Sahih

İbn Hibban

 

ALIŞVERİŞ

 

ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

Bab: Riba (Faiz)

 

Aynı Cinsten Yiyeceğin Aynı Miktarda Olmaması Halinde Satılmasının (Değiştirilmesinin) Yasaklanması

 

5010- (5011) Busr b. Said'in Ma'mer b. Abdillah'tan bildirdiğine göre Ma'mer bir kölesini bir sa' buğdayla gönderip: "Bunu sat ve parasıyla arpa al" dedi. Köle gidip bir sa'dan daha fazla arpa alıp gelince kendisine durumu haber verdi. Ma'mer: "Neden böyle yaptın? Git ve bunu iade et ve aynı ölçüde al. Çünkü ben Resülullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ‘‘Yiyecek yiyecekle aynı ölçüde değiştirilebilir’‘ buyurduğunu işitirdim. O zaman da yiyeceğimiz arpaydı." 

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca sahih. Ahmed 6/401; Müslim 1592.

 

 

 

Dinarın Dinarla, Dirhemin de Dirhemle Aralarında Fazlalık Olduğu Halde Satılmasının (Değiştirilmesinin) Yasaklanması

 

5012- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Dinarı dinarla, dirhemi de dirhemle aralarında fazlalık olmadan değiştirebilirsiniz." 

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca Sahih. Muvatta 2/632; Ahmed 2/379, 2/485; Müslim 1588/85; Nesai 7/278.

 

 

 

Zikrettiğimiz Şeyleri Aynı Cinsten Şeylerle Aralarında Fazlalık Olduğu Halde Satmanın Faiz Olduğu Hakkında

 

5013- Malik b. Evs b. el-Hadesan bildiriyor: Yüz dinar bozdurmak istediğimde Talha b. Ubeydillah beni çağırdı. Bozdurma miktarı konusunda karşılıklı anlaşmamız üzerine dinarları benden aldı ve elinde evirip çevirdikten sonra bana: "Haznedarım Gabe'den geldiğinde karşılığını sana veririm" dedi. Ömer b. el-Hattab da bizi dinliyordu. Talha böyle deyince, Ömer: "Vallahi olmaz! (Dinarların karşılığını) alana kadar yanından ayrılma!" diye çıkıştı ve şöyle devam etti: "lira Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ‘‘Peşin olmadıktan sonra altını gümüş karşılığında satmak (veya satın almak) faizdir. Peşin olmadıktan sonra buğdayı buğday karşılığında satmak (veya satın almak) faizdir. Peşin olmadıktan sonra hurmayı hurma karşılığında satmak (veya satın alımak) faizdir. Peşin olmadıktan sonra arpayı arpa karşılığında satmak (veya satın almak) faizdir’‘ buyurdu.''

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Muvatta 2/636, 2/637; Ahmed 1/45; Buhari 2174; Müslim 1586; Ebu Davud 3348; Tirmizi 1243; Nesai 7/273; İbn Mace 2259; 2260; Darimi 2/258; Bak hadis no: 5019.

 

 

 

Misli Misline Olmadığı Taktirde Gümüşün Gümüşle, Altının Altınla Satışının Yasaklanışı

 

5014- Abdurrahman b. Ebı Bekr, babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) aynı miktarda olmadıkça gümüşü gümüşle değiştirmeyi yasak etti. Aynı miktarda olmadıkça altını altınla değiştirmeyi de yasak etti. Altını gümüşle, gümüşü de altınla dilediğimiz gibi değiştirebileceğimizi söyledi. 

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari'nin şartınca sahihtir. Ahmed 5/38, 5/39; Buhari 2175; Müslim 1590; Nesai 7/280,7/281.

 

 

Ebu Hatim der ki: "Dilediğimiz gibi" kavli ile peşin olması halinde diledikleri gibi değiştirebilecekleri kastedilmektedir.

 

 

 

Aynı Cinsten Şeyleri Aynı Miktarda Olmadıktan Sonra Değiştirmenin Yasaklanması

 

5015- Ebu'l-Eş'as der ki: Bazıları ganimet içinde yer alan gümüş kapları atiyyelerine (maaşlarına) karşılık satın almak isteyince Ubade b. es-Samit şöyle dedi: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) altını altınla, gümüşü gümüşle, buğdayı buğdayla, arpayı arpayla, hurmayı hurmayla ve tuzu tuzla aynı kalite ve aynı miktarda olmadıktan sonra değiştirmeyi yasakladı. Değiştirirken fazla alan veya veren kişinin de faiz almış veya vermiş olacağını bildirdi.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb; Müslim'in- şartınca sahih. Müslim 1587; Ebu Davud 3349; Nesai 7/276, 2/277; İbn Mace 4454; Bak hadis no: 5018.

 

 

 

Bu Şeyleri Aynı Cinsten Aynı Miktarda Oldukları Halde Birinin Hazı Bulunmaması Halinde Değiştirmenin Yasaklanması

 

5016- Ebu Said el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Aynı miktarda olmadıktan sonra altını altınla değiştirmeyin. Değiştirirken bunlardan birini diğerinden daha fazla tutmayın. Aynı miktarda olmadıktan sonra gümüşü de gümüşle değiştirmeyin. Değiştirirken bunlardan birini diğerinden daha fazla tutmayın. Henüz mevcut olmayanı hazır olan bir şey karşılığında satmayın.''

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Buhari 2177; Müslim 1584; Nesai 7/278, 7/279.

 

 

 

Bu Hadisi Nöfi'nin Ebu Said'den Dinlemediğini iddia Edenin Kavlini çürüten Haber

 

5017- Nafi' bildiriyor: Bir adam ibn Ömer'e Ebu Said el-Hudri'nin bu hadisi Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den aktardığını söyledi. Bunun üzerine ibn Ömer, o adam ve benimle birlikte Ebu Said'in yanına gitti. Yanına girdiğimizde Ebu Said'e: "Şu adamın dediğine göre Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) (para bozdurma konusunda) bir hadis rivayet ediyormuşsun. Bu hadisi sen ondan duydun mu?" diye sorunca, Ebu Said: "Neymiş o?" dedi. ibn Ömer: "Altının altınla, gümüşün gümüşle satışı (değişimi) hakkında" deyince Ebu Said parmağıyla gözünü ve kulağını göstererek şu karşılığı verdi: Gözlerim gördü ve kulaklarım işitti ki Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Aynı miktarda olmadıktan sonra altını altınla değiştirmeyin. Aynı miktarda olmadıktan sonra gümüşü de gümüşle değiştirmeyin. Değiştirirken bunlardan birini diğerinden daha fazla tutmayın. Henüz mevcut olmayanı hazır olan bir şey karşılığında satmayın" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 5/189); Şuayb: İsnadı sahihtir. Ahmed 3/53, 3/61; Müslim 1584/76; Tirmizi 1241; Nesai 7/279. 

 

 

 

Peşin Olduktan Sonra Bu Şeylerin Arada Bir Fazlalık Olduğu Halde Başka Cins Şeyler ile Değiştirilmesinin Caiz Olduğu Hakkında

 

5018- Ubade b. es-Samit'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Altını altın, gümüşü gümüş, buğdayı buğday, arpayı arpa karşılığında misli misline (tartısı ve ölçeği denk olduğu sürece ve) peşin olarak değiştirin. Değiştirdiğiniz şeyin cinsi farklı ise de peşin olduktan sonra dilediğiniz gibi değiştiriniz."

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 5/320; Müslim 1587/81; Ebu Davud 3350; Tirmizi 1240; Bak hadis no: 5015.

 

 

 

Peşin Olmadıkça Bu Cins Şeylerden Birinin Aynı Cins Olmayan Bir Şey ile Satılmasının Faiz Olduğu Hakkında

 

5019- Malik b. Evs el-Hadesan anlatıyor: Yanımda yüz dinarla çıktım ve bir duvarın gölgesinde bulunan Talha b. Ubeydillah'a rastladım. Benden pazarlık yaparak (altınları aldıktan) sonra Gabe'den hizmetçisi gelince (gümüşle) ödeyeceğini söyledi. Bu sırada bunu işiten Hz. Ömer, Talha'ya bu durumu sorunca Talha: "Hizmetçim Gabe'den gelinceye kadar satın aldığım dinarlar'' dedi. Ömer şöyle dedi: "Paranı ondan almadan ayrılmayacaksı ayrılmayacaksın, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ‘‘Altın ile altının, peşin olmadıkça karşılıklı satışı ribadır. Buğday ile buğdayın, peşin olmadıkça karşılıklı satışı ribadır. Arpa ile arpanın, peşin olmadıkça karşılıklı satışı ribadır. Hurma ile hurmanın, peşin olmadıkça karşılıklı satışı ribadır’‘ buyurdu."

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Bak hadis no 5013.

 

 

 

Kalitesiz iki Ölçek Hurma Karşılığında Bir Ölçek (iyisinden) Hurma Almanın Yasaklanışı

 

5020- Ebu Said el-Hudri bildiriyor: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) taze hurma getirdiler. Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hurmalığı ise kurak bölgede olup hurmalarında kuruluk vardı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu hurma nereden geldi?" diye sorunca, adamlar: "Bizim hurmadan iki ölçek verip bundan bir ölçek aldık" cevabını verdiler. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Böyle yapmayın! Bu caiz değildir. Kendi hurmanı sat ve diğer hurmadan ihtiyacın kadar al" diye buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 3/67; Nesai 7/272; Bak hadis no: 5021,5022,5024.

 

 

 

Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in "Hurmanı Sat" Sözüyle Gümüş Karşılığı Satmayı Kasdetmesi

 

5021- Said b. el-Müseyyeb, Ebu Said el-Hudri ve Ebu Hureyre'den bildiriyor: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), bir adamı Hayber'deki hurmalıklarında görevlendirmişti. Adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) güzel cins hurma getirince Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bütün hurmaların böyle mi?'' diye sordu. Adam: "Vallahi hayır, ey Allah'ın Resulü! Biz kendi kalitesiz hurmamızdan iki sa' verip bundan bir sa' veya bizim hurmamızdan üç sa' verip bundan iki sa' alıyoruz" deyince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Böyle yapıma! Bütün hurmayı dirhem karşılığında sat; sonra da o dirhemlerle iyi hurmadan al" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 1340); Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Muvatta 2/623; Buhari 2201, 2202; Müslim 1593/95; Nesai 7/271, 7/272; Darimi 2/258; Bak hadis no: 5020.

 

 

 

Bir Ölçek Karşılığında iki Ölçek Hurma Satmanın Riba Sayılması

 

5022- Ebu Said el-Hudri der ki: Bir adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Berni cinsi (iyi) hurma getirince, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu nedir?" diye sardu. Adam: "iki ölçek kötü hurma verip bundan bir ölçek aldım" cevabını verince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Vah! Faiz denilen şey de tam olarak budur! Böyle yapma!" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı sahihtir. Ahmed 3/62; Buhari 2312; Müslim 1594; Nesai 7/272, 7/273.

 

 

 

Alimlerden Bir Kişiye, Peşin Olduktan Sonra Bir Dirhemi iki Dirhem ile Değiştirmenin Caiz Olduğu, Bunun Ancak Veresiye Olması Halind Haram Olduğu izlenimi Veren Haber

 

5023- ibn Ebi Muleyke anlatıyor: ibn Abbas, ibn Ömer'e gelerek: "Sen Usame'yi (yalancılıkla) suçluyor musun?" diye sorunca ibn Ömer: "Hayır" dedi. Bunun üzerine ibn Abbas dedi ki: Usame, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Faiz ancak veresiye işlerinde olur" buyurduğunu bana bildirdi.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 1338); Şuayb: Hadis sahihtir. Ahmed 5/202; Buhari 2178,2179; Müslim 1596; Nesai 7/281; İbn Mace 2257; Darimi 2/259.

 

 

Ebu Hatim der ki: Bu haberde şöyle bir mana vardır: "Zikredilen bu altı şeyden biri kendi cinsi bir şey ile değiştirilirse ve arada bir fazlalık varsa bu fazlalık faizdir. Eğer peşin olmak üzere kendi cinsinden başka bir şey ile değiştirilirse ve arada bir fazlalık varsa bu caizdir. Eğer veresiye ise bu fazlalık faizdir."

 

 

 

Bir Ölçek Hurma Karşılığında iki Olçek Hurma Satmanın Yasaklanışı

 

5024- Ebu Said der ki: Kötü hurmadan iki ölçek verip bir ölçek iyisinden alıyorduk. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "iki ölçek hurmayı bir ölçek hurmayla, iki ölçek buğdayı bir ölçek buğdayla ve iki dirhemle bir dirhemi değişmek caiz değildir" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih liğayrihi (es-Silsiletu's-sahiha 3574); Şuayb: Hadis sahihtir. Ahmed 3/49,3/50,3/51; Müslim 1594/97; Nesai 7/272; Bak hadis no; 5020.

 

 

 

Mustafa'nın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Hangi Şekilde Olursa Olsun Ribaya Yardım Edene Lanet Etmesi

 

5025- Abdullah b. Mes'ud bildiriyor: "Bir satış içinde iki satış, helal değildir. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), ribayı; yiyene, yedirene, (riba muamelesinin) iki şahidine ve yazana lanet etti."

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 1336); Şuayb: Müslim'in şartınca sahih. Ahmed 1/393; Müslim 1597; Ebu Davud 3333; Tirmizi 1206; İbn Mace 2277; Darimi 2/246.

 

 

 

Bir Ölçek Hurmayı Belli Bir Miktar Hurma Karşılığında Değiştirmenin Yasaklanması

 

5026- Cabir b. Abdillah der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) miktarı! ölçeği belli olmayan bir yığın hurmayı miktarı! ölçeği belli olan hurma karşılığında satmayı yasak etti.''

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca sahih. Müslim 1530; Nesai 7/269,7/270.

 

 

 

Satın Alan Kişi Sayı Olarak Satan Kişiden Daha Az Alsa Bile Hayvanın Hayvan Karşılığında Değiştirilmesinin Caiz Olması

 

5027- Cabir der ki: Kölenin biri gelip hicret üzerine Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) biat etti. Fakat Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onun köle olduğunu fark etmedi. Sahibi onu almak için geldiğinde Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), sahibine: ''Onu bana sat" buyurdu. iki zenci köle karşılığında da satın aldı. Bu olaydan sonra da köle olup olmadığını sormadan kimseden biat almadı.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı sahihtir. Bak hadis no: 4550.

 

 

 

AI Gülüm Ver Gülüm Hariç; Hayvan Karşılığında Hayvan Satmanın Yasaklanışı

 

5028- Abdullah b. Abbas der ki: "Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), hayvanı hayvan karşılığında veresiye olarak satmayı yasakladı."

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (Mişkat 2822); Şuayb: Müslim'in şartınca sahih.

 

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

 

Bab: İkale (Satış Akdini Feshetme)