35- CENAZE İÇİN AYAĞA
KALKMAK HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
رمح.
أَنْبَأَنَا الليث
بْن سعد، عَن
نافع، عَن ابن
عمر، عَن عامر
بْن ربيعة،
عَن النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ. ح
وحَدَّثَنَا
هِشَامُ بْنُ
عَمَّارٍ.
حَدَّثَنَا
سُفْيَان،
عَن الزهري، عَن
سالم، عَن
أبيه، عَن
عامر بْن
ربيعة،
-
سمعه يحدث عَن
النَّبِي
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
قال: ((إذا
رأيتم الجنازة
فقوموا لها
حتى تخلفكم أو
توضع)).
Amir bin Rabia (r.a.)'den
rivayet edildiğine göre; Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu,
demiştir:
«Cenazeyi
gördüğünüz zaman, cenaze geçip sizi arkasında birakıncaya kadar veya (yere)
indirilinceye kadar ayağa kalkınız. (Ayakta durunuz.)»
Diğer tahric: Kütüb-i
Sitte sahipleri ve Beyhaki bunu rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Tirmizi, hadisin hasen - sahih olduğunu
söylemiştir.
El-Menhel
yazarı, hadisi şöyle açıklar: Yani; cenazeyi bulunduğunuz yerden geçerken
gördüğünüz zaman cenaze için ayağa kalkınız ve uzaklaşıp sizi arkasında
bırakıncaya kadar veya sizi arkasında bırakmadan önce omuzlardan yere
indirilinceye kadar, ayakta bekleyiniz.
Cenazenin
geçmesi ve sizi arkasında bırakması ifadeleri mecazidir. Gaye cenazeyi
taşıyanlardır.
Hadis,
otururken yakınından cenaze geçirilen adamın ayağa kalkmasının meşruluğuna
delalet ediyor. Ayağa kalkış; ölüye saygı için değil, ölüm olayının dehşetli ve
korkunç oluşu içindir.
Cenaze
geçirilirken ayağa kalkmanın meşruluğuna hükmeden alimlerin başında İbn-i Ömer,
İbn-i Mes'ud, Ebu Musa el-Eş'ari, Ebu Mes'ud el-Bedri, Kays bin Sa'd, Sehl bin
Huneyf, Misver bin Mahreme, Hasan bin Ali. Katade, İbn-i 5irin. Nehai, Şa'bi.
Saliın bin Abdillah ve Malikiler'den İbn-i Habib iie İbnü'l-Macişun (r.a.)'dır.
Hadisin: "
Veya indirilinceye kadar...'' cümlesi ile, omuzlardan yere indirilmesinin mi,
mezara indirilmesi mi kastedildiği hususuna gelince; Ebu Davud'un zikrettiği
senedIerden Sevri'nin Süheyl aracılığıyla Ebu Hureyre (r.a.)'den ettiği
rivayette: « Yere indirilinceye kadar...» buyurulmuştur. Ebu Muaviye'nin Süheyl
aracılığıyla Ebu Hüreyre (r.a.)'den ettiği rivayette: "Kabre indirilinceye
kadar...'' buyurulmuştur.
Ebu Davud;
Süfyan-ı Sevri'nin, hıfzetmek yönünden Ebu Muaviye'den kuvvetli olduğunu
belirtmiştir.
El-Hafız:
Buhari, yere indirmenin kastedildiği manasını tercih etmiştir, demiştir.
Gerekçe de SüheyI'in şeyhi Ebu Salilı'in tatbikatıdır. Çünkü Beyhaki'nin
rivayetinde Süheyl demiştir ki: Ben, Ebu Salih'i cenaze omuzlardan
indirilinceye kadar oturmaz olarak gördüm.