaktinin girmesiı sonu iseı güneşin sararmasıdır. Akşamın ilk vakti güneşin
battığı zamandır, sonu daı şafağın kaybolmasıdır. Yatsının ilk vakti şafağın
kaybolduğu andır, sonu ise gece yarısıdır. Sabah namazının ilk vakti; tan
yerinin ağarması, sonu ise güneşin doğmasıdır.'' [-Sahihtir-]
Diğer tahric: Tirmizi 1/141, 142 (151), İbn Hazm, el-Muhalla
(3/168), Darakutni, Sünen (s. 97) ve Beyhaki, Sünen el-Kübra (1/375, 376)
rivayet ettiler.
6. Enes (r.a.)
2972 (1) Enes'in azatlısı der ki: Enes'e, Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem)'in namazını sorduğumda şu karşılığı verdi: "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) öğle namazını güneş zeval vaktini geçtiği zaman,
ikindi namazını, bu iki namazınız arasında, akşam namazını güneş batınca, yatsı
namazını şafak kaybolunca ve sabah namazını tanyeri ağarıp göz uzakları görmeye
başlayınca kılardı." [-Sahihtir-]
Diğer tahric: Müslim, mesacid 1/429 (614), Ebu Davud 1/107
(393), Nesai, 1/250 (502), İbn Mace 1/219 (667) ve Darimi 1/284 (1184) rivayet
ettiler.
2973 (2) Enes'in azatlısı -Şu'be bu kişiden övgüyle bahsetmiştirder
ki: Enes'e, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in namazını sorduğumda şu
karşılığı verdi: "Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) öğle namazını güneş
zeval vaktini geçtiği zaman, ikindi namazını, bu iki namazınız arasında, akşam
namazını güneş batınca, yatsı namazını şafak kaybolunca ve sabah namazını
tanyeri ağarıp göz uzakları görmeye başlayınca kılardı." [-Sahihtir-]
7. Ebu Berze
2974 (1) Ebu'l-Minhal anlatıyor: Babam ile birlikte Ebu Berze
el-Eslemi'nin yanına gittim. Babam ona: "Bize, Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in farz namazları nasıl kıldığını anlat" deyince, Ebu
Berze şöyle dedi: "İlk namaz, hedr dediğiniz namazını güneş zeval vaktini
geçince kılardı. İkindi namazını kıldıktan sonra bizden biri Medine'deki
konaklama yerine döndüğünde güneş hala canlı olurdu." Ravi: "Akşam
namazı hakkında ne dediğini unuttum" dedi. "Yatsı namazını geç
kılmayı severdi. Yatsıdan önce uyumaktan, yatsıdan sonra da konuşmaktan
hoşlanmazdı. Sabah namazı kılındıktan sonra bir kimse arkadaşını tanıyabilecek
kadar ortalık aydınlık olurdu. Sabah namazında altmış ile yüz ayet arası
okurdu." [-Sahihtir-]
2975 (2) Ebu'l-Minhal der ki: Babam bana: "Kalk Ebu Berze
el-Eslemi'nin yanına gidelim" dedi ve birlikte yanına gittik. Babam ona:
"Bize, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in farz namazları nasıl
kıldığını anlat" deyince, Ebu Berze şöyle dedi: "İlk namaz, hecir
dediğiniz namazını güneş zeval vaktini geçince kılardı. İkindi namazını
kıldıktan sonra bizden biri Medine'nin uzak bölgesinde konaklama yerine
döndüğünde güneş hala canlı olurdu." Ravi: "Akşam namazı hakkında ne
dediğini unuttum" dedi. "Ateme dediğiniz yatsı namazını geç kılmayı
severdi. Yatsıdan önce uyumaktan, yatsıdan sonra da konuşmaktan hoşlanmazdı.
Sabah namazı kılındıktan sonra bir kimse arkadaşını tanıyabilecek kadar ortalık
aydınlık olurdu. Sabah namazında altmış ile yüz ayet arası okurdu."
[-Sahihtir-]
2976 (3) Seyyar b. Seleme anlatıyor: Babamla birlikte Ebu Berze'nin
yanına girip Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in namaz vakitlerini
sorduk. Bunun üzerine Ebu Berze şöyle anlattı: "Öğle namazını güneş zeval
vaktini geçince kılardı. İkindi namazını kıldıktan sonra bizden biri Medine'nin
uzak bölgesinde konaklama yerine döndüğünde güneş hala canlı olurdu."
-Ravi der ki: Seyyar: "Akşam namazı hakkında ne dediğini unuttum"
dedi.- "Yatsı namazını gecenin üçte biri geçinceye kadar tehir etmekte bir
sakınca görmezdi. Yatsıdan önce uyumaktan, yatsıdan sonra da konuşmaktan hoşlanmazdı.
Sabah namazı kılındıktan sonra bir kimse arkadaşını tanıyabilecek kadar ortalık
aydınlık olurdu. Sabah namazında altmış ile yüz ayet arası okurdu." Ravi
der ki: Seyyar: "Bu ayetleri bir rekatta mı yoksa iki rekatta mı okurdu
bilmiyorum" dedi. [-Sahihtir-]
8. Ebu Mes'ud (r.a.)
2977 (1) Zühri der ki: Ömer b. Abdilaziz ile beraberdik. Bir
defasında ikindi namazını geciktirince, Urve b. ez-Zübeyr ona şöyle dedi: Bana,
Beşir b. Ebi Mes'ud el-Ensari'nin bildirdiğine göre Muğire b. Şu'be (ikindi)
namazını geciktirince Ebu Mes'ud ona şöyle dedi: "Ey Muğire! Vallahi
biliyorum ki Cibril (yere) indi ve namaz kıldı. Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) ve Müslümanlar kendisiyle namaz kıldı. Sonra tekrar indi ve namaz
kıldı. Yine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ve Müslümanlar kendisiyle
namaz kıldı..." diyerek beş vakit namazı saydı. Bunun üzerine Ömer:
"Ne dediğine bak, ey Urve! Yani namaz vakitlerini Cibril mi
belirledi?" dedi. Urve: "Beşir b. Ebi Mes'ud bana bu şekilde anlattı"
deyince, Ömer ölünceye kadar namaz vakitlerini alametleriyle öğrenmeye
(vaktinde kılmaya) devam etti. [-Sahihtir-]
Diğer tahric: Buhari, Pethu'l-Bari 2/1 (521), Müslim 1/425
(610), Ebu Da.vud 1/107 (394), Nesai, 1/245 (2460) ve İbn Mace 1/219 (668)
rivayet ettiler.
2978 (2) İbn Şihab ez-Zülıri bildiriyor: Ömer b. Abdilaziz bir gün
namazı geciktirdi. Urve b. ez-Zübeyr yanına girip, bir gün Muğire b. Şu'be'nin
Kufe'de iken namazı geciktirdiğini ve Ebu Mes'ud el-Ensari'nin yanına girip:
"Ne oluyor ey Muğire! Cibril'in inip namaz kıldığını ve Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in kendisiyle namaz kıldığını, sonra tekrar inip
namaz kıldığını ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yine kendisiyle
namaz kıldığını ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: ''Bununla
emrolundum'' buyurduğunu bilmiyor musun?" dediğini anlattı. Ömer: "Ne
dediğine bak, ey Urve! Yani namaz vakitlerini Cibril mi belirledi?"
deyince, Urve: "Beşir b. Ebi Mes'ud, babasından bu şekilde anlatırdı"
karşılığını verdi. [-Sahihtir-]
9. Ebu Musa (r.a.)
2979 (1) Ebu Bekr b. Ebi Musa, babasından bildiriyor: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e namaz vakitlerini soran bir kişi gelince ona
hiç cevap vermedi. Bilal'e kamet getirmesini emretti ve tan yeri ağarınca sabah
namazını kıldırdı. İnsanlar birbirini zor tanıyordu (yani alaca karanlıktı).
Sonra güneş zeval vaktini geçince Bilal'e kamet getirmesini emretti ve öğle
namazını kıldırdı. Orada içlerinde en bilgili olan biri: "Günün yarısı
oldu veya olmadı" dedi. Sonra ikindi namazı için Bilal'e kamet getirmesini
emretti ve ikindi namazını kıldırdı. Güneş henüz yüksekti. Güneş batınca akşam
namazı için kamet getirmesini emretti ve akşam namazını kıldırdı. şafak
kaybolunca yatsı namazı için kamet getirmesini emretti ve yatsı namazını kıldırdı.
Sonra sabah namazını geciktirdi ve namaz bitince biri: "Güneş çıktı veya
çıkmak üzere" dedi. Öğle namazını da ikindi vakti yaklaşıncaya kadar
geciktirdi. Sonra ikindi namazını geciktirdi ve namaz bittiğinde biri:
"Güneş kızıllaştı" dedi. Sonra akşam namazını şafak batmaya yakın
zamana kadar geciktirdi. Yatsı namazını da gecenin üçte biri geçinceye kadar
geciktirdi. Sonra soru soran adamı çağınp: ''(Her) namaz vaktı~ işte böyle her
iki vaktin arasındadır.'' buyurdu. [-Sahihtir-]
10. Bureyde
2980 (1) Süleyman b. Bureyde, babasından bildiriyor: Bir kişi Allah
Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gelip namaz vakitlerini sordu. Bunun
üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Şu iki gün bizimle birlikte
namaz kıl'' buyurdu. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) tan yeri
ağarınca Bilal'e ezan okumasını emretti. Ezan okuyunca kamet getirmesini
emretti ve sabah namazını kıldırdı. Sonra güneş zeval vaktini geçince ezan
okumasını emretti. Ezan okuyunca kamet getirmesini emretti ve öğle namazını kıldırdı.
Sonra güneş henüz yüksek iken ezan okumasını emretti. Ezan okuyunca kamet
getirmesini emretti ve ikindi namazını kıldırdı. Sonra güneş batınca kamet
getirmesini emretti ve akşam namazını kıldırdı. şafak kaybolunca kamet
getirmesini emretti ve yatsı namazını kıldırdı.
Ertesi gün, ortalık aydınlanmaya başlayınca kamet
getirmesini emretti ve sabah namazını kıldırdı. Hava serinleyince kamet
getirmesini emretti ve öğle namazını kıldırdı. Sonra hava iyice serinleyince ve
güneş bembeyaz iken kamet getirmesini emretti ve geciktirerek ikindi namazını
kıldırdı. Sonra şaf aktaki kızıllık kaybolmadan önce kamet getirmesini emretti
ve akşam namazını kıldırdı. Daha sonra gecenin üçte biri geçince kamet
getirmesini emretti ve yatsı namazını kıldırdı. Sonra: ''Namaz vakitlerini
soran kişi nerededir?'' diye sordu. Adam: "Ey Allah'ın Resulü!
Buradayım" deyince, Allah Resıdü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): '' (Her)
namaz vakti işte böyle her iki vaktin arasındadır'' buyurdu. [-Sahihtir-]