Sahih

İbn Hibban

 

ORUÇ

 

ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

Bab: Sahur

 

3460- Bera anlatıyor: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından biri oruçlu olduğu zaman, iftar vakti gelip de if tar etmeden uyuyakaldığında, ikinci günün akşamına kadar bir şey yemezdi. Onlardan biri olan Kays b. Sirma da oruçluydu. iftar vakti hanımının yanına gelip: "Yanında yiyecek bir şeyler var mı?" diye sordu. Hanımı: "Yok, ama gidip bir yerden bulur gelirim" dedi. Kays da gün boyu çalışmıştı. Hanımı gidince de yorgunluktan gözleri kapandı ve uyuyakaldı. Hanımı gelip de onun uyuduğunu görünce: "Sana yazık oldu!" dedi. ikinci gün, gün ortasında Kays bayıldı. Bu durum Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) aktarılınca: ''Oruç tuttuğunuz günlerin gecesi kadınlarınıza yaklaşmanız size helal kılındı, onlar sizin örtünüz, siz de onların örtülerisiniz. Allah, nefsinize güvenemeyeceğinizi biliyordu, bu sebeple tövbenizi kabul edip sizi affetti; artık onlara yaklaşabilirsiniz. Allah'ın sizin için takdir ettiğini dileyin'' (Bakara 187) ayeti nazil oldu. Müslümanlar bundan dolayı çok

 sevindiler.

 

Yine: "Tan yerinde, beyaz iplik siyah iplikten sizce ayırt edilinceye kadar, yiyin için, sonra orucu geceye kadar tamamlayın ... " buyruğu (Bakara 187) nazil oldu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari'nin şartınca sahihtir. Ahmed 4/295; Buhari 1915; Ebu Davud 2314; Tirmizi 2968; Nesai 4/147; Darimi 2/5.

 

 

 

3461- Bera der ki: Muhammed'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabı, oruçlu kişi iftarını açmadan uyuya kalırsa gecesinde de akşama kadar, gündüzünde de bir şey yiyemezdi. Kays b. Sırma da oruçluydu, if tar zamanı gelince hanımına gidip:

"Yanında yiyecek bir şey var mı?" diye sordu. Kadın: "Hayır, ama gidip bir şeyler arayıp bulurum" dedi. Hanımı gidip aramaya başladı. Adam (hanımı yiyecek getirmeye gidince) o gün çok çalıştığından (yorulup) uyuyakaldı ve hanımı gelip onu görünce: "Yazık oldu sana" dedi. Sabah olup gündüzürı yarısına gelince adam (açlıktan) bayıldı. Bu durum Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) anlatılınca: ''Oruç gecesinde kadınlarınıza yaklaşmak size helal kılındı. Onlar, size örtüdürler, siz de onlara örtüsünüz. Allah, (Ramazan gecelerinde hanımlarınıza yaklaşarak) kendinize zulmetmek te olduğunuzu bildi de tövbenizi kabul edip sizi affetti. Artık eşlerinize yaklaşın ve Allah'ın sizin için yazıp takdir etmiş olduğu şeyi arayın. Beyaz iplik siyah iplikten sizce ayırt edilinceye kadarı yiyin için, sonra orucu geceye kadar tamamlayınIl (Bakara 187) ayeti nazil oldu. Ashab, bu ayetin inişine çok sevindiler.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Müslim'in şartınca Sahih.

 

 

 

Beyaz İplikle Gökyüzü Ufkunda Ortaya Çıkan Fecrin Kastedilmesi

 

3462- Adiy b. Hatim der ki: ''Beyaz iplik siyah iplikten sizce ayırt edilinceye kadarı yiyin içinı sonra orucu geceye kadar tamamlayınIl (Bakara 187) ayeti nazil olduğu Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Onlardan kasıt, gecenin karanlığı ile gündüzün aydınlığıdır" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2034); Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 4/377; Buhari 1916; Müslim 1090; Tirmizi 2970; Daririli 2/5; Bak hadis no: 3463.

 

 

 

Arapçada Lafızların Bölgelere Göre Farklı Anlaşılması

 

3463- Adiy b. Hatim der ki: ''Beyaz iplik siyah iplikten sizce ayırt edilinceye kadarı yiyin içinı sonra orucu geceye kadar tamamlayınIl (Bakara 187) ayeti nazil olduğu zaman biri siyah, biri de beyaz olmak üzere iki ip edindim ve bunları yastığımın altına koydum. Şafak sökümü onlara baktım, ama siyahı beyazından ayırt edemedim. Bu durumu Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zikrettiğimde gülerek: "Böyle yaptığına göre yastığın da pek geniş olmalı. Onlardan kasıt, gecenin karanlığı ile gündüzün aydınlığıdır" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2034); Şuayb: Buhari'nin şartlarına göre sahihtir. Ebu Davud 2349; Bak hadis no: 3462.

 

 

 

Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Sahuru Bereketli Kahvaltı Olarak Nitelendirmesi

 

3464- Ebu'd-Derda'nın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır: "Sahur, mübarek bir kahvaltı / yemektir."

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2030).

 

 

 

Mustafa (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Sahuru Bereketli Kahvaltı Olarak Nitelendirmesi

 

3465- irbad b. Sariye bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i(n sesini) işittim. O (beni) Ramazan ayında sahur yemeğine çağırarak: "Mübarek yiyeceğe gelin!" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2030); Şuayb: Hadis sahihtir. Ahmed 4/127; Ebu Davud 2344; Nesai4/145.

 

 

 

Oruç Tutmak isteyene Sahur Yapmasının Emredilmesi

 

3466- Enes der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sahurunuzu yapın, zira sahurda bereket vardır" buyurmuştur.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari'nin şartınca sahihtir. Ahmed 3/229; Buhari 1923; Müslim 1095; Tirmizi 708; Nesai 4/141; İbn Mace 1692; Darimi 2/6.

 

 

 

Yüce Allah'ın Sahur Yapanlara Mağfıreti ve Meleklerin Onlar İçin İstiğfar Etmeleri

 

3467- Abdullah b. Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır: "Doğrusu sahura kalkıp yemek yiyen kimselere; Allah rahmet eder ve melekleri de dua ederler.''

 

[Tahric:]  Elbani: Hasen (et- Ta'liku'r-rağib 2/92); Şuayb: Hadis Sahihtir.

 

 

 

Geceleyin Sabah Ezanını İşiten Kimsenin Sahur Yapmasının Emredilmesi

 

3468- ibn Mes'ud der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Bilai'in ezan okuması -veya seslenmesi- sizi sahur yapmaktan alıkoymasın. Çünkü o, uyanık olanlara vakti hatırlatsın, uyuyanlarınız da uyansın diye ezan okumaktadır -veya seslenmektedir-" Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kişi (sizinle konuşurken görmeniz için eliyle) şu şekilde işaret ediyorsa henüz (karanlıktır ve fecir vakti) olmamış demektir. (Ancak sizinle konuşurken parmaklarıyla) şu şekilde işaret edebiliyorsa (ortalık aydınlanmaya başlamıştır ve fecir vakti) olmuş demektir." Bunu söylerken iki parmağının arasını açtı.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2032); Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 1/335; Buhari 621; Müslim 1093; Ebu Davud 2347; Nesai 2/11; Bak hadis no: 3472.

 

 

 

3469- Salim, babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "BHal henüz gece iken ezanı okuyor. Onun için ibn Ümmü Mektum'un ezanını da duyana kadar yiyip içebilirsiniz" buyurdu. ibn Şihab dedi ki: ibn Ümmü Mektum de gözleri görmeyen birisiydi ve insanlar ona: "Sabah oldu, sabah oldu" demedikçe ezanı okumazdı.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 1/235/219); Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Muvatta 1/74; Ahmed 2/9; Buhari 617; Müslim 1092/37; Darimi 1/269; Bak hadis no: 3470, 3471.

 

 

Ebu Hatim der ki: Bu hadisi müsned (merfü) olarak Malik'ten Ka'nebi'den

başkası rivayet etmemiştir. Çünkü Malik'in bütün talebeleri bunu Zühri'den, o Salim'den, o da Resülullah'tan (mürsel) olarak aktarmışlardır.

 

 

 

3470- Salim, babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bilal henüz gece iken ezanı okuyor. Onun için ibn Ümmü Mektum'un ezanını da duyana kadar yiyip içebilirsiniz" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 1/235/219); Şuayb: İsnadı sahihtir. Müslim 1092; Tirmizi 203; Nesai 2/10; Bak hadis no: 3469.

 

 

 

Zikredilen Hususun Doğruluğunu Bildiren ikinci Haber

 

3471- ibn Ömer der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bilal henüz gece iken ezanı okuyor. Onun için ibn Ümmü Mektum'un ezanını da duyana kadar yiyip içebilirsiniz" buyurdu.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 1/235/219); Şuayb: Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Muvatta 1/74; Ahmed 2/64; Buhari 7248; Nesai 2/10; Bak hadis no: 3469.

 

 

 

Bilal'in Geceleyin Ezan Okumasının Nedeni

 

3472- ibn Mes'ud der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bilal gece vakti ezan okuyor ki uyuyanlarınız uyansın, uyanık olanlara da vakti hatırlatsın. Kişi sizinle konuşurken (görmeniz için eliyle) şu şekilde işaret ediyorsa, henüz (karanlıktır ve) fecir vakti olmamış demektir. Ancak sizinle konuşurken (parmaklarıyla) şu şekilde işaret edebiliyorsa (ortalık aydınlanmaya başlamıştır ve), fecir vakti olmuş demektir" buyurdu.

 

ibn Mes'ud der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) birincisinde iki elinin işaret parmaklarını, ikincisinde ise avucunu gösterdi.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari ve Müslim'in şartlarına göre Sahihtir. Ahmed 1/386; Buhari 7247; Ebu Davud 2347; Nesai 4/148; İbn Mace 1696; Bak hadis no: 3468.

 

 

Ebu Hatim der ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), "Rilal gece vakti ezan okuyor ki uyuyanlarınız uyansın, uyanık olanlara da vakti hatırlatsın" sözü, Bilal'in ezanı gece vakti okuduğunu, bunu da uyuyanların uyanması, teheccüdde olanların da namaz için hazırlanması için yaptığını açık bir şekilde göstermektedir. Bir mescidin iki müezzini varsa, bunlardan birinin Bilal'in yaptığı gibi ezanı gece vakti, diğerinin de [ecir vakti sabah namazı için okuması caizdir. Ancak gece vakti [ecirden önce sabah namazı için ezan okuyan kişinin vakit girince bu ezanı yeniden okuması gerekir. Zira Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında biri gece, biri de vaktinde ezan okunurken bir değil iki müezzin bulunuyordu.

 

 

 

Zikrettiğimiz Şarta Bağlı Olarak Mubah Kılınan Yeme içmenin ikinci Şartla Birlikte Yasak Olması

 

3473- Hz. Aişe'nin bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır: "ibn Ümmü Mektum (kör olduğu için) geceleyin ezan okur. Buna göre Bilal ezan okuyuncaya kadar yiyiniz. içiniz." Bilal, fecir vaktini gördüğünde ezan okurdu.

 

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari'nin şartınca Sahihtir. Ahmed 6/185; Buhari 623; Müslim: 1092; Nesai 2/10; Darimi 1/270.

 

 

 

Zikredilen Hususun Doğruluğunu Bildiren ikinci Haber

 

3474- Uneyse binti Hubeyb'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır: "ibn Ümmü Mektum (sabah namazı için) ezan okuduğunda yiyiniz, içiniz. Bilal ezan okuduğunda ise yemeyiniz, içmeyiniz," Uneyse binti Hubeyb şöyle devam etti: "Eğer bizden bir kadın, sahuru daha tamamlayamamışsa Bilal'e: ‘‘Sahurumu bitirinceye kadar mühlet ver’‘ der."

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (el-İrva' 1/237); Şuayb: İsnadı sahihtir. Ahmed 6/433; Nesai 2/10.

 

 

Ebu Hatim der ki: "İlmi derinliğe sahip olmayan birine bu iki haber birbiriyle çelişkili gibi gelebilir. Oysa öyle değildir. Zira Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ezan okuma görevini Bilal ile İbn Ümmü Mektüm'a vermişti ve ezanı nöbetleşe okuyorlardı. Belirli gün sayısınca Bilal, sabah namazı için değil, uyuyanların uyanması, ayakta olanların da hazırlanması için ezanı gece vakti okurdu. Bu günlerde İbn Ümmü Mektüm da [edrden sonra sabah namazı için ezanı okurdu. İbn Ümmü Mektüm'un sırası gelince bu kez o belirli gün sayısınca ezanları uyuyanların uyanması, ayakta olanların da hazırlanması için gece vakti okur, aynı günlerde [ecirden sonra Bilal sabah namazı için ezanı okurdu. Dolayısıyla iki hadis arasında herhangi bir çelişki ve tutarsızlık bulunmamaktadır."

 

 

 

Oruç Tutmak isteyenin Sahurda Hurma Yemesinin Müstehaplığı

 

3475- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle. buyurmaktadır: "Hurma, mümin için ne güzel sahur yiyeceğidir."

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (es-Silsiletu's-sahiha 562); Şuayb: İsnadı sahihtir. Ebu Davud 2345.

 

 

 

Sahur Yapmak isteyenin En Azından Su içmesinin Emredilmesi

 

3476- Abdullah b. Amr'ın bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle  buyurmaktadır: "Bir yudum su bile olsa, sahur yemeği yiyiniz."

 

[Tahric:]  Elbani: Hasen sahih (es-Silsiletu'd-daife 1405); Şuayb: İsnadı hasendir.

 

 

 

Bu Emrin Veriliş Nedeni

 

3477- Amr b. el-As der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bizim orucumuz ile Ehl-i kitabın orucuarasındaki fark, sahur yemeğidir" buyurmuştur.

 

[Tahric:]  Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2029); Şuayb: Müslim'in şartınca sahih. Ahmed 4/202; Müslim 1096; Ebu Davud 2343; Tirmizi 709; Nesai 4/46; Darlıni 2/6.

 

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

 

Bab: Orucun Adabı