|
Sahih İbn Hibban |
ORUÇ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Bab: Yolcunun Orucu
3548- Abdullah b.
Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmaktadır: ''Yolculuk sırasında oruç tutmak, iyilikten değildir.''
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 4/59); Şuayb: İsnadı
sahihtir. İbn Mace 1665.
Hadis ilminde Derinliği
Olmayana Yolculukta Oruç Tutmanın Caiz Olmadığı izlenimi Veren Haber
3549- Cabir b. Abdillah
bildiriyor: Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mekke'nin fethedildiği
yıl içinde Mekke'ye doğru yola çıktı. Kurau'l-Gamim'e ulaşana kadar da yol boyu
oruç tuttu. Beraberinde bulunan insanlar da oruç tuttular. Sonra bir bardak su
isteyip insanların bakışları arasında içip orucunu bozdu. Ona bazı insanların
hala oruç tuttuğu haberi verilince: "Onlar asi olanlardır, onlar asi
olanlardır" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 4/57); Şuayb:
Müslim'in şartınca sahih. Müslim 1114; Tirmizi 710; Bak hadis no: 2707, 3551,
3565.
Ebu Hatim der ki: Resülullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), "Onlar asi olanlardır" diyerek onları
asi olarak nitelendirmesi, emrettiği şeyi -oruç tutmamayı- terk etmelerinden
dolayıdır. Yoksa yolculukta oruç tutmaları dolayısıyla asi olmuş değillerdir.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in Oruçlarını Bozmalarını Emretme Nedeni
3550- Ebu Said el-Hudri
anlatıyor: Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), semanın suyundan
(yağmurdan) oluşmuş bir akarsuda katırının üzerinde iken ve insanlar oruçlu
iken bize: "içiniz" buyurdu. Bunun üzerine insanlar, Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bakmaya başladılar. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "içiniz. Çünkü ben binekliyim; sizin için kolaylık
murad ediyorum, sizler yayasınız" buyurdu. insanlar yine Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bakmaya başladılar. Bunun üzerine Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) baldırını sıvazla(yıp suya gir)di ve su içti.
insanlar da içtiler.
[Tahric:] Elbani: Sahih (et-Ta'lIk ala İbn Huzeyme
3/256/2022); Şuayb: Müslim'in şartınca sahih. Ahmed 3/21; Bak hadis no: 3556.
Hadis ilminde Derinliği
Olmayana Yolculukta Oruç Tutanın isyankar Olacağı İzlenimi Veren Haber
3551- Cabir bildiriyor:
Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mekke'nin fethedildiği yıl içinde
Mekke'ye doğru yola çıktı. Kurau'I-Gamim'e ulaşana kadar da yol boyu oruç
tuttu. Beraberinde bulunan Müslümanlar da oruç tuttular. Daha sonra bir bardak
su isteyip insanların bakışları arasında kaldırarak içip orucunu içti. Bazı
Müslümanların hala oruç tuttuğu haberini alınca da: "Onlar asi
olanlardır" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca
sahih. Bak hadis no: 3549.
Ebu Hatim der ki:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), emrettiği şeyi, yani daha güçlü
kalmaları için yolculukta oruç tutmamaları emrini yerine getirmemeleri
dolayısıyla onları asi olarak nitelemiştir. Yoksa yolculukta oruç tutmaları
dolayısıyla asi olmuş değillerdir. Zira yolculukta oruç tutmak da, tutmamak da
isteğe bağlıdır ve mubahtır."
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in Yolculukta Oruç Tutulmasını Yasaklama Nedeni
3552- Cabir b. Abdillah
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) insanların bir adamın
etrafında toplandıklarını ve adama gölge yaptıklarını. gördü ve "Bu
nedir?" diye sordu. "Bu adam oruçlu" dediklerinde, Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yolculuk esnasında oruç tutmanız sizden
istenen bir ibadet değildir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2082); Şuayb:
Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 3/299; Buhari 1946; Müslim
1115; Ebu Davud 2407; Nesai4/177; Darimi 2/9; Bak hadis no: 3554.
Yolculukta Orucun ibadet
Olmadığı için Değil, Kişiyi Zayıf Düşürebileceği için Kerih Görüldüğüne Delalet
Eden Haber
3553- Cabir b. Abdillah der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte Zorluk gazvesi de
denilen Tebuk gazvesine çıktık. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
(yolculuk esnasında) kuşluk vakti olduğunda bir ağacın gölgesinde bir adamın
etrafında toplanmış birkaç kişiyi görünce sebebini sordu. "Ey Allah'ın
Resulü! Oruç tuttuğu için halsiz kalıp bitkin düşmüş" dediklerinde, Allah
Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yolculukta oruç tutmak, istenen
(erdemli) ibadetlerden değildir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Ravileri güvenilir
kimselerdir. Bak hadis no: 3554.
Zikredilen Hususun
Doğruluğunu Bildiren ikinci Haber
3554- Cabir b. Abdillah
bildiriyor: Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir yolculuk esnasında
bir adamın etrafında toplanmış birkaç kişiyi görünce sebebini sordu. "Ey
Allah'ın Resulü! Oruç tuttuğu için halsiz kalıp bitkin düşmüş"
dediklerinde, Allah Resulu (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yolculukta oruç
tutmak, istenen (erdemli) ibadetlerden değildir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Ravileri güvenilir
kimselerdir. Ahmed 3/352; Bak hadis no: 3552, 3553.
Mazeretten Dolayı
Yolcunun Oruç Tutmamasının Mubahlığı
3555- ibn Abbas
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Fetih yılında Ramazan'da
(Mekke'nin fethi için) yola çıktı. Bu yolculukta Kedıd denilen yere gelinceye
kadar oruç tuttu. Sonra orucu bıraktı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in ashabı, Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) fiillerinden en
yeni olanlara uyarlardı.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı sahihtir. Ahmed
1/219; Buhari 4275; Müslim 1113; Nesai 4/189.
Yaya ya da Zayıf Yolcuya
Oruç Bozmasının Emredilmesi
3556- Ebu Said el-Hudri
anlatıyor: Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), içerisinde su olan bir
nehre uğradı. Bu sırada Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) katırının
üzerinde idi. insanlar oruç tutmaktaydılar. Yaya yürüyen ise çoktu. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "içiniz" buyurdu. Bunun üzerine
insanlar, Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bakmaya başladılar.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "içiniz. Çünkü ben sizin için
kolaylık murad ediyorum" buyurdu. insanlar yine Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e bakmaya başladılar. Bunun üzerine Peygamber (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) baldırını sıvazla(yıp suya gir)di ve su içti. insanlar da içtiler.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca
sahih. Bak hadis no: 3550.
Yolculukta Zayıf Düşüp
Arkadaşlarına Yük Olacağı Bilinen Kişiye Orucun Yasaklanması
3557- Ebu Hureyre
bildiriyor: (Bir gün yolculuk yapmakta olan) Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'e (Mekke'ye yakın bir yer olan) Merru'z-Zehran'da bir yemek getirildi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ebu Bekr ile Ömer'e: "Yiyiniz"
buyurdu. ikisi de: "Biz, oruçluyuz" dediler. Bunun üzerine Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Arkadaşlarınızın yükünü hazırlayın!
Arkadaşlarınıza yardımcı olun! Yaklaşın da (yemekten) yiyin" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (es-Silsiletu's-sahiha 85); Şuayb:
Müslim'in şartınca sahih.
Ebu Hatim der ki:
Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bununla "Bitkin düştüğünüzü ve
arkadaşlarınıza muhtaç kalıp onlara ‘‘Yüklerimizi hazırlayın! Bizlere yardımcı
olun!’‘ dediğinizi görür gibiyim. Onun için yaklaşın ve yemek yiyin" demek
istemiştir.
Oruç Tutmayan Yolcunun
Gücünü Kendinde Gören Kişinin Yolculukta Oruç Tutmasında Bir Sakıncanın
Olmaması
3558- Ebu Said el-Hudri
der ki: "Ramazan ayında Resulullah'la (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
birlikte çıktığımız savaşlarda kimimiz oruç tutar, kimimiz de tutmazdı. Ancak
ne oruç tutan tutmayanı, ne de oruç tutmayan tutanı yaptığından dolay
kınamazdı. Gücü yetip de oruç tutan kişinin bu yaptığı iyi, gücü yemeyip de
oruç tutmayan kişinin de bu yaptığı iyi görülürdü.''
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2081); Şuayb:
Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir.
Oruç Tutmayanların Bazı
Durumlarda Oruç Tutanlardan Üstün Sayılması
3559- Enes b. Malik der
ki: Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile bir yolculukta beraberdik;
bir kısmımız oruç tutuyor, bir kısmımız da tutmuyordu. Bir yerde mola verdik;
sıcak bir gündü. Bizden bir kısmı eliyle Güneş'ten korunuyordu. Daha çok bir
elbise sahibi olanlarımız gölgedeydi. Oruç tutmayanlar kalkıp çadırları kurdular
ve hayvanlara su verdiler. Bunun üzerine Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: "Bu gün oruç tutmayanlar sevapları götürdü."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2080); Şuayb:
İsnadı sahihtir.
Kişinin Yolculukta iken Oruç
Tutup Tutmamakta Muhayyer Olması
3560- Hz. Aişe der ki:
Hamza el-Eslemı Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yolculukta oruç
tutmayı sorunca, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sana kalmış.
Dilersen oruç tutar, dilersen tutmazsın" karşılığını verdi.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2079); Şuayb:
İsnadı sahihtir.
Yolculukta Oruç Tutup
Tutmamanın Mubahlığı
3561- Enes b. Malik der
ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte Ramazan ayında
bir yolculuğa çıkmıştık. Oruç tutarımız da vardı, tutmayanımız da. Ne oruç
tutan tutmayanı, ne de oruç tutmayan tutanı yaptığından dolayı kınamadı.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca
sahih.
3562- Ebu Said el-Hudri
der ki: "Ramazan ayının onyedinci gününde Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) ile yola çıktık. Yola çıkanların kimisi oruç tutarken kimisi tutmadı.
Ancak ne oruç tutan tutmayanı, ne de oruç tutmayan tutanı yaptığından dolayı
kınamadı."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca
Sahih.
Kişinin Ramazan Ayındaki
Yolculukta Oruç Tutmamasının Caizliği
3563- ibn Abbas
bildiriyor: "Mekke'nin fethedildiği yıl Ramazan ayında Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mekke'ye gitmek üzere yola çıktı. Kedıd'e
ulaşana kadar orucuna devam etti. Ancak Kedıd'e ulaşınca orucunu bozdu. Bununn
üzerine oruç tutan diğerleri de oruçlarını bozdular." Ashab, Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) en yeni (son) fiilini hüküm olarak alırlardı.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in
şartlarına göre sahihtir. Bak hadis no: 3555.
Yolcunun Tutmuş Olduğu
Farz Orucu Yolculukta iken Bozmasının Caizliği
3564- ibn Abbas
bildiriyor: "Mekke'nin fethedildiği yıl Ramazan ayında Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mekke'ye gitmek üzere yola çıktı. Kedıd'e
ulaşana kadar orucuna devam etti. Ancak Kedid'e ulaşınca orucunu bozdu. Bunun
üzerine oruç tutan diğerleri de oruçlarını bozdular." Ashab, Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) en yeni (son) fiiline uyardı.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı sahihtir. Bak
hadis no: 3555.
Bu Yolculukta Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Orucunu Bozma Nedeni
3565- Cabir bildiriyor:
"Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ramazan ayında yolculuğa çıktı.
Oruç ashabından birini bitkin düşürdü ve bineği de ağaçların altına doğru
gitmeye başladı. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) durumu haber
verilince orucunu açmasını emretti. Sonra Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bir kap su istedi. Onu eline aldı ve herkesin gözleri önünde içti. (Onu
gören halk ta) içtiler.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Hadis sahihtir. Bak
hadis no: 3549.
Hadis ilminde Derinliği
Olmayana Önceki Cabir Hadisine Aykırı Olduğu izlenimi Veren Haber
3566- ibn Abbas der ki:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ramazan ayında Medine'den
Mekke'ye doğru yola çıktı. Usfan'a ulaşana kadar günlerini oruçlu geçirdi.
Usfan'a varınca su istedi. Getirilen suyu herkesin görebileceği bir şekilde
kaldırdı ve orucunu bozdu. Mekke'ye ulaşana kadar da oruç tutmadı. Bu olay
Ramazan'da gerçekleşti. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu şekilde
yolculuğun bir kısmında oruç tuttu, bir kısmında da tutmamış oldu. Bunun için
yolculukta dileyen oruç tutar, dileyen de tutmaz."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2080); Şuayb:
İsnadı sahihtir. Ahmed 1/291; Buhari 1948; Müslim 1113/88; Ebu Davud 2404;
Nesai 4/184; İbn Mace 1661; Bak hadis no: 3555.
Yolculukta Oruç Tutmama
Emrinin Vaciplik Değil, Mubahlık Bildirmesi
3567- Ebu Muravih
bildiriyor: Hamza b. Amr el-Eslemi, Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Yolculukta oruç tutma gücünü kendimde görebiliyorum, bu bakımdan tutsam
bir sakıncası olur mu?" diye sorduğunda, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "(Oruç tutmamak) Yüce Allah'ın yolcu için verdiği bir ruhsattır.
Bu ruhsatı kullanan kişi iyisini yapmış olur. Ancak oruç tutmak isteyen kişinin
de tutmasında bir sakınca olmaz" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 4/61/926); Şuayb: Müslim'in
şartınca sahih. Ahmed 3/494; Müslim 1121/107; EbU Davud 2403; Nesai 4/186.
Ebu Hatim der ki: Bu
haberi Vrve b. ez-Zübeyr, Aişe'den; Ebu Muravih ise Hamza b. Amr'dan rivayet
etti. Lafızlarında farklılıklar vardır.
Yolculukta Oruç
Tutmamanın Tutmaktan Daha Üstün Olduğuna Delalet Eden Haber
3568- Abdullah b.
Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmaktadır: "Doğrusu Allah, azimetlerinin yapılmasını sevdiği gibi
ruhsatlarının yapılmasını da sever.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı kavidir. Bak
hadis no: 2742.
Sonraki
sayfa için aşağıdaki link’i kullan: