musannef

Abdurrezzak

Alışveriş

 

ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

Kadı'nın / Hakimin Taşıması Gereken Özellikler

 

15286- Ömer b. Abdilazız der ki: "Kişinin kadı olabilmesi için beş özelliği taşıması gerekir ve bu özelliklerden biri olmadığı zaman kadılığı eksik kalır. Bunlardan biri, hüküm vereceği konu hakkında daha önce verilen hükümleri bilmesidir. Diğeri çevresindeki alimlerle istişare içinde olmasıdır. Diğeri hırslı olmamasıdır. Diğeri hasımlara karşı yumuşak davranabilmesidir. Bir diğeri de kötülüklere karşı tahammül gösterebilmesidir."

 

 

15287- Ömer b. Abdilazız der ki: "Kişinin kadı olabilmesi için beş özelliği taşıması gerekir ve bu özelliklerden biri olmadığı zaman kadılığı eksik kalır. Bunlardan biri, hüküm vereceği konu hakkında daha önce verilen hükümleri bilmesidir. Diğeri görüş sahibi kişilerle istişare içinde olmasıdır. Diğeri hırsılı olmamasıdır. Diğeri hasımlara karşı yumuşak davranabilmesidir. Bir diğeri de kötülüklere karşı tahammül gösterebilmesidir.''

 

Tahric: Veki' (1/79) başka bir yolla, farklı kanallarla ve başka bir lafızla Beyhaki: (10/110, 11 7) rivayet ettiler.

 

 

 

15288- Ömer b. el-Hattab der ki: "Kişinin bu görevi üstlenip insanlar arasında hüküm verebilmesi için şu dört özelliği taşıması gerekir. Bunlardan biri, zayıf olmayacak şekilde yumuşak olmasıdır. Diğeri kişiyi azarlamadan sert olmasıdır. Diğeri cimri olmayacak şekilde tutumlu olmasıdır. Bir diğeri de haddi aşmayacak bir şekilde müsamahakar olmasıdır. Bunlardan biri yok olduğu zaman diğer üç özellik te yok olur."

 

Tahric: İbn Sa'd ve el-Carıb'de Ebu Ubeyd rivayet ettiler.

 

 

 

15289- Ömer b. el-Hattab der ki: "Allah'ın emri doğrultusunda, ancak rüşvet almayan, zarar vermeyen ve hırslı olmayan kişiler hüküm verebilir. Yine Allah'ın emri doğrultusunda, ancak taraf tutmadan (menfaat ümid edip zayıf düşmeden), sözünü açık söyleyip gizli bir şey bırakmayan kişiler hüküm verebilir. ''

 

Tahric: Veki' (1/70), "el-Umeri-Ömer" kanalıyla bu şekilde başka bir lafızla rivayet etti. İbn Asakir (3/2455) başka bir lafızla rivayet etti.

 

 

 

15290- Sicistan valisi Ebu Harlz der ki: Hz. Ömer, (valilik görevi verdiği) Ebu Musa el-Eş'ari'ye şöyle bir mektup yazdı: "Ticaretle uğraşma, kimseyi kötüleme, kimseye zarar verme, hüküm verirken rüşvet alma ve iki kişi arasında öfkeli olduğun zaman hüküm verme."

 

Tahric: İbn Asakir (3/2640) başka bir lafızla ve Veki' (2/190), Kinane oğullarından yaşlı biri kanalıyla Ömer' den rivayet ettiler.

 

 

 

Kadı'nın Meclisinde Adil Olması

 

15291- Hasan(-ı Basrı) der ki: Ali b. Ebi Talib'in yanına bir misafir geldi ve günlerce yanında kaldı. Bu kişi biri hakkında bir dava açınca, Hz. Ali: "Sen davacı mısın?" diye sordu. Adam: "Evet" cevabını verince, Hz. Ali: "O zaman buradan ayrıl ve git. Çünkü hasımların ikisi birden gelmemesi halinde hüküm vermekten men edildik" karşılığını verdi. 

 

Tahric: İbn Rahuye ve Kenz'de (3/2621) geçtiği üzere Beyhaki (10/137) rivayet ettiler.

 

 

 

15292- Abdurrezzak der ki: Süfyan: "Kadı'nın bütün heyeti adildir" dedi.

 

 

 

Vali Olarak Atanmayan Biri, iki Kişi Arasında Hüküm Verebilir mi? Böyle Birşey Nasıl Olur?

 

15293- İbn Sirin der ki: Hz. Ömer, Ebu Musa'ya: "Bana ulaşana göre sen vali olmadığın halde hüküm vermişsin" dedi. Ebu Musa: "Evet (doğrudur)" cevabını verince Hz. Ömer: "Bunun sorumluluğunu nimetlerinden faydalanan kişi yüklensin" karşılığını verdi. 

 

Tahric: Veki', Ahbtiru'l-Kudat'ta (1/83), Ahmed b. Mansur kanalıyla Abdurrezzak'tan rivayet etti.

 

 

 

15294- Asım bildiriyor: iki kişi davalaşmak için (kadı) Abıde'nin yanına geldi. Abıde (es-Selmanl): "Beni hakem olarak kabul ediyor musunuz?" diye sorunca. "Evet" dediler. Bunun üzerine Abıde aralarında hüküm kıldı. Süfyan: "Eğer iki kişi birini hakem olarak kabul ederse bu kişinin hadler (şeri cezalar) dışında aralarında hüküm kılması caizdir" dedi.

 

 

 

Kadı'nın Verdiği Hüküm Red Edilir mi? Veya Kadı Hükmünden Geri Dönebilir mi?

 

15295- İbn Mes'üd der ki: "Eğer sana mutlaka hüküm vermen gereken bir mesele geldiğinde Allah'ın Kitabında olduğu gibi hükmet. Eğer bundan aciz kalırsan Allah Resülü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sünneti ile hükmet. Bundan da aciz kalırsan salih kişilerin hükmettiği gibi hükmet. Bundan da aciz kalırsan kendi ictihadınla hükmet ve korkma. Eğer bundan da aciz kalırsan çekinmeden hükmetmekten vazgeç."

 

 

 

15296- Ömer b. el-Hattab: "Hükmü verin ve bunun sorumluluğunu bize bırakın" demiştir.

 

Tahric: Veki', Ahbaru'I-Kudat'ta (1/76), "A'meş-Kasım b. Abdirrahman'ın babası" kanalıyla; Darimı; İbn Cerir, Tezhib'inde ve Beyhakl (10/115) İbn Mes'ud kanalıyla aynısını rivayet ettiler.

 

 

 

15297- İbn Sirin der ki: (Kadı) Şureyh'in: "Benden önce hakkında hüküm verilmiş hiçbir davayı geri çevirmem" dediğini işittim.

 

 

 

15298- Sevri der ki: "Eğer kadı, Allah'ın Kitab'ına veya Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sünnetine veya hakkında ortak görüşe varılmış bir şeye muhalif düşecek bir şekilde hükmederse bir başka kadı bu hükmü reddeder. Eğer bu, insanların görüşü ise reddedilmez. Sorumluluğu da kadı yüklenir."

 

 

 

Muhammed (s.a.v.) Ashabının Verdikleri Hükümler; Ashab Hüküm Verirken Birbirlerine Danışır mıydı?

 

15299- Zühri der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vefat edinceye kadar, Hz.

Ebu Bekr ve Hz. Ömer (hilafetleri boyunca) hiç kadı tutmadılar. Ancak Hz. Ömer hilafetinin son zamanlarında bir kişiye (Hz. Ali'ye): "insanların davaları na benim yerime sen bak" dedi. 

 

Tahric: Ebu Davud, Merasil'inde (415) Abdurrezzak kanalıyla rivayet etti.

 

 

 

15300- Abdurrezzak der ki: "Başka birinden işittiğime göre Hz. Osman, Zeyd b. Sabit'i bir davada hüküm vermesi için kadı olarak göndermiştir."

 

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

 

Kadı'nın Yanında itirafta Bulunmak