|
Sahih İbn Hibban |
ALIŞVERİŞ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Bab: Riba (Faiz)
Aynı Cinsten Yiyeceğin
Aynı Miktarda Olmaması Halinde Satılmasının (Değiştirilmesinin) Yasaklanması
5010- (5011) Busr b. Said'in
Ma'mer b. Abdillah'tan bildirdiğine göre Ma'mer bir kölesini bir sa' buğdayla
gönderip: "Bunu sat ve parasıyla arpa al" dedi. Köle gidip bir sa'dan
daha fazla arpa alıp gelince kendisine durumu haber verdi. Ma'mer: "Neden
böyle yaptın? Git ve bunu iade et ve aynı ölçüde al. Çünkü ben Resülullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): ‘‘Yiyecek yiyecekle aynı ölçüde
değiştirilebilir’‘ buyurduğunu işitirdim. O zaman da yiyeceğimiz
arpaydı."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca
sahih. Ahmed 6/401; Müslim 1592.
Dinarın Dinarla,
Dirhemin de Dirhemle Aralarında Fazlalık Olduğu Halde Satılmasının
(Değiştirilmesinin) Yasaklanması
5012- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Dinarı dinarla, dirhemi de dirhemle aralarında fazlalık olmadan
değiştirebilirsiniz."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca
Sahih. Muvatta 2/632; Ahmed 2/379, 2/485; Müslim 1588/85; Nesai 7/278.
Zikrettiğimiz Şeyleri Aynı
Cinsten Şeylerle Aralarında Fazlalık Olduğu Halde Satmanın Faiz Olduğu Hakkında
5013- Malik b. Evs b.
el-Hadesan bildiriyor: Yüz dinar bozdurmak istediğimde Talha b. Ubeydillah beni
çağırdı. Bozdurma miktarı konusunda karşılıklı anlaşmamız üzerine dinarları
benden aldı ve elinde evirip çevirdikten sonra bana: "Haznedarım Gabe'den
geldiğinde karşılığını sana veririm" dedi. Ömer b. el-Hattab da bizi
dinliyordu. Talha böyle deyince, Ömer: "Vallahi olmaz! (Dinarların
karşılığını) alana kadar yanından ayrılma!" diye çıkıştı ve şöyle devam
etti: "lira Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ‘‘Peşin olmadıktan
sonra altını gümüş karşılığında satmak (veya satın almak) faizdir. Peşin
olmadıktan sonra buğdayı buğday karşılığında satmak (veya satın almak) faizdir.
Peşin olmadıktan sonra hurmayı hurma karşılığında satmak (veya satın alımak)
faizdir. Peşin olmadıktan sonra arpayı arpa karşılığında satmak (veya satın
almak) faizdir’‘ buyurdu.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in
şartlarına göre sahihtir. Muvatta 2/636, 2/637; Ahmed 1/45; Buhari 2174; Müslim
1586; Ebu Davud 3348; Tirmizi 1243; Nesai 7/273; İbn Mace 2259; 2260; Darimi
2/258; Bak hadis no: 5019.
Misli Misline Olmadığı
Taktirde Gümüşün Gümüşle, Altının Altınla Satışının Yasaklanışı
5014- Abdurrahman b. Ebı
Bekr, babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) aynı
miktarda olmadıkça gümüşü gümüşle değiştirmeyi yasak etti. Aynı miktarda
olmadıkça altını altınla değiştirmeyi de yasak etti. Altını gümüşle, gümüşü de
altınla dilediğimiz gibi değiştirebileceğimizi söyledi.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari'nin şartınca
sahihtir. Ahmed 5/38, 5/39; Buhari 2175; Müslim 1590; Nesai 7/280,7/281.
Ebu Hatim der ki:
"Dilediğimiz gibi" kavli ile peşin olması halinde diledikleri gibi
değiştirebilecekleri kastedilmektedir.
Aynı Cinsten Şeyleri
Aynı Miktarda Olmadıktan Sonra Değiştirmenin Yasaklanması
5015- Ebu'l-Eş'as der
ki: Bazıları ganimet içinde yer alan gümüş kapları atiyyelerine (maaşlarına)
karşılık satın almak isteyince Ubade b. es-Samit şöyle dedi: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) altını altınla, gümüşü gümüşle, buğdayı buğdayla,
arpayı arpayla, hurmayı hurmayla ve tuzu tuzla aynı kalite ve aynı miktarda
olmadıktan sonra değiştirmeyi yasakladı. Değiştirirken fazla alan veya veren
kişinin de faiz almış veya vermiş olacağını bildirdi.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb; Müslim'in- şartınca
sahih. Müslim 1587; Ebu Davud 3349; Nesai 7/276, 2/277; İbn Mace 4454; Bak
hadis no: 5018.
Bu Şeyleri Aynı Cinsten
Aynı Miktarda Oldukları Halde Birinin Hazı Bulunmaması Halinde Değiştirmenin
Yasaklanması
5016- Ebu Said
el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Aynı miktarda olmadıktan sonra altını altınla değiştirmeyin.
Değiştirirken bunlardan birini diğerinden daha fazla tutmayın. Aynı miktarda
olmadıktan sonra gümüşü de gümüşle değiştirmeyin. Değiştirirken bunlardan
birini diğerinden daha fazla tutmayın. Henüz mevcut olmayanı hazır olan bir şey
karşılığında satmayın.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in
şartlarına göre sahihtir. Buhari 2177; Müslim 1584; Nesai 7/278, 7/279.
Bu Hadisi Nöfi'nin Ebu
Said'den Dinlemediğini iddia Edenin Kavlini çürüten Haber
5017- Nafi' bildiriyor:
Bir adam ibn Ömer'e Ebu Said el-Hudri'nin bu hadisi Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den aktardığını söyledi. Bunun üzerine ibn Ömer, o adam ve
benimle birlikte Ebu Said'in yanına gitti. Yanına girdiğimizde Ebu Said'e:
"Şu adamın dediğine göre Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
(para bozdurma konusunda) bir hadis rivayet ediyormuşsun. Bu hadisi sen ondan
duydun mu?" diye sorunca, Ebu Said: "Neymiş o?" dedi. ibn Ömer:
"Altının altınla, gümüşün gümüşle satışı (değişimi) hakkında" deyince
Ebu Said parmağıyla gözünü ve kulağını göstererek şu karşılığı verdi: Gözlerim
gördü ve kulaklarım işitti ki Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Aynı miktarda olmadıktan sonra altını altınla değiştirmeyin. Aynı
miktarda olmadıktan sonra gümüşü de gümüşle değiştirmeyin. Değiştirirken
bunlardan birini diğerinden daha fazla tutmayın. Henüz mevcut olmayanı hazır
olan bir şey karşılığında satmayın" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 5/189); Şuayb: İsnadı
sahihtir. Ahmed 3/53, 3/61; Müslim 1584/76; Tirmizi 1241; Nesai 7/279.
Peşin Olduktan Sonra Bu
Şeylerin Arada Bir Fazlalık Olduğu Halde Başka Cins Şeyler ile
Değiştirilmesinin Caiz Olduğu Hakkında
5018- Ubade b.
es-Samit'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Altını altın, gümüşü gümüş, buğdayı buğday, arpayı arpa
karşılığında misli misline (tartısı ve ölçeği denk olduğu sürece ve) peşin
olarak değiştirin. Değiştirdiğiniz şeyin cinsi farklı ise de peşin olduktan
sonra dilediğiniz gibi değiştiriniz."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in
şartlarına göre sahihtir. Ahmed 5/320; Müslim 1587/81; Ebu Davud 3350; Tirmizi
1240; Bak hadis no: 5015.
Peşin Olmadıkça Bu Cins
Şeylerden Birinin Aynı Cins Olmayan Bir Şey ile Satılmasının Faiz Olduğu
Hakkında
5019- Malik b. Evs
el-Hadesan anlatıyor: Yanımda yüz dinarla çıktım ve bir duvarın gölgesinde
bulunan Talha b. Ubeydillah'a rastladım. Benden pazarlık yaparak (altınları
aldıktan) sonra Gabe'den hizmetçisi gelince (gümüşle) ödeyeceğini söyledi. Bu
sırada bunu işiten Hz. Ömer, Talha'ya bu durumu sorunca Talha: "Hizmetçim
Gabe'den gelinceye kadar satın aldığım dinarlar'' dedi. Ömer şöyle dedi:
"Paranı ondan almadan ayrılmayacaksı ayrılmayacaksın, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): ‘‘Altın ile altının, peşin olmadıkça karşılıklı
satışı ribadır. Buğday ile buğdayın, peşin olmadıkça karşılıklı satışı ribadır.
Arpa ile arpanın, peşin olmadıkça karşılıklı satışı ribadır. Hurma ile
hurmanın, peşin olmadıkça karşılıklı satışı ribadır’‘ buyurdu."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in
şartlarına göre sahihtir. Bak hadis no 5013.
Kalitesiz iki Ölçek
Hurma Karşılığında Bir Ölçek (iyisinden) Hurma Almanın Yasaklanışı
5020- Ebu Said el-Hudri bildiriyor:
Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) taze hurma getirdiler. Hz.
Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hurmalığı ise kurak bölgede olup
hurmalarında kuruluk vardı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu
hurma nereden geldi?" diye sorunca, adamlar: "Bizim hurmadan iki
ölçek verip bundan bir ölçek aldık" cevabını verdiler. Bunun üzerine
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Böyle yapmayın! Bu caiz
değildir. Kendi hurmanı sat ve diğer hurmadan ihtiyacın kadar al" diye
buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in
şartlarına göre sahihtir. Ahmed 3/67; Nesai 7/272; Bak hadis no:
5021,5022,5024.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in "Hurmanı Sat" Sözüyle Gümüş Karşılığı Satmayı
Kasdetmesi
5021- Said b.
el-Müseyyeb, Ebu Said el-Hudri ve Ebu Hureyre'den bildiriyor: Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), bir adamı Hayber'deki hurmalıklarında
görevlendirmişti. Adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) güzel cins
hurma getirince Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bütün
hurmaların böyle mi?'' diye sordu. Adam: "Vallahi hayır, ey Allah'ın
Resulü! Biz kendi kalitesiz hurmamızdan iki sa' verip bundan bir sa' veya bizim
hurmamızdan üç sa' verip bundan iki sa' alıyoruz" deyince Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Böyle yapıma! Bütün hurmayı dirhem karşılığında sat;
sonra da o dirhemlerle iyi hurmadan al" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 1340); Şuayb: Buhari
ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Muvatta 2/623; Buhari 2201, 2202; Müslim
1593/95; Nesai 7/271, 7/272; Darimi 2/258; Bak hadis no: 5020.
Bir Ölçek Karşılığında
iki Ölçek Hurma Satmanın Riba Sayılması
5022- Ebu Said el-Hudri
der ki: Bir adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Berni cinsi (iyi)
hurma getirince, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu
nedir?" diye sardu. Adam: "iki ölçek kötü hurma verip bundan bir
ölçek aldım" cevabını verince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Vah! Faiz denilen şey de tam olarak budur! Böyle yapma!" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı sahihtir. Ahmed
3/62; Buhari 2312; Müslim 1594; Nesai 7/272, 7/273.
Alimlerden Bir Kişiye,
Peşin Olduktan Sonra Bir Dirhemi iki Dirhem ile Değiştirmenin Caiz Olduğu,
Bunun Ancak Veresiye Olması Halind Haram Olduğu izlenimi Veren Haber
5023- ibn Ebi Muleyke
anlatıyor: ibn Abbas, ibn Ömer'e gelerek: "Sen Usame'yi (yalancılıkla)
suçluyor musun?" diye sorunca ibn Ömer: "Hayır" dedi. Bunun üzerine
ibn Abbas dedi ki: Usame, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Faiz ancak veresiye işlerinde olur" buyurduğunu bana bildirdi.
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 1338); Şuayb: Hadis
sahihtir. Ahmed 5/202; Buhari 2178,2179; Müslim 1596; Nesai 7/281; İbn Mace
2257; Darimi 2/259.
Ebu Hatim der ki: Bu
haberde şöyle bir mana vardır: "Zikredilen bu altı şeyden biri kendi cinsi
bir şey ile değiştirilirse ve arada bir fazlalık varsa bu fazlalık faizdir.
Eğer peşin olmak üzere kendi cinsinden başka bir şey ile değiştirilirse ve
arada bir fazlalık varsa bu caizdir. Eğer veresiye ise bu fazlalık
faizdir."
Bir Ölçek Hurma
Karşılığında iki Olçek Hurma Satmanın Yasaklanışı
5024- Ebu Said der ki:
Kötü hurmadan iki ölçek verip bir ölçek iyisinden alıyorduk. Bunun üzerine
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "iki ölçek hurmayı bir ölçek
hurmayla, iki ölçek buğdayı bir ölçek buğdayla ve iki dirhemle bir dirhemi
değişmek caiz değildir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih liğayrihi (es-Silsiletu's-sahiha
3574); Şuayb: Hadis sahihtir. Ahmed 3/49,3/50,3/51; Müslim 1594/97; Nesai
7/272; Bak hadis no; 5020.
Mustafa'nın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Hangi Şekilde Olursa Olsun Ribaya Yardım Edene Lanet Etmesi
5025- Abdullah b. Mes'ud
bildiriyor: "Bir satış içinde iki satış, helal değildir. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), ribayı; yiyene, yedirene, (riba muamelesinin)
iki şahidine ve yazana lanet etti."
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 1336); Şuayb:
Müslim'in şartınca sahih. Ahmed 1/393; Müslim 1597; Ebu Davud 3333; Tirmizi
1206; İbn Mace 2277; Darimi 2/246.
Bir Ölçek Hurmayı Belli
Bir Miktar Hurma Karşılığında Değiştirmenin Yasaklanması
5026- Cabir b. Abdillah
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) miktarı! ölçeği belli olmayan
bir yığın hurmayı miktarı! ölçeği belli olan hurma karşılığında satmayı yasak
etti.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca
sahih. Müslim 1530; Nesai 7/269,7/270.
Satın Alan Kişi Sayı Olarak
Satan Kişiden Daha Az Alsa Bile Hayvanın Hayvan Karşılığında Değiştirilmesinin
Caiz Olması
5027- Cabir der ki:
Kölenin biri gelip hicret üzerine Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
biat etti. Fakat Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onun köle olduğunu
fark etmedi. Sahibi onu almak için geldiğinde Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem), sahibine: ''Onu bana sat" buyurdu. iki zenci köle karşılığında da
satın aldı. Bu olaydan sonra da köle olup olmadığını sormadan kimseden biat
almadı.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı sahihtir. Bak
hadis no: 4550.
AI Gülüm Ver Gülüm
Hariç; Hayvan Karşılığında Hayvan Satmanın Yasaklanışı
5028- Abdullah b. Abbas
der ki: "Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), hayvanı hayvan
karşılığında veresiye olarak satmayı yasakladı."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Mişkat 2822); Şuayb: Müslim'in
şartınca sahih.
Sonraki
sayfa için aşağıdaki link’i kullan:
Bab: İkale (Satış
Akdini Feshetme)