musannef Abdurrezzak |
Alışveriş |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Kadı'nın / Hakimin
Taşıması Gereken Özellikler
15286- Ömer b. Abdilazız
der ki: "Kişinin kadı olabilmesi için beş özelliği taşıması gerekir ve bu özelliklerden
biri olmadığı zaman kadılığı eksik kalır. Bunlardan biri, hüküm vereceği konu
hakkında daha önce verilen hükümleri bilmesidir. Diğeri çevresindeki alimlerle
istişare içinde olmasıdır. Diğeri hırslı olmamasıdır. Diğeri hasımlara karşı
yumuşak davranabilmesidir. Bir diğeri de kötülüklere karşı tahammül
gösterebilmesidir."
15287- Ömer b. Abdilazız
der ki: "Kişinin kadı olabilmesi için beş özelliği taşıması gerekir ve bu
özelliklerden biri olmadığı zaman kadılığı eksik kalır. Bunlardan biri, hüküm
vereceği konu hakkında daha önce verilen hükümleri bilmesidir. Diğeri görüş
sahibi kişilerle istişare içinde olmasıdır. Diğeri hırsılı olmamasıdır. Diğeri
hasımlara karşı yumuşak davranabilmesidir. Bir diğeri de kötülüklere karşı
tahammül gösterebilmesidir.''
Tahric: Veki' (1/79)
başka bir yolla, farklı kanallarla ve başka bir lafızla Beyhaki: (10/110, 11 7)
rivayet ettiler.
15288- Ömer b. el-Hattab
der ki: "Kişinin bu görevi üstlenip insanlar arasında hüküm verebilmesi
için şu dört özelliği taşıması gerekir. Bunlardan biri, zayıf olmayacak şekilde
yumuşak olmasıdır. Diğeri kişiyi azarlamadan sert olmasıdır. Diğeri cimri
olmayacak şekilde tutumlu olmasıdır. Bir diğeri de haddi aşmayacak bir şekilde
müsamahakar olmasıdır. Bunlardan biri yok olduğu zaman diğer üç özellik te yok
olur."
Tahric: İbn Sa'd ve
el-Carıb'de Ebu Ubeyd rivayet ettiler.
15289- Ömer b. el-Hattab
der ki: "Allah'ın emri doğrultusunda, ancak rüşvet almayan, zarar vermeyen
ve hırslı olmayan kişiler hüküm verebilir. Yine Allah'ın emri doğrultusunda,
ancak taraf tutmadan (menfaat ümid edip zayıf düşmeden), sözünü açık söyleyip
gizli bir şey bırakmayan kişiler hüküm verebilir. ''
Tahric: Veki' (1/70),
"el-Umeri-Ömer" kanalıyla bu şekilde başka bir lafızla rivayet etti.
İbn Asakir (3/2455) başka bir lafızla rivayet etti.
15290- Sicistan valisi
Ebu Harlz der ki: Hz. Ömer, (valilik görevi verdiği) Ebu Musa el-Eş'ari'ye
şöyle bir mektup yazdı: "Ticaretle uğraşma, kimseyi kötüleme, kimseye
zarar verme, hüküm verirken rüşvet alma ve iki kişi arasında öfkeli olduğun
zaman hüküm verme."
Tahric: İbn Asakir
(3/2640) başka bir lafızla ve Veki' (2/190), Kinane oğullarından yaşlı biri
kanalıyla Ömer' den rivayet ettiler.
Kadı'nın Meclisinde Adil
Olması
15291- Hasan(-ı Basrı)
der ki: Ali b. Ebi Talib'in yanına bir misafir geldi ve günlerce yanında kaldı.
Bu kişi biri hakkında bir dava açınca, Hz. Ali: "Sen davacı mısın?"
diye sordu. Adam: "Evet" cevabını verince, Hz. Ali: "O zaman
buradan ayrıl ve git. Çünkü hasımların ikisi birden gelmemesi halinde hüküm
vermekten men edildik" karşılığını verdi.
Tahric: İbn Rahuye ve
Kenz'de (3/2621) geçtiği üzere Beyhaki (10/137) rivayet ettiler.
15292- Abdurrezzak der
ki: Süfyan: "Kadı'nın bütün heyeti adildir" dedi.
Vali Olarak Atanmayan
Biri, iki Kişi Arasında Hüküm Verebilir mi? Böyle Birşey Nasıl Olur?
15293- İbn Sirin der ki:
Hz. Ömer, Ebu Musa'ya: "Bana ulaşana göre sen vali olmadığın halde hüküm
vermişsin" dedi. Ebu Musa: "Evet (doğrudur)" cevabını verince
Hz. Ömer: "Bunun sorumluluğunu nimetlerinden faydalanan kişi
yüklensin" karşılığını verdi.
Tahric: Veki',
Ahbtiru'l-Kudat'ta (1/83), Ahmed b. Mansur kanalıyla Abdurrezzak'tan rivayet
etti.
15294- Asım bildiriyor: iki
kişi davalaşmak için (kadı) Abıde'nin yanına geldi. Abıde (es-Selmanl):
"Beni hakem olarak kabul ediyor musunuz?" diye sorunca.
"Evet" dediler. Bunun üzerine Abıde aralarında hüküm kıldı. Süfyan:
"Eğer iki kişi birini hakem olarak kabul ederse bu kişinin hadler (şeri
cezalar) dışında aralarında hüküm kılması caizdir" dedi.
Kadı'nın Verdiği Hüküm
Red Edilir mi? Veya Kadı Hükmünden Geri Dönebilir mi?
15295- İbn Mes'üd der
ki: "Eğer sana mutlaka hüküm vermen gereken bir mesele geldiğinde Allah'ın
Kitabında olduğu gibi hükmet. Eğer bundan aciz kalırsan Allah Resülü'nün
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) sünneti ile hükmet. Bundan da aciz kalırsan salih
kişilerin hükmettiği gibi hükmet. Bundan da aciz kalırsan kendi ictihadınla
hükmet ve korkma. Eğer bundan da aciz kalırsan çekinmeden hükmetmekten
vazgeç."
15296- Ömer b.
el-Hattab: "Hükmü verin ve bunun sorumluluğunu bize bırakın"
demiştir.
Tahric: Veki',
Ahbaru'I-Kudat'ta (1/76), "A'meş-Kasım b. Abdirrahman'ın babası"
kanalıyla; Darimı; İbn Cerir, Tezhib'inde ve Beyhakl (10/115) İbn Mes'ud
kanalıyla aynısını rivayet ettiler.
15297- İbn Sirin der ki:
(Kadı) Şureyh'in: "Benden önce hakkında hüküm verilmiş hiçbir davayı geri
çevirmem" dediğini işittim.
15298- Sevri der ki:
"Eğer kadı, Allah'ın Kitab'ına veya Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) sünnetine veya hakkında ortak görüşe varılmış bir şeye muhalif düşecek
bir şekilde hükmederse bir başka kadı bu hükmü reddeder. Eğer bu, insanların
görüşü ise reddedilmez. Sorumluluğu da kadı yüklenir."
Muhammed (s.a.v.)
Ashabının Verdikleri Hükümler; Ashab Hüküm Verirken Birbirlerine Danışır mıydı?
15299- Zühri der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vefat edinceye kadar, Hz.
Ebu Bekr ve Hz. Ömer (hilafetleri
boyunca) hiç kadı tutmadılar. Ancak Hz. Ömer hilafetinin son zamanlarında bir
kişiye (Hz. Ali'ye): "insanların davaları na benim yerime sen bak"
dedi.
Tahric: Ebu Davud,
Merasil'inde (415) Abdurrezzak kanalıyla rivayet etti.
15300- Abdurrezzak der
ki: "Başka birinden işittiğime göre Hz. Osman, Zeyd b. Sabit'i bir davada
hüküm vermesi için kadı olarak göndermiştir."
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Kadı'nın Yanında
itirafta Bulunmak