musannef Abdurrezzak |
Talak |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Bette (Tabiki) ve
Haliyye (Bağından kurtulma)
11171- İbn Cüreyc der
ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Hanımını dönüşsüz bir şekilde boşayan kişi
hakkında ne dersin?" diye sorduğumda şu karşılığı verdi: "Diniyle baş
başa bırakılır. Eğer bu talaktan üç talakı kasdetmişse üç talak sayılır. Bir
talakı kasdetmişse bir talak sayılır" cevabını verdi.
11172- Said b. Cübeyr:
"Talak-ı bette ile ("kesinlikle boşadım" diyerek yapılan talak)
boşayan kişinin niyeti, kaç talak olursa olsun bir talak sayılır"
demiştir.
11173- Süleyman b. Yesar
bildiriyor: "Tev' eme binti Umeyye talak-ı Bette ile boşanınca, Hz. Ömer
bunu bir talak saydı."
Tahric: Beyhaki (7/343),
İbn Uyeyne kanalıyla Amr b. Dinar' dan rivayet etti.
11174- Muhammed b. Abbad
b. Cafer bildiriyor: Ömer b. el-Hattab'a, hanımını talak-ı bette ile boşayanın
durumu sorulunca: "Talak-ı bette bir talak sayılır, hanımını geri
dönder" cevabını verdi.
11175- Muhammed b. Abbad
b. Cafer bildiriyor: Muttalib b. Hantab, Hz. Ömer'e gelip: "Hanımıma:
''Sen kesinlikle boşsun'' dedim" deyince, Ömer: "Neden böye
dedin?" diye sordu. Muttalib: "Kader" cevabını verince, Ömer:
"Ey Peygamber! Kadınları boşayacağınızda, onları, iddetlerini gözeterek
boşayın"[Talak, 1] ve "Kendilerine verilen öğüdü yerine getirmiş
olsalardı onlar için daha iyi ve daha sağlam olurdu"[Nisa, 66] ayetlerini
okuyup: "Talak-ı bette bir talak sayılır, hanımını geri döndür. Bu, bir
talak sayılır" dedi.
Tahric: Beyhaki (7/343),
İbn Uyeyne kanalıyla Amr' dan rivayet etti.
11176- ibrahim(-i Nehai)
bildiriyor: Hz. Ömer, haliyye (kişinin karısına:
"Serbestsin!"
demesi), beriyye (kişinin karısına: "Benden berisin!" demesi),
el-bette (kişinin karısına: "Sen kesinlikle boşsun!" demesi) ve bain
(kişinin karısına: "Boş oll" demesi) şeklinde gerçekleşen talakın bir
talak sayılacağını, kocanın bu şekilde boşadığı karısını döndürmeye hakkı
olduğunu söylemiştir. Hz. Ali ise: "Bunlar üç talak sayılır" demiştir.
Şureyh: "Bu durumda kişinin niyeti geçerlidir. Eğer üç talaka niyet
etmişse üç, bir talaka niyet etmişse bir talak sayılır" dedi. Süfyan ise:
"Bu durumdaki adam dinine havale edilip niyeti konusunda yemin etmesi
istenir" demiştir.
11177- Tavus:
"Talakta niyet konusunda kişi dinine havale edilmişse artık yemin etmesi
istenmez" dedi.
11178- Abdullah b. Ömer:
"Talak-ı bette, üç talak sayılır" demiştir.
11179- Ubeydullah b.
Abdillah b. Utbe bildiriyor: "Abdullah b. Amr b. Osman b. Affan, Hz.
Osman'ın hilafeti döneminda hanımını talak-ı bette ile boşayınca, Osman onları
birbirlerinden ayırdı." Zühri de talak-ı betteyi üç talak sayardı.
Tahric: Said b. Mansur
(3/1666), İbn Uyeyne kanalıyla başka bir lafızla rivayet etti.
11180- Hişam b. Urve'nin
bildirdiğine göre babası der ki: "Kişinin, hanımını talak-ı bette ile
boşaması, bain talakla üç defa boşaması gibidir."
11181- Şa'bi der ki:
Kardeşimin oğlu Haris b. Rabia, Kufe valisi olan Urve b. el-Muğire b. Şu'be'ye
gelince, Urve: "Hanımınla beraber bizi ziyarete gelmiş olmayasın"
dedi. Haris: "Hanımım nerede?" diye sorunca, Urve:
"Onu Beyza'nın
-Urve'nin hanımı- yanında bıraktım" cevabını verdi. Bunun üzerine Haris:
"O zaman hanımım talak-ı bette ile boştur" dedi. Gerçekten de Haris'in
hanımı, Urve'nin hanımının yanındaydı. Urve bu konuyu sorunca, Abdullah b.
Şeddad b. el-Had, Ömer b. el-Hattab'ın talak-ı betteyi bir talak saydığına, bu
durumdaki kocanın hanımını döndürmeye hakkı olduğuna şahitlik etti. Bir daha
sorunca, Tayy kabilesinden Riyaş b. Adiy adında bir adam, Hz. Ali'nin bu talakı
üç talak saydığına şahitlik etti. Urve: "Bu, bir ihtilaftır" deyip
Şureyh'i çağırıp ona sordu. Şureyh kadılıktan azledilmişti. Şureyh: "Talak
sünnettir. Talak-ı bette ise bidattır. Onun bidatına bakıp neyi kasdettiğine
(kaç talakı kasdettiğine) bakarız" dedi.
Tahric: Farklı
kanallarla Said b. Mansur (3/1658, 1659) rivayet etti.
11182- Ata (b. Ebi
Rebah) bildiriyor: Şureyh'i valilerden biri çağırıp, bir kişinin hanımına
"Sen kesinlikle boşsun" demesini sordu. Şureyh, bu soruya cevap
vermemesine izin vermesini istedi, ama vali bunu kabul etmedi. Bunun üzerine
Şureyh: "Talak sünnettir. Talak-ı bette ise bidattır. Sünnete uygun
şekilde yapılan talakı kabul ediniz. Bidat olan talak-ı betteyi ise onun
boynuna takıp neyi kasdettiğine (kaç talakı kasdettiğine) bakınız" dedi.
11183- Abdulkerım
bildiriyor: (Kadı) Şureyh, bette, beriyye, Mine, haliyye ve kişinin "Sen
benden kurtulmuş olasın" demesi şeklinde yapılan boşamalarla ilgili
olarak: "Niyeti konusunda kişi dinine havale edilir" demiştir.
11184- İbn Ömer, haliyye
ve beriyye talakının her birini üç talak sayardı.
Tahric: Said b. Mansur
(3/1673), Ubeydullah kanalıyla Nafi'den ve Beyhaki (7/344) aynı kanalla rivayet
ettiler.
11185- Ömer b. Abdilazız
der ki: "Eğer kişinin bin defa boşama hakkı olsa ve bu kişi: ''Sen
kesinlikle benden boşsun'' derse bütün talakları yok olur. Çünkü ''Seni
kesinlikle boşadım'' diyen, en uç noktaya taş atmıştır."
11186- Hz. Ali der ki:
"Bette ve beriyye talakları üçer talaktır." Katade de aynı şeyi
söylemiştir.
Tahric: Said b. Mansur
(3/1672), "Huşeym-Ali" kanalıyla başka bir lafızla rivayet etti.
11187- Zühri de bu
talakı üç talak sayardı. Ma'mer: "Hasan(-ı BasrI) de aynı şeyi
söylemiştir" dedi.
Tahric: Said b. Mansur
(3/1674), "Huşeym-Hasan" kanalıyla rivayet etti.
11188- Ma'mer
bildiriyor: Zühri ile Katade, kişinin karısına: "Benden kurtuldun!
Serbestsin" demesi hakkında: "Bu bir talak sayılır ve kocası onu
döndürmeye herkesten fazla hak sahibidir" dediler. Hasan(-ı BasrI) de aynı
şeyi söylemiştir.
11189- ibrahim(-i NehaI)
der ki: Arkadaşlarımız şöyle derdi: "Bette, haliyye, beriyye ve "Bana
haramsın!" demek şeklinde olan boşamalarda kişinin niyeti önemlidir. Eğer
üç talaka niyet etmişse üç, bir talaka niyet etmişse bir talak gerçekleşir ve
kocası onu döndürmede herkesten fazla hak sahibidir. Dilerse onu yeniden
isteyebilir."
11190- İbn Cüreyc der
ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: Kişinin: "Sen kurtulmuşsun" ve "Benden
kurtuldun" demesi aynı mıdır?" diye sorunca: "ikisi de
aynıdır" cevabını verdi. Ben: "Sen benden berisin" demesiyle
"Benden bain oldun" demesi aynı mı?" diye sorunca ise Ata:
"ikisi de aynıdır" cevabını verdi. Ben: Kişi: "Sen bainsin"
veya "Benden bain oldun" demesi aynı mı?" diye sorunca, Ata
şöyle cevap verdi: "ikisi de aynıdır, sen benden serbestsin, sen
bırakılmışsın veya iddet bekle ya da sen boşsun demesi sünnete uygundur ve
böyle diyen kınanıp azarlanmaz. Bu söyledikleri de talak yerine geçer. Ama:
"Sen berisin, bainsin" derse, bu sözler sonradan çıkarılmış
sözlerdir. Bu sebeple böyle diyen kişi kınanıp azarlanır ve eğer bu sözleriyle
talakı kasdetmişse, hanımı boş olur. Talakı kasdetmemişse boş olmaz." Ben:
Kişi: "Sen boşsun, sen benden serbestsin veya berisin ya da bainsin veya
bırakılmışsın" derse ve bununla üç talakı kasdettiğini söylerse, sonra da
pişman olup hanımını severse durum ne olur?" diye sorunca, Ata:
"Kınanıp azarlanmaz" cevabını verdi. Ben: "Bu durumda talakı
gerektirecek şeyağzından çıkmış olmaz mı?" diye sorunca, Ata şöyle cevap
verdi: "(Kendisinin) talakı kasdettiğini söylemesiyle hanımının ayrılması,
talakın gerçekleşmesi için yeterlidir."
Amr b. Dinar der ki:
Kişinin: "En berisin veya benden kurtulmuşsun ya da bainsin veya benden
bain oldun ya da benden beri oldun" demesi, bir talak yerine geçer ve
bunları söyleyen kişi kınanıp azarlanır. (Ravi der ki) Ben:
"Kişi bu sözleriyle
üç talakı kasdetmişse durum ne olur?" diye sorunca, Amr: "Yine bir
talak gerçekleşmiş olur" cevabını verdi.
11191- Misver b. Rifaa
el-Kurazı, Muzeyne kabilesinden Hansa'dan bildiriyor: Kocası Hansa'ya kızıp:
"Eğer bu yataktan inersen sen benden kurtulmuşsun" dedi. Hansa
yataktan inince, kocası Medine valisi olan Mervan'a gidip durumunu sordu.
Mervan ona şöyle dedi: "Bunun sorumluluğunu bana mı yüklemek istiyorsunuz?
Alemlerin Rabbine yemin ederim ki hayır. Bu sözü söylerken tek talakı mı yoksa
kesin bir şekilde boşamayı mı kasdettin?" Muzeyneli (olan kocası):
"Bilmiyorum. Ancak içimden geçen kesin talakla boşamaktır"
karşılığını verince, Mervan: "Hanımın kesin talakla boş
olmuştur"" deyin onları birbirerinden ayırdı.
11192- Misver b. Rifaa
bildiriyor: Abdullah b. Abdirrahman el-Ensarl, hanımına: "Sana bulamaç
tokmağıyla bir defadan fazla vurursam sen benden kurtulmuşsun" dedi; ancak
sonra ona misvakla vurdu. Bu durumu Medine valisi olan Ömer b. Abdilazız'e
sorduğunda, Ömer: "Bunu söylerken içinden geçen neydi?" diye sordu.
Abdullah: "içimden kesin talakla boşamak geçiyordu" cevabını verince,
Ömer: "Senden bain talakla boş olmuş" dedi.
11193- ibrahim(-i
Nehai): "Kim boşarsa veya talakı kastederek bir şey söylerse, söylediği
sözle kasdettiği şey geçerli olur" demiştir.
Tahric: Farklı
kanallarla Said b. Mansur (3/1161) rivayet etti.
11194- ibrahim( -i
Nehai) der ki: "Kişinin talak niyetiyle, talak manasında söyleyeceği her
söz talaktır. Eğer bir talaka niyet etmişse bir, üç talaka niyet etmişse üç
talak olur. Eğer niyeti talak değilse, talak gerçekleşmez.''
Tahric: Said, Muğıre
kanalıyla İbrahim' den başka bir lafızla rivayet etti.
11195- İbn Cüreyc der
ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: Bir kişi hanımına: "Git, benden başkasını
nikahlamadıkça bana helal değilsin" derse durum ne olur?" diye
sorunca: "Hanımını açıkça boşamış olur" cevabını verdi. Ben:
"Ağzından talak sözü çıkmamışsa?" diye sorunca ise: "Bu sözleri
açıkça söylemesi yeterlidir. Hanımı kendisinden ayrılmış olur" cevabını
verdi.
11196- İbn Uceyr b.
Rukane b. AbdiYezid der ki: Hanımım Suheyme'yi kesin talakla boşadım ve gidip
durumu Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bildirdim. Allah'ın Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana üç defa yemin ettirip ne kasdettiğimi sordu.
Ben yemin ederek bir talakı kasdettiğimi söyleyince, Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) hanımımı bana iki talak hakkı olmak üzere geri döndürdü.
Sonra Hz. Ömer zamanında onu bir daha boşadım, üçüncüsünü de Hz. Osman
zamanında boşadım.
İbn Cüreyc, Ebu
Rukane'nin hanımını üç defa boşadığı şeklinde bir rivayette bulunmuştur.
Tahric: Farklı
kanallarla Tayalisi; Ebu Davud ve Beyhaki (7/342) rivayet ettiler. Ebu Davud
(s. 298) ve Beyhaki (7/339) rivayet ettiler. bak: Ebu Davud (s. 301).
11197- İbn Abbas der ki:
Hanımına, "Sen benden berisin" diyen hanımını bir talakla boşamış
olur.
11198- Hasan(-ı Basri):
"Böyle bir talak üç talak sayılır" demiştir.
Tahric: Said,
"Huşeym-Hasan" kanalıyla rivayet etti.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Hanımına:
"Sen Hürsün" Diyen Kişi